Του Μάριου Κριτίδη,
Μία χαρακτηριστική ειδοποιός διαφορά μεταξύ του Προεδρικού συστήματος των Η.Π.Α. με τα υπόλοιπα Κοινοβουλευτικά συστήματα της Ευρώπης –πολλώ δε μάλλον με το ελληνικό που γνωρίζουμε καλύτερα– είναι η κατά πολύ χαλαρότερη κομματική πειθαρχία στο εσωτερικό των κομμάτων. Αυτό το γεγονός είναι αποτέλεσμα τόσο του πολιτικού συστήματος και της πολιτικής κουλτούρας των Αμερικάνων όσο και των γεωγραφικών δεδομένων της χώρας, με τις αχανείς εκτάσεις και την πληθώρα διαφορετικών αναγκών και κουλτούρας των 50 Πολιτειών. Αυτό σημαίνει ότι αρκετές φορές, για παράδειγμα, ένας Δημοκρατικός πολιτευτής από κάποια Μεσοδυτική Πολιτεία, μπορεί να είναι περισσότερο κοντά ιδεολογικά με τις γενικές θέσεις του Ρεπουμπλικανικού κόμματος, σε αντίθεση με έναν Δημοκρατικό συνέταιρό του από τη Νέα Υόρκη. Το γεγονός αυτό πολλές φορές μπορεί να φέρει σε ρήξεις αυτούς τους υποψηφίους με το εκάστοτε κόμμα.
Αυτό συμβαίνει και έχει γίνει πρόσφατα αρκετές φορές στο Αμερικανικό Κογκρέσο. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αφορά τον Δημοκρατικό Γερουσιαστή Joe Manchin από τη Δυτική Βιρτζίνια. O Manchin, αν και παραμένει επίσημα στο Δημοκρατικό Κόμμα, θεωρείται de facto Ανεξάρτητος πλέον, καθώς είχε πολλάκις συγκρουστεί με το Δημοκρατικό Κόμμα, με αφορμή μεγάλα νομοσχέδια της Κυβέρνησης Biden (Infrastructure Bill, Built Back Better). Ο κύριος λόγος πίσω από τις αντιδράσεις του και τις σκληρές διαπραγματεύσεις για περικοπές στον προϋπολογισμό των νομοσχεδίων αυτών ήταν το γεγονός πως στο κατά βάση συντηρητικό εκλογικό σώμα της Δυτικής Βιρτζίνιας που εκπροσωπεί ήταν ιδιαίτερα αντιδημοφιλή τα νομοσχέδια αυτά, ακολουθώντας στην ουσία μία στάση πιο μετριοπαθή, προς όφελος των Ρεπουμπλικάνων. Ο ίδιος δηλώνει, βέβαια, πως στο μέλλον θα αποχωρήσει από το Δημοκρατικό Κόμμα, πιθανότατα μετά το τέλος της θητείας του.
Τέτοιους «επαναστάτες» εντός των Αμερικανικών Κομμάτων δεν βλέπουμε μόνο στο επίπεδο του Κογκρέσου, αλλά πολλές φορές εμφανίζονται και στο επίπεδο των Προεδρικών υποψηφίων. Ο Trump υπήρξε μία τέτοια περίπτωση, αλλάζοντας οριστικά την πορεία και τον χαρακτήρα του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, μέσω της εκρηκτικής προσωπικότητάς του και του δεξιού λαϊκισμού. Ομοίως, τώρα, βλέπουμε μία παρόμοια εκλογική καμπάνια από τον μοναδικό –μέχρι στιγμής– ανταγωνιστή του Προέδρου Biden για το χρίσμα των Δημοκρατικών για το 2024.
Κουβαλώντας «βαρύ» ιστορικό όνομα, ο Robert F. Kennedy Jr., γιος του επίσης δολοφονημένου αδερφού του Προέδρου John Kennedy, Robert Kennedy, ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του για το Δημοκρατικό Προεδρικό χρίσμα τον Απρίλιο του 2023. Έκτοτε τα φώτα της δημοσιότητας βρίσκονται συνεχώς στραμμένα πάνω του, εξαιτίας των επίμαχων θέσεών του, οι οποίες είναι σε πολλά σημεία εκ διαμέτρου αντίθετες με τις θέσεις του Δημοκρατικού Κόμματος.
Δικηγόρος περιβαλλοντολογικού δικαίου στις σπουδές και το επάγγελμα, δεν είναι λίγες οι φορές που έχει επικρίνει Ρεπουμπλικανικές και Δημοκρατικές ηγεσίες για την οικονομική και εξωτερική πολιτική, ενώ υπήρξε δραστήριος ακτιβιστής κατά του εμβολίου του Covid-19 και των πολιτικών που έλαβε η ηγεσία Trump για τον περιορισμό της Πανδημίας του 2020.
Βασικές του θέσεις είναι η στήριξη και ενίσχυση της αμερικανικής μεσαίας τάξης και η καταπολέμηση των ανισοτήτων. Για τον Kennedy, η σταθερότητα της αμερικανικής κοινωνίας στηρίζεται στη μεσαία τάξη, κατά τα πρότυπα του κλασικού φιλελευθερισμού, και στην άποψη ότι οι πολιτικές των τελευταίων ετών (Lockdown, υπέρογκοι προϋπολογισμοί) στόχο είχαν να πλουτίσουν τις πλουσιότερες τάξεις και τις μεγάλες πολυεθνικές, με αποτέλεσμα να «γονατίσουν την μεσαία τάξη».
