Κινεζική αστυνομία εκτός Κίνας: Όταν ο ολοκληρωτισμός σε κυνηγάει στη νέα πατρίδα

Του Μάριου Κριτίδη,

Είναι σύνηθες φαινόμενο για χώρες με αυταρχικά και ολοκληρωτικά καθεστώτα να έχουν πληθώρα ανθρώπων που έφυγαν ή διέφυγαν από τη χώρα, εξαιτίας του πολιτικού καθεστώτος της χώρας τους. Χαρακτηριστική είναι η ιστορία της Βορειοκορεάτισσας Yeonmi Park, η οποία κατάφερε με την οικογένειά της να διαφύγει από το απάνθρωπο καθεστώς του Kim Jong Un και να μεταναστεύσει στην Κίνα. Παρόμοιες ιστορίες υπάρχουν και από άλλα αυταρχικά καθεστώτα, όπως του Ιράν και της Συρίας, με κοινό χαρακτηριστικό, όμως, ότι μόλις ο ξενιτεμένος διαφύγει από τη χώρα του, πλέον έχει σε μεγάλο βαθμό απαλλαχθεί από την καταπίεση του καθεστώτος της πατρίδας του και μπορεί να αρχίσει εκ νέου τη ζωή του στη νέα του πατρίδα.

Ωστόσο, για πολλούς Κινέζους πολίτες, που χτίζουν τη ζωή τους στο εξωτερικό, δεν σημαίνει ότι αφήνουν πίσω τους το ολοκληρωτικό καθεστώς της Κίνας. Όλα ξεκινούν από ένα τηλεφώνημα από αριθμό της χώρας που κατοικείς, το σηκώνεις και στην άλλη άκρη της γραμμής ακούς έναν άγνωστο να μιλάει στη μητρική σου γλώσσα και να σε προτρέπει να γυρίσεις πίσω στην πατρίδα σου, γνωρίζοντας όλα τα στοιχεία σου, από το όνομά σου έως τους συγγενείς και αγαπημένους που έχεις αφήσει πίσω… Αυτό το εφιαλτικό σενάριο έχουν καταγγείλει Κινέζοι πολίτες του εξωτερικού, κατηγορώντας παράνομες κυβερνητικές δομές στις χώρες που τους φιλοξενούν.

Η Ισπανική ΜΚΟ Safeguard Defenders ήταν η πρώτη που γνωστοποίησε και συγκεντρώνει πληροφορίες για τη διευρυμένη παρουσία ανεπίσημων κινεζικών «προξενικών» δομών στην Ευρώπη, αλλά και σε όλο τον κόσμο. Οι δομές αυτές, οι οποίες λειτουργούν μυστικά με κινεζικές επιχειρήσεις ως βιτρίνα, προσφέρουν σε Κινέζους πολίτες του εξωτερικού γραφειοκρατικές υπηρεσίες (όπως ανανεώσεις διπλώματος, εγγράφων κ.τ.λ.). Όμως, έρευνες από τις αρχές σε πολλές χώρες κάνουν λόγο και για άλλες παράνομες ενέργειες, στις οποίες προβαίνουν τα συγκεκριμένα καταστήματα. Κάποιες ενέργειες για τις οποίες ερευνώνται οι συγκεκριμένες δομές είναι ο εκβιασμός και η παρενόχληση Κινέζων μεταναστών να επιστρέψουν στην Κίνα, καθώς και η κατασκοπεία, κατά κύριο λόγο, των κινεζικών κοινοτήτων και αντιφρονούντων στην εκάστοτε πόλη και χώρα.

Σύμφωνα με τη Safeguard Defenders, τουλάχιστον 36 τέτοιου τύπου τμήματα λειτουργούν σε όλη την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένου ενός στη χώρα μας, εντός της Αθήνας. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο Υπουργός Εθνικής Ασφάλειας, Tom Tugendhat, σχολίασε τα ευρήματα της έρευνας της ΜΚΟ, τα οποία εντόπισαν τρία υποπτευόμενα παράνομα κινεζικά τμήματα στο Λονδίνο και στη Γλασκόβη, χαρακτηρίζοντας «ανησυχητική» την πιθανή κινεζική παρέμβαση στην έννομη τάξη της χώρας, μία πράξη η οποία αποτελεί σε κάθε περίπτωση κατάφορη παραβίαση της ανεξαρτησίας και του δικαστικού συστήματος της χώρας. Στην Ολλανδία, τα μέσα επικεντρώθηκαν περαιτέρω στην έκθεση της Safeguard Defenders και έφεραν στο φως της δημοσιότητας την ιστορία του Wang Jingyu, ο οποίος δέχτηκε το «περιβόητο» τηλεφώνημα από αντίστοιχο παράνομο αστυνομικό τμήμα της Ολλανδίας, στο οποίο τον παρότρυναν να επιστρέψει στην Κίνα και να «σκεφτεί την οικογένειά του», εξαπολύοντας πρόδηλες απειλές εναντίον του.

