Της Ευθυμίας Γκαμπέση,
Το βάρβαρο και αιμοβόρο κλίμα που επικρατούσε κατά την εποχή της Χούντας στην Ελλάδα ήταν διάχυτο στην πρωτεύουσα της χώρας με κομμουνιστές, φασίστες και κατασκόπους να συνθέτουν μια απελπιστική κατάσταση όπου είχαν επικρατήσει κάθε είδους εχθρικές μισαλλοδοξίες, με αποτέλεσμα η πόλη να μαστίζεται από συγκρούσεις διαφόρων ομάδων. Η περίοδος, λοιπόν, αυτή δεν αποτελεί και τόσο μακρινό παρελθόν από το ιστορικό πλαίσιο που διαδραματίζεται η ιστορία του πρωταγωνιστή μας, Άρη Χειμωνίτη, από το βιβλίο Καταγωγή ή οι ιστορίες των άλλων, που διατίθεται από τις Εκδόσεις Πατάκη. Ο νέος Άρης, λοιπόν, κατά τη δεκαετία του ’90, εκδηλώνει ήδη από νωρίς το πάθος και τις φιλοδοξίες του να γίνει συγγραφέας, πράγμα που επικοινωνεί στην οικογένειά του με την εγκατάλειψη της οικογενειακής εστίας και της προσωρινής συμβατικής δουλειάς του σε ένα φροντιστήριο της Αθήνας.
Ο Νικόλας Σεβαστάκης γεννήθηκε στο Καρλόβασι της Σάμου το 1964. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και Πολιτική Θεωρία στο Ινστιτούτο Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Lyon II της Γαλλίας. Η διδακτορική του διατριβή αναφέρεται στη χαϊντεγγεριανή κριτική της τεχνικής και της νεωτερικότητας. Ασχολήθηκε με την ποίηση, το δοκίμιο, την κριτική και περιστασιακά με τη μετάφραση. Από το 1999 διδάσκει πολιτική και κοινωνική φιλοσοφία, αρχικά στο τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου του Αιγαίου, και από το 2006 ως καθηγητής στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ. Μέσα από μια σειρά βιβλίων και άρθρων του, έχει ασχοληθεί με ζητήματα κριτικής της ιδεολογίας και της νεωτερικότητας και τέλος, ζει στη Θεσσαλονίκη.
Από την αρχή της εφηβικής του ηλικίας και καθ’ όλη τη διάρκεια των νεανικών του χρόνων, ο Άρης παρουσιάζει έντονες διαφορές με τους συνομηλίκους του σε τομείς όπως είναι η ένδυση, οι τρόποι ψυχαγωγίας και οι μουσικές προτιμήσεις. Ο νέος φρόντιζε να διατηρεί μία «καθωσπρεπιστική» στάση, φορώντας πουκάμισα και αποφεύγοντας την έντονη και κραυγαλέα ροκ και τέκνο μουσική. Ως προς αυτό το κομμάτι του χαρακτήρα του Άρη, θα μπορούσαμε να προσέξουμε αρκετές ομοιότητες με τον πατέρα του, τον περίφημο αρχιτέκτονα Μάνθο Χειμωνίτη, που από πολλούς –και από τον ίδιο– θα χαρακτηριζόταν ως ένας ορθολογικός, μετριοπαθής, σοβαρός και «κρύος» σχεδόν άνθρωπος που απαιτούσε ωριμότητα από τη συμπεριφορά του μοναδικού του παιδιού. Από την άλλη, όμως, ο εκκολαπτόμενος συγγραφέας διέθετε ταυτόχρονα και μερικά στοιχεία κυκλοθυμίας και απομονωτισμού, με το τελευταίο να αποτελεί αναμφίβολα κληρονομιά της μητέρας του. Η Δέσποινα Μπουζιάνη-Χειμωνίτη, αφοσιωμένη διορθώτρια λογοτεχνικών βιβλίων, φαίνεται να περνάει τον περισσότερο χρόνο στο «απομονωτήριό» της πάνω από τα κείμενα προς διόρθωση, αποτελώντας το μέρος πηγή ή κρυψώνα του εφιάλτη της.
