Της Μαρίας Λεουτσάκου,
Ανέκαθεν η Ατλαντίδα αποτελούσε έναν μύθο. Έναν μύθο που ξεκίνησε από την εποχή του Πλάτωνα και έφτασε μέχρι τα σημερινά σύγχρονα χρόνια, γεμίζοντας με ιστορίες φαντασίας τα παιδικά μέχρι και τα ενήλικα μυαλά μας. Ωστόσο, υπάρχουν φορές που η χαμένη Ατλαντίδα μοιάζει να μην είναι και τόσο χαμένη. Μια βουτιά στα νερά της Ελαφονήσου, κάτω από την Πούντα, ίσως να μας βοηθήσει να βουτήξουμε λίγο πιο βαθιά στην ιστορία και να αγγίξουμε το παρελθόν.
Ξεκινώντας την διαδρομή μας προς τα αρχαία χρόνια στο προαναφερθέν σημείο, στη νότια, δηλαδή, ακτή της ηπειρωτικής Ελλάδας υπάρχει μία πόλη όχι και τόσο εμφανής που ιδρύθηκε τουλάχιστον 5000 χρόνια πριν. Η πόλη αυτή ονομάζεται Παυλοπέτρι με την πρώτη ιδιαιτερότητά της να έγκειται στο ότι βρίσκεται βυθισμένη περίπου 4 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας δίνοντας την αίσθηση ότι υπάρχει μία δεύτερη, υποβρύχια όμως αυτή τη φορά Πομπηία. Η περιοχή χρονολογείται από την εποχή του χαλκού, δηλαδή πάνω από 3000 χρόνια πριν. Στην εποχή των ραγδαίων αλλαγών και καινοτομιών, καθώς οι άνθρωποι άρχισαν να ζουν σε πόλεις, στις οποίες αναπτύχθηκε το εμπόριο, η ανταλλαγή πολιτισμών και ιδεών, μαζί με την εξέλιξη του πνεύματος.
Η ανακάλυψη της πόλης αυτής έγινε τυχαία όταν το 1967, ο ωκεανογράφος Nic Fleming εργαζόταν κατά μήκος της ακτογραμμής αναζητώντας αρχαία λιμάνια. Έναν χρόνο μετά από την ξαφνική του ανακάλυψη επέστρεψε στην περιοχή με τη βοήθεια φοιτητικής ερευνητικής ομάδας του πανεπιστημίου του Cambridge, προκειμένου να εξερευνήσουν την περιοχή. Η υποβρύχια εξερεύνηση έγινε με τη χρήση πολύ βασικών μέσων, όπως με μετροταινία, χαρτί και μολύβι δημιουργώντας μετέπειτα τον πρώτο χάρτη έρευνας του Παυλοπέτριου.
Σε πρώτο στάδιο η πόλη φαίνεται να αποτελείται από 15 κτίρια, τα οποία βρίσκονται στους δύο κεντρικούς δρόμους, ενώ σε έκταση αντιστοιχεί σε λίγο μικρότερη από τέσσερα γήπεδα ποδοσφαίρου. Τα κτίρια πιθανολογείται ότι ήταν κατασκευασμένα από λίθινα θεμέλια, τα οποία είχαν από πάνω πηλό και ξύλινα πλαίσια, ενώ οι πέτρες αυτές μάλλον σχετίζονταν με την αντοχή των κτιρίων στους έντονους και συχνούς σεισμούς της περιοχής, γεγονός, το οποίο αποτελεί και προοικονομία για το μέλλον της πόλης. Παράλληλα, υπήρχαν ορισμένες μικρές διαφοροποιήσεις μεταξύ των σπιτιών, δηλαδή κάποια είχαν μία επίπεδη ξύλινη στέγη και άλλα κεραμίδια μια ειδοποιός διαφορά που σχετίζεται μάλλον με την κοινωνική θέση των ατόμων που το κατοικούσαν ή της σπουδαιότητας του κτιρίου.
Επιπλέον, κάτω από το ισόγειο των περισσότερων σπιτιών υπήρχαν δοχεία αποθήκευσης, ενώ τα τείχη και οι συνδέσεις δείχνουν ότι περιλάμβαναν παραπάνω από έναν όροφο και συνολικά περιείχε από 7 έως 10 δωμάτια. Η αρχιτεκτονική, λοιπόν, αυτή της περιοχής απορρίπτει την πρώτη υπόθεση ότι το Παυλοπέτρι αποτελούσε ένα απλό λιμάνι και το καθιστά τώρα μία περιοχή λίγο πιο σημαντική, η οποία κατοικούνταν από πρόσωπα με υψηλές κοινωνικές θέσεις και μεγάλο πλούτο.
Παράλληλα, οι κάτοικοι φαίνεται να είχαν στενή σχέση και μεγάλο σεβασμός ως προς τους νεκρούς τους, καθώς οι περισσότεροι ήταν ενταφιασμένοι σε μεγάλες δομές. Για την ακρίβεια έχουν βρεθεί 60 λαξευτοί τάφοι κατά μήκος βράχων της περιοχής που αντικρίζουν πανοραμικά τη θάλασσα. Ωστόσο, πιθανολογείται ότι για τα παιδιά υπήρχαν ξεχωριστοί τάφοι, δηλαδή κιβωτιόσχημοι που ξεπερνούν σε πλήθος τους 40 και όλοι βρίσκονταν στο εσωτερικό των κτιρίων. Η πράξη αυτή, δηλαδή το γεγονός ότι τα παιδιά θάβονταν στα σπίτια τους, ίσως να συνέβαινε προκειμένου να τα κρατήσουν κοντά τους και μετά τον θάνατό τους.
Το Παυλοπέτρι, λοιπόν, αν και ήταν μια περιοχή ακμάζουσα που βίωσε την αποκορύφωσή της περίπου το 1600 π.Χ. έμελλε να εξαφανιστεί. Έμελλε να εξαφανιστεί σε τρία στάδια και ύστερα από τρεις διαδοχικούς σεισμούς με τον πρώτο λίγο μετά το 1000 π.Χ. οδηγώντας στην σταδιακή κατάρρευση του εδάφους και την εισχώρηση της θάλασσας στο εσωτερικό της πόλης υποβοηθούμενη από τις χειμερινές καταιγίδες. Κατά συνέπεια, ύστερα από εκατοντάδες χρόνια ακμής μία πόλη κατέρρευσε. Μία πόλη πρωτοπόρα, καθώς αποτελεί ένα από τα πρώτα μέρη στην Ευρώπη, όπου αρχίσαμε να βλέπουμε κτίρια, δρόμους και ανθρώπους να ζουν γειτονικά με ένα τρόπο ζωής που θυμίζει τον σημερινό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Παυλοπέτρι. Η βυθισμένη αρχαιοελληνική πόλη που μάγεψε τους αρχαιολόγους και το BBC. Πρώτος την εντόπισε ο Φωκίων Νέγρης το 1904 και την ανέδειξε ο καθηγητής Φλέμινγκ, mixanitouxronou.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Παυλοπέτρι, inspacetime.gr, Διαθέσιμο εδώ