Όσον αφορά την εξωτερική πολιτική, υποστηρίζει ένθερμα και διαχρονικά τον αμερικανικό απομονωτισμό και την ευρεία απεμπλοκή των Ηνωμένων Πολιτειών από τα πολλαπλά μέτωπα και τους δεσμούς με τις άλλες χώρες. Τη δεκαετία του 2000, τασσόταν κατά της εισβολής στο Αφγανιστάν και το Ιράκ και υπέρ της εισόδου της Ρωσίας στο ΝΑΤΟ. Εν όψει του Ρωσοουκρανικού πολέμου στηρίζει ως λύση την ανεξαρτησία, αλλά, ταυτόχρονα, την ουδετερότητα της Ουκρανίας, καθώς και την αυτονόμηση του Donbas, με την εγκατάσταση ειρηνευτικής αποστολής του ΟΗΕ στα εδάφη της περιοχής. Τέλος, καταδικάζει τους αμερικανικούς εξοπλισμούς στην Ουκρανία και μιλάει συχνά για τα “forever wars” των Ηνωμένων Πολιτειών που «μοναδικό στόχο έχουν να πλουτίζουν οι μεγάλες βιομηχανίες όπλων», όπως υποστηρίζει ο ίδιος.
Οι αμφιλεγόμενες θέσεις του πάνω στον κορωνοϊό και τα εμβόλια είχαν ως αποτέλεσμα να αποκλειστεί για έως και 3 χρόνια από μεγάλα κοινωνικά δίκτυα, όπως το Twitter και το Instagram, στο πλαίσιο των κανονισμών κατά των fake news για την Πανδημία. Όμως, και κατά τη φετινή του καμπάνια δέχθηκε κριτικές και αντιδράσεις για θεωρίες συνωμοσίας και παραπληροφόρηση. Τις τελευταίες μέρες πολυσυζητήθηκαν οι δηλώσεις του σε μία ομιλία στη Νέα Υόρκη, όπου ανέφερε, μεταξύ άλλων, για την Πανδημία πως «ο κορωνοϊός κατασκευάστηκε για να πλήττει πιο ήπια τις Ασιατικές φυλές και τους Εβραίους», ξεσηκώνοντας θύελλες αντιδράσεων για ρατσιστική και αντισημιτική ρητορική και συνωμοσιολογία.
Παρόλο που ο Kennedy επικρίνει τη «λαϊκιστική ρητορική μίσους» του πρώην Προέδρου Trump, η οποία όπως λέει «έκανε ανεπανόρθωτη ζημιά και δίχασε την αμερικανική κοινωνία», ο ίδιος επιδίδεται σε παρόμοια λαϊκιστική ρητορική, αλλά με πιο ήρεμους τόνους. Στήριγμα της καμπάνιας του είναι η δυσπιστία της αμερικανικής κοινωνίας απέναντι στους θεσμούς που εμπιστευόταν παλαιότερα, καθώς και στα μεγάλα κεφάλαια, είτε αυτά είναι οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες, είτε η βιομηχανία όπλων, είτε οι πετρελαϊκές εταιρείες. Μπορεί ο ίδιος να μην επιδίδεται στις φωνές και τους χλευασμούς, όπως ο Trump, αλλά με τη ρητορική του αναζωπυρώνει τη δυσπιστία, ακόμη και το μίσος της αμερικανικής κοινωνίας απέναντι στα ζητήματα τα οποία θεωρούν ως πηγές των προβλημάτων τους.
Με ποσοστό το οποίο παραμένει σταθερά γύρω στο 15%, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις του FiveThirtyEight, ο Robert Kennedy Jr. μένει με διαφορά κοντά στις 50 ποσοστιαίες μονάδες απέναντι στον Biden και καθίσταται με αυτά τα δεδομένα σχεδόν απίθανο να διεκδικήσει την Προεδρία το 2024. Ωστόσο, η καμπάνια του δεν ενδιαφέρει τόσο σε σχέση με τις πολιτικές του, αλλά περισσότερο έχει ενδιαφέρον διότι αποτυπώνει ακριβώς μία τάση της αμερικανικής κοινωνίας προς τον αντισυστημισμό και τον λαϊκισμό, ο οποίος σπάει τα όρια της Ρεπουμπλικανικής παράταξης και διεισδύει και στο Δημοκρατικό Κόμμα. Ακόμη και το 15% αποτελεί σχετικά ενθαρρυντικό ποσοστό για έναν υποψήφιο εσωκομματικών εκλογών, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχει κάποιο κοινό εντός του κόμματος ή στους ανεξάρτητους ψηφοφόρους που μπορεί να προσελκύσει.
Με τον Biden να πηγαίνει με αποφασιστικότητα προς τις κάλπες του 2024, δεν πρέπει να αγνοηθεί αυτό το όχι και τόσο υπόγειο κύμα εντός του ίδιου του του κόμματος. Ο ίδιος ο Kennedy στην εμφάνισή του στο podcast του Joe Rogan, δήλωσε ότι φοβάται βίαιες κινητοποιήσεις και πολιτική επανάσταση από την μεριά των Τραμπικών και της άκρας δεξιάς, οι οποίες θα αποβούν βίαιες και καταστροφικές για την αμερικανική κοινωνία, για την οποία απαιτείται συνετή διακυβέρνηση και συνεργασία για να συνεχίσει να υπάρχει. Η ανησυχία αυτή, δεδομένης της έλλειψης εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα της χώρας, της διχόνοιας της αμερικανικής κοινωνίας, των οικονομικών δυσκολιών της χώρας και των κρίσιμων γεωπολιτικών εξελίξεων, δεν φαντάζει τόσο εξωπραγματική.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- F.D Flam, Outrage Is Currency and RFK Jr. Really Stirs It Up, The Washington Post, Διαθέσιμο εδώ
- Δημοσκοπήσεις από την FiveThirtyEight, Διαθέσιμες εδώ
- RFK Jr’s conspiracy theories and Republican supporters, BBC, Διαθέσιμο εδώ
