Του Ραφαήλ Παπαδόπουλου,
Ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες του 20ου αιώνα στο χώρο του θεάτρου, ο Πέλος Κατσέλης υπήρξε ένας μεγάλος σκηνοθέτης και ηθοποιός του θεάτρου. Το έργο του από πολλούς θεωρείται ανεκτίμητο και η διδασκαλία υποκριτικής που παρείχε στους νέους ηθοποιούς διαμόρφωσε εν μέρει το σύγχρονο θέατρο.
Ο Πέλος Κατσέλης γεννήθηκε στο Ναζλί της Μικράς Ασίας το 1907 και άρχισε τις σπουδές του στην Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης. Δεν πρόλαβε να τις ολοκληρώσει βέβαια εκεί, για αυτό με την μετεγκατάσταση του ίδιου και της οικογένειάς του στην Αθήνα, ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Επίσης, σπούδασε στη σχολή θεάτρου του Φώτου Πολίτη, ο οποίος ήταν μία από τις πνευματικές μορφές στο χώρο της τέχνης και ιδιαίτερα γνωστός για την κριτική του. Κατά τη διάρκεια αυτών των ετών ο Κατσέλης ασχολήθηκε με την αρθρογραφία και την κριτική αυτής. Στην συνέχεια, ο Πέλος έφυγε από την Ελλάδα, για να συνεχίσει περαιτέρω τις σπουδές του, συγκεκριμένα στην Αυστρία το 1933 και την Γερμανία το 1937. Όσο παρέμεινε εκεί υπήρξε ανταποκριτής της εφημερίδας «Η Καθημερινή».
Έτσι, έκανε τις πρώτες του εμφανίσεις, ως ηθοποιός και ταυτόχρονα υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Θεατρικού Φοιτητικού Ομίλου. Βέβαια είχε ήδη περάσει στον χώρο της σκηνοθεσίας ήδη από το 1929, την χρονιά που παντρεύτηκε με τη Μαρία Σαγιάννου, η οποία ήταν όπως και ο Πέλος Μικρασιατικής καταγωγής. Γνωρίστηκαν στη Νομική Σχολή και ο γάμος του διήρκησε περίπου 10 χρόνια, ο χωρισμός του έγινε λίγους μήνες πριν η ίδια πεθάνει το 1932 από τύφο. Στη διάρκεια, όμως, αυτών των ετών πήρε μέρος σε αρκετές παραστάσεις και διακρίθηκε, ως πρωταγωνίστρια του Εθνικού Θεάτρου.
Το 1939 έχοντας ήδη δημιουργήσει ήδη σημαίνοντα έργα, αναλαμβάνει ως σκηνοθέτης του περιοδεύοντος κλιμακίου του Εθνικού Θεάτρου, ονομαζόμενο «Άρμα Θέσπιδος», μία θέση που διατήρησε μέχρι και το 1941. Εντός της περιόδου 1943 με 1946, σκηνοθετήθηκαν από τον Πέλο πολλές θεατρικές παραγωγές, ανάμεσά τους να ξεχωρίζουν οι «Μίνα Φον Μπάρνχελμ», «Αρραβωνιάσματα» και «Ο έμπορος της Βενετίας». Με το πέρας της Κατοχής και την αρχή του Εμφυλίου λίγα χρόνια μετά, ο Κατσέλης απείχε από το θέατρο λόγω των αριστερών φρονημάτων του. Στο πέρας των επόμενων ετών οι συνεργασίες που διενέργησε με την Εθνική Λυρική Σκηνή, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος και την Εθνική Ραδιοφωνία των αξίωσαν. Σημαίνον έργο του αποτέλεσαν οι μελέτες του για τον Ουίλιαμ Σαίξπηρ.
Το 1945 παντρεύτηκε την Αλέκα Κατσέλη, απόφοιτη της Σχολής Ορχηστρικής Τέχνης και ηθοποιός του Θεάτρου. Μετά το ’45 διατήρησε στενή συνεργασία με το Εθνικό Θέατρο και αλλά με ελεύθερους θιάσους, ενώ πήρε μέρος σε τηλεοπτικές-κινηματογραφικές παραγωγές. Ακόμη, αποτέλεσε η ίδια πρωθιέρεια των Ολυμπιακών Αγώνων για σειρά ετών. Ο Πέλος Κατσέλης το 1951 ανέλαβε καλλιτεχνικός διευθυντής της Ελληνικής Περιηγητικής Λέσχης, κάτι που ο ίδιος απολάμβανε ιδιαίτερα, καθώς το αποκαλούσε «Φυσικό Θέατρο». Με αυτή του τη θέση μπορούσε να εκπληρώσει το όραμά του για μια λαϊκή στρατευμένη θεατρική τέχνη, οργανώνοντας παραστάσεις σε ανοιχτούς χώρους.
Το 1957 ίδρυσε την δική του δραματική σχολή, η οποία βρισκόταν στην κατοικία του στη Νέα Σμύρνη. Απόφοιτοι της σχολής υπήρξαν οι Ζωή Ρηγοπούλου, Γιάννης Μποσταντζόγλου, Μαίρη Βιδάλη κ.α. Με την Αλέκα Κατσέλη έκανε δύο παιδιά, την Νόρα και τη Λούκα Κατσέλη. Η Νόρα ήταν ηθοποιός για πολλά χρόνια και ασχολήθηκε αργότερα με την πολιτική. Η Λούκα παρέμεινε στον χώρο της πολιτικής για εξίσου πολλά έτη, αποσπώντας τον ρόλο της Υπουργού. Πλέον η ίδια είναι Πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας Κύπρου. Ο Πέλος Κατσέλης πέθανε στις 19 Αυγούστου του 1981 και φέτος εν έτη 2023 συμπληρώνονται 42 χρόνια από τον θάνατό του. Τη διεύθυνση της δραματικής σχολής ανέλαβε η σύζυγός, του Αλέκα, η οποία έχοντας ήδη επιτύχει μια αξιόλογη φιλμογραφία και έντονη συμμετοχή σε παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου, «έκλεισε» το κεφάλαιο της καριέρας της το 1986, όταν πρωταγωνίστησε στο έργο του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, «Το σπίτι της Μπερνάντα Άλμπα».
Ο Πέλος Κατσέλης ξεχώρισε στη νεότερη ελληνική ιστορία ως σκηνοθέτης και αυτά που πέτυχε ήταν αξιοσημείωτα, σε μία εποχή που το θέατρο αναγνωριζόταν ως απλά μια τέχνη και όχι ως ένα είδος πολυτελείας. Κατάφερε να διαμορφώσει την «σκηνή» και η παρουσία του σε αυτή τον καθιέρωσε και σήμερα κοιτώντας πίσω στον χρόνο παρατηρούμε όλα αυτά τα κλασσικά θεατρικά έργα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η οικία Αλέκας & Πέλου Κατσέλη κατεδαφίζεται!, ogdoo.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Αρχείο Α.Ε. 164 – Κατσέλη, οικογένεια (Κατσέλης, Πέλος και Κατσέλη, Αλέκα και Σαγιάννου, Μαίρη), greekarchivesinventory.gak.gr, Διαθέσιμο εδώ
