Του Ραφαήλ Παπαδόπουλου,
Η Πορτογαλία διαθέτει μοναδική αρχιτεκτονική, παρόλο που δεν είναι τόσο γνωστή για αυτή της τη ξεχωριστή λεπτομέρεια. Φυσικά, ήταν επόμενο οι φιλόξενοι και φιλικοί άνθρωποι που ζουν σε αυτή τη χώρα να μένουν σε όμορφα σπίτια. Τα κτίσματα, σαφέστατα, έχουν επηρεαστεί από του γοτθικού τύπου αρχιτεκτονικής της Ευρώπης, όμως ο συνδυασμός με την Αραβική τεχνοτροπία δημιουργεί ένα πρωτότυπο αποτέλεσμα.
Τα Azulejos που κερδίζουν τις εντυπώσεις
Αρκεί μόνο μία εικόνα, μία θέαση αυτών των κτιρίων για να αντιληφθεί κανείς πόσο σκληρή δουλειά έχει συντελεστεί για να επιτευχθεί αυτό το αποτέλεσμα. Ένα παράδειγμα θα μπορούσε να είναι η διακοσμητική τέχνη Azulejos που συναντάται επάνω σε πλακάκια. Τα Azulejos συνήθως τοποθετούνται στις προσόψεις κτιρίων – σπιτιών και όντας βαμμένα στο χέρι, κοσμούν τα κτίσματα και με την χρήση πλακιδίων υποδεικνύουν την «υψηλή» θέση που κατείχαν ευγενείς παλαιότερα. Μάλιστα, αποτελούν μέρος της Ανατολίτικης τέχνης και έχουν αραβικές ρίζες, με τον όρο τους να προέρχεται από την λέξη zellige που σημαίνει γυαλισμένη πέτρα. Φυσικά, συνδέεται και με τις κατακτήσεις των Αράβων στην Ιβηρική Χερσόνησο που κατά τις αρχές του Μεσαίωνα άφησαν τον αντίκτυπό τους. Η συγκεκριμένη τέχνη δημιουργήθηκε με σκοπό να μιμηθεί τα Ρωμαϊκά-Βυζαντινά Ψηφιδωτά.
Τα επαναστατικά Calcada
Ο περίτεχνος τρόπος δημιουργίας της Πορτογαλικής Αρχιτεκτονικής δεν απαντώνται μόνον επάνω σε κτίσματα, αλλά και επάνω στους ίδιους τους δρόμους. Τα γνωστά στους λάτρεις της αρχιτεκτονικής, τα “Calcada”, είναι ο λόγος που μετά από μία επίσκεψη στην Λισαβόνα (πρωτεύουσα της Πορτογαλίας) θα θέλετε να «κοιτάτε πού πατάτε». Και αυτό συμβαίνει γιατί πολλοί από τους πεζόδρομους μπορούν να χαρακτηριστούν και ως έργα τέχνης. Πλακίδια ζωγραφισμένα με απλά χρώματα δημιουργούν την αίσθηση σχημάτων και απεικονίσεων της καθημερινής ζωής. Σαφέστατα, αποτελούν μία παραλλαγή των προαναφερθέντων Azulejos, μόνο που η θέση τους στο έδαφος μπορεί πολλές φορές να αποτελέσουν κομμάτι της ιστορίας. Ο στρατηγός Furtado, γνωστός για την θέση του ως μηχανικός τον 19ο Αιώνα χρησιμοποίησε την τέχνη αυτή για να καλύψει μία ολόκληρη πλατεία, τη Rossio. Βέβαια, επιδέχονται τις κριτικές του, καθώς μπορεί λόγο του γλιστερού τους χαρακτήρα να δυσκολέψουν την ζωή των τουριστών και να αποτελέσουν τον χειρότερο «εφιάλτη» για τα τακούνια. Τέλος, συναντώνται σε όλες τις πρώην Πορτογαλικές αποικίες, όπως η Βραζιλία και Αγκόλα.
Η αρχιτεκτονική στα πιο σημαντικά αξιοθέατα της Πορτογαλίας
Ίσως το πιο περίτεχνο κτίριο της χώρας να είναι και αυτό που φιλοξενούσε το πιο υψηλόβαθμο μέλος της, το Παλάτι. Το Palacio da Pena διαθέτει νεογοτθικά και νεομαυριτανικά στοιχεία. Χτισμένο στη Σίντρα, κοντά στην Λισαβόνα αποτελεί Εθνικό Μνημείο για τους Πορτογάλους. Το Μοναστήρι Santa Maria d’ Alcobaça και το Santa Maria da Vitória αποτελούν Ιερά Εθνικά Μνημεία και τα δύο χτισμένα στα τέλη του μεσαίωνα συνδέονται άμεσα με την ανεξαρτησία και τους πολέμους που δόθηκαν από την μεριά του Πορτογαλικού έθνους. Σκόπιμα σε αυτό το σημείο ξεχωρίζω ένα από τα μοναστήρια της Πορτογαλίας, όπου συναντώνται τα σπουδαιότερα παραδείγματα αρχιτεκτονικής, το Μοναστήρι Ιερώνυμου και κομμάτι της εποχής του ρομαντισμού, όταν κατά τον 16ο Αιώνα ανεγέρθη και πλέον αποτελεί κομμάτι της Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Χτίσθηκε στην ιστορική τοποθεσία Μπελέμ, όπου βρίσκεται και ο ομώνυμος πύργος, σπουδαίο επίτευγμα αρχιτεκτονικής. Ο Πορτογάλος αρχιτέκτονας και γλύπτης Francisco de Aruda τον ολοκλήρωσε το 1520 και του έδωσε το στυλ μανουελίν. Από εκείνο το σημείο ξεκινούσαν οι Πορτογάλοι θαλασσοπόροι τις εξορμήσεις τους στην Υφήλιο της εποχής της Εξερεύνησης και το μνημείο αυτό συνδέεται με την Λισαβόνα, όπως συνδέεται ο Λευκός Πύργος με την Θεσσαλονίκη.
Η αρχιτεκτονική αυτής της χώρας επισκιάζεται από τα τουριστικά θέρετρα και τις φαινομενικά πανέμορφες παραλίες της χώρας. Όμως, είναι λυπηρό που οι περισσότεροι από εμάς αδυνατούμε να ξεφύγουμε από το χαρακτήρα του τουρίστα και να αγγίξουμε τον ρόλο του παρατηρητή. Ένα φαινόμενο που απαντάται και στη χώρα μας, όπου ο πολιτισμός, η κουλτούρα και κατά συνέπεια η Αρχιτεκτονική παίρνουν δεύτερη ρόλο-θέση στις προτεραιότητες των ταξιδιωτών. Συνεπώς, με την επίδειξη των αξιοθέατων να γίνεται όλο και πιο μεγάλη με την χρήση διαδικτύου, οι πιθανότητες να δούμε κάτι ασυνήθιστο και να το θαυμάσουμε, ίσως και να αυξάνονται.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τα 7 Θαύματα Της Πορτογαλίας Που Αξίζει Να Επισκεφθείτε!, hellenicstyle.com, διαθέσιμο εδώ
- CALÇADA PAVEMENTS, portugalvisitor.com, διαθέσιμο εδώ
- Azulejos: Όλα όσα θέλεις να μάθεις για την πορτογαλική τέχνη που αναβλύζει δημιουργία, queen.gr, διαθέσιμο εδώ