Κατά το ταξίδι του Άρη προς την έμπνευση για το πρώτο του βιβλίο, βρίσκεται στον δρόμο του αναπάντεχα ένας ευφυής και, ταυτόχρονα, μυστήριος γέροντας, που φέρει το όνομα Οδυσσέας Αγαθάγγελος, ο οποίος μαζί με τον χρόνιο φίλο του και φωτογράφο Κρίστο κρατούν παρέα στον νέο ήρωά μας, επιχειρώντας να τον μεταφέρουν σε μία άλλη εποχή, διηγούμενοι ιστορίες από τις παρελθοντικές περιπέτειές τους. Με αυτόν τον τρόπο επιδιώκουν να βοηθήσουν τον Άρη να εξελίξει το συγγραφικό του ταλέντο. Πόσο, όμως, τυχαία μπορεί να είναι αυτή η συνάντηση και η επιθυμία να βοηθήσουν δύο ηλικιωμένοι έναν ονειροπαρμένο και αντιδραστικό νέο; Αβίαστα προκύπτουν τέτοια ερωτήματα τόσο από τους γονείς του Άρη όσο και από τους αναγνώστες, όμως σύντομα αποκαλύπτεται περίτεχνα από τη διήγηση της ιστορίας ότι τα δύο νέα πρόσωπα συνδέονται με το παρελθόν του πολύ περισσότερο απ’ όσο φαντάζεται.
Στο μεταξύ, οι δύο γέροντες δεν φαίνεται να αποτελούν τη μοναδική συντροφιά του Άρη, καθώς στη ζωή του προϋπάρχει η Νεφέλη. Μία κοπέλα που είχε και αυτή τα δικά της προβλήματα και όσες χημικές ουσίες και αν πετούσαν μέσα στο δοχείο ο Άρης και αυτή, ποτέ δεν δημιουργήθηκε μία «χημική έκρηξη». Ίσως θα λέγαμε ότι λόγω συντροφικότητας και ασφάλειας οι δύο νέοι έμεναν μαζί, με αρκετές δυσκολίες να εμποδίζουν την ακμή της σχέσης τους.
Όσο εκτυλίσσονται τα γεγονότα η αγανάκτηση πνίγει τον Κρίστο και έτσι αποφασίζει να μιλήσει ανοιχτά στον ανυποψίαστο Άρη για το σκοτεινό παρελθόν και τις ιδεολογικές απόψεις του Αγαθαγγέλου, που, όπως αποδεικνύεται στη συνέχεια, ήταν διαμετρικά αντίθετες με αυτές της Δέσποινας. Μάλιστα, η τελευταία είχε πέσει θύμα βασανισμού κατόπιν αποκάλυψης της αντιδικτατορικής της δράσης. Ακούγοντας αυτές τις πληροφορίες «καρφιά», σε συνδυασμό με την ανεξίτηλη ανάμνηση του δασκάλου του Μανουσάκη στο σχολείο να τον συγχαίρει για το «πόσο σπουδαίος άνθρωπος» είναι η μητέρα του, ο Άρης ενδίδεται σε μία πυρετώδη προσπάθεια για απογύμνωση της αλήθειας για το ιστορικό υπόβαθρο της μητέρας του.
Η πλοκή του βιβλίου και η αφήγηση των γεγονότων στηρίζονται και από πλήθος έντονων εικόνων, λεπτομερών περιγραφών και ιστορικών αναδρομών κατά τη διάρκεια της διαδρομής. Ένα βιβλίο που φέρνει στην επιφάνεια «τις ιστορίες των άλλων», που ενώ φαινομενικά και εκ πρώτης όψεως μπορεί να σχολιαστούν ως ασήμαντοι και αδιάφοροι άνθρωποι, κρύβουν τόσα μυστικά, ακόμα και άλλες ζωές.
