Της Χρυσούλας Θεοδώρου,
Η προστασία του περιβάλλοντος έχει καταστεί πρωταρχικό μέλημα στη σύγχρονη πραγματικότητα και οι Δήμοι δεν αποτελούν εξαίρεση. Με μια πλούσια πολιτιστική κληρονομιά, συνυφασμένη με τα φυσικά τοπία της, η χώρα μας αντιμετωπίζει την πρόκληση της εξισορρόπησης της διατήρησης της ιστορικής αρχιτεκτονικής, με τις απαιτήσεις του σύγχρονου αστικού σχεδιασμού και της βιώσιμης ανάπτυξης. Το άρθρο αυτό εμβαθύνει στις προσπάθειες της ελληνικής Τοπικής Αυτοδιοίκησης να συμβιβάσουν αυτούς τους στόχους, αναδεικνύοντας τα μεγάλα έργα αστικής ανάπτυξης, τις πρωτοβουλίες μεταφορών, τους δημόσιους χώρους και τη λεπτή ισορροπία μεταξύ της διαφύλαξης της ιστορικής κληρονομιάς και της προώθησης φιλικών προς το περιβάλλον πρακτικών.
Στον πρώτο βαθμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα έχουν ξεκινήσει διάφορα φιλόδοξα έργα αστικής ανάπτυξης, που αποσκοπούν στην ενίσχυση των υποδομών και της αστικής διαβίωσης, λαμβάνοντας, παράλληλα, υπόψη το περιβάλλον. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το Έργο Αναζωογόνησης της Αθηναϊκής Ριβιέρας, το οποίο επιδιώκει να μετατρέψει την ακτογραμμή νότια της Αθήνας σε μια ζωντανή και βιώσιμη περιοχή τόσο για τους κατοίκους όσο και για τους τουρίστες. Το έργο περιλαμβάνει τη δημιουργία πεζόδρομων φιλικών προς τους πεζούς, την ανάπτυξη χώρων πρασίνου και την ενσωμάτωση φιλικών προς το περιβάλλον μέσων μεταφοράς, όπως ηλεκτρικά ποδήλατα και σκούτερ.
Τα αποδοτικά συστήματα μεταφορών είναι ζωτικής σημασίας για τις αστικές περιοχές, αλλά συχνά συνοδεύονται από περιβαλλοντικές προκλήσεις. Οι ελληνικοί Δήμοι το αντιμετωπίζουν αυτό, «αγκαλιάζοντας» βιώσιμες επιλογές μεταφορών. Η Θεσσαλονίκη, για παράδειγμα, έχει εισαγάγει ένα εκτεταμένο σύστημα κοινής χρήσης ποδηλάτων και ηλεκτρικών πατινιών που ενθαρρύνει το πατίνι, αλλά και το ποδήλατο ως μέσο μετακίνησης. Επιπλέον, η Αθήνα έχει επεκτείνει το δίκτυο δημόσιων συγκοινωνιών της, συμπεριλαμβανομένων ηλεκτρικών λεωφορείων και μιας επέκτασης του συστήματος μετρό. Με την προώθηση αυτών των φιλικών προς το περιβάλλον τρόπων μεταφοράς, οι Δήμοι μειώνουν τα επίπεδα ρύπανσης και διευκολύνουν την κυκλοφοριακή αποσυμφόρηση, συμβάλλοντας τόσο στην προστασία του περιβάλλοντος όσο και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Οι Δήμοι, επιπλέον, αντιμετωπίζουν μια μοναδική πρόκληση στην προσπάθειά τους να εξισορροπήσουν τη διατήρηση της ιστορικής αρχιτεκτονικής με τον σύγχρονο αστικό σχεδιασμό. Η πρόκληση αυτή είναι πιο εμφανής στην Αθήνα, όπου μνημεία αιώνων συνυπάρχουν με σύγχρονες κατασκευές. Η Πλάκα, η ιστορική γειτονιά της Αθήνας, αποτελεί παράδειγμα αυτής της ευαίσθητης ισορροπίας. Ο Δήμος Αθηναίων έχει εφαρμόσει κανονισμούς για την προστασία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, περιορίζοντας το ύψος των κτιρίων και εξασφαλίζοντας την αρμονική ενσωμάτωση των νέων κατασκευών.
Αξίζει να αναφερθεί ότι αναγνωρίζουν τη σημασία των χώρων πρασίνου για την προώθηση ενός βιώσιμου και υγιούς αστικού περιβάλλοντος. Τα πάρκα και οι δημόσιοι κήποι προσφέρουν μια ανάπαυλα από την αστική φασαρία, ενώ, παράλληλα, συμβάλλουν στην ποιότητα του αέρα και στη βιοποικιλότητα. Στη Θεσσαλονίκη, ο παραλιακός πεζόδρομος έχει μετατραπεί σε έναν καταπράσινο διάδρομο με μονοπάτια περιπάτου και χώρους αναψυχής. Το έργο αυτό αποδεικνύει πώς οι Δήμοι μπορούν να αναβαθμίσουν τους δημόσιους χώρους, δίνοντας προτεραιότητα στην οικολογική διατήρηση.
Οι Δήμοι συμμετέχουν ενεργά σε πρωτοβουλίες προστασίας του περιβάλλοντος, συνεργαζόμενοι με τις τοπικές κοινότητες και τους ενδιαφερόμενους φορείς. Τα προγράμματα ανακύκλωσης έχουν αποκτήσει δυναμική, με τους Δήμους να διευκολύνουν τον ορθό διαχωρισμό και τη διάθεση των απορριμμάτων. Το νησί της Σαντορίνης, για παράδειγμα, έχει εφαρμόσει ένα σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που δημιουργούν τα απόβλητα που σχετίζονται με τον τουρισμό. Το σχέδιο περιλαμβάνει σταθμούς ανακύκλωσης, εκστρατείες δημόσιας εκπαίδευσης και κανονισμούς για τα πλαστικά μιας χρήσης.
Καθώς, λοιπόν, γίνεται προσπάθεια για ένα αρμονικό μείγμα ιστορικής διατήρησης και βιώσιμης ανάπτυξης, οι φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της προστασίας του περιβάλλοντος. Μέσω οραματικών σχεδίων αστικής ανάπτυξης, φιλικών προς το περιβάλλον δικτύων μεταφορών, της διατήρησης της ιστορικής αρχιτεκτονικής και της προώθησης πράσινων δημόσιων χώρων, οι Δήμοι αυτοί αποδεικνύουν τη δέσμευσή τους να διαφυλάξουν τόσο την κληρονομιά τους όσο και το περιβάλλον. Με την επίτευξη αυτής της ισορροπίας, οι Ελληνικοί Δήμοι αποτελούν ένα εμπνευσμένο παράδειγμα για άλλες περιοχές που επιδιώκουν να δημιουργήσουν πόλεις, όχι μόνο σύγχρονες και αποτελεσματικές, αλλά και βαθιά συνδεδεμένες με τις πολιτιστικές τους ρίζες και τον φυσικό κόσμο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Οι δήμοι στις υπηρεσίες της βιώσιμης ανάπτυξης: 17ο Πολυσυνέδριο Καινοτομία και Ανάπτυξη, ka-business.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η Ατζέντα 2030 και η Τοπική Αυτοδιοίκηση, kede.gr, διαθέσιμο εδώ