Δεν είναι, όμως, σε όλες τις περιπτώσεις ανεπιθύμητη η κινεζική αστυνομική παρουσία σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες, θολώνοντας τα όρια δράσης των κινεζικών αρχών σε χώρες στις οποίες φιλοξενούνται. Στη Σερβία, κινεζικές και σερβικές αρχές έχουν συνεργαστεί στο παρελθόν, στα πλαίσια μνημονίου συνεργασίας στον τομέα της πολιτικής ασφάλειας μεταξύ των δύο χωρών. Ως αποτέλεσμα αυτού, τους τουριστικούς μήνες στους οποίους το Βελιγράδι βράζει από ορδές Κινέζων τουριστών, Σέρβοι και Κινέζοι αστυνομικοί συνεργάζονται με στόχο την τήρηση της τάξης. Αυτή, όμως, η συνεργασία έχει ως αποτέλεσμα την περαιτέρω εισχώρηση κινεζικής επιρροής στον πολιτικό βίο της χώρας, εκθέτοντας σε βάθος χρόνου την εθνική και πολιτική ασφάλεια της χώρας. Σύμφωνα με το Politico, η συνεργασία Ιταλίας και Κίνας στον τομέα της αστυνόμευσης, με όρους παρόμοιους με αυτούς που αναφέραμε και για τη Σερβία, έχει ως αποτέλεσμα ευρύτατη εισχώρηση του κινεζικού στοιχείου στην Ιταλία, με αποτέλεσμα να είναι η πρώτη σε μυστικούς αστυνομικούς σταθμούς χώρα της Ευρώπης. Υπολογίζεται ότι λειτουργούν έως 11 τέτοιες παράνομες δομές σε μεγάλες και μεσαίες πόλεις, όπως Ρώμη, Μιλάνο, Φλωρεντία και Πράτο. Από τη μεριά της, η Ιταλική Κυβέρνηση ακόμη δεν έχει σχολιάσει ή διερευνήσει την εκτεταμένη παρουσία του κινεζικού στοιχείου στο εσωτερικό της.

Έξω από την Ευρώπη, τα στοιχεία για την παράνομη λειτουργία τέτοιων αστυνομικών σταθμών παραμένουν περιορισμένα, με τη ΜΚΟ και έρευνες του Υπουργείου Εθνικής Ασφάλειας των Ηνωμένων Πολιτειών να κάνουν λόγο για τη λειτουργία τουλάχιστον 104 δομών σε όλον τον κόσμο, με μεγαλύτερη παρουσία την ευρωπαϊκή ήπειρο και τη Βόρεια Αμερική. Τον Απρίλιο, στη Νέα Υόρκη των Η.Π.Α., έγιναν και οι πρώτες δύο συλλήψεις ατόμων που λειτουργούσαν παράνομες κινεζικές δομές, με σκοπό τον εκφοβισμό και εκβιασμό κινέζων πολιτών. Οι συλληφθέντες, σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα το αμερικανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης, ήταν Αμερικανοί πολίτες κινεζικής καταγωγής, οι οποίοι απειλούσαν και τρομοκρατούσαν μέλη της κινεζικής κοινότητας στη Νέα Υόρκη, ενώ το F.B.I. εντόπισε αλληλεπιδράσεις με υπάλληλο της κινεζικής Κυβέρνησης, μόλις ανακάλυψαν ότι βρίσκονται υπό το μικροσκόπιο των ερευνών. Από τη μεριά του, το F.B.I. δήλωσε την ανησυχία του για την παρουσία κινεζικών παρακρατικών αρχών σε Αμερικανικό και όχι μόνο έδαφος, ενώ διαβεβαίωσε πως θα προστατεύσει την κινεζική διασπορά στη χώρα.

Στα βόρεια των Η.Π.Α., και ο Καναδάς έχει βάλει στο επίκεντρο των ερευνών του τις συγκεκριμένες παράνομες αστυνομικές δομές, εντάσσοντάς τη στα πλαίσια ευρύτερων ερευνών που αφορούν την κινεζική κατασκοπεία και επιρροή εντός του Καναδά. Ο Καναδάς έχει κατηγορήσει την Κίνα πολλές φορές για πληθώρα σοβαρών παρεμβάσεων εντός της χώρας της, από βιομηχανική κατασκοπεία στον τομέα της ενέργειας έως και παρέμβαση στο πολιτικό της σύστημα, αποπειράττοντας να χρηματίσει Καναδούς πολιτικούς.

Μέσα σε αυτόν τον χείμαρρο των καταγγελιών εναντίον της, η κινεζική Κυβέρνηση αρνείται οποιαδήποτε ανάμειξη και διαψεύδει οποιαδήποτε αναφορά για παράνομες ενέργειες ή και την ύπαρξη ακόμα των συγκεκριμένων δομών. Πάντως, ακόμα και αν δεν ευσταθούν ή είναι περιορισμένος ο εκβιασμός και η κατασκοπεία αντιφρονούντων εκτός της Κίνας, ακόμα και η παροχή προξενικού τύπου υπηρεσιών είναι παράνομες και μπορούν να παραχωρηθούν μόνο στα πλαίσια που ορίζει και επιτρέπει το κράτος που φιλοξενεί τις αρχές αυτές. Η λειτουργία, βέβαια, αυτών των δομών μπορεί, μάλιστα, να μην πραγματοποιείται από την κεντρική Κυβέρνηση της Κίνας, αλλά από τις τοπικές Κυβερνήσεις μεγάλων πόλεων της νοτιοανατολικής Κίνας, οι οποίες παρουσιάζουν μεγάλο κύμα οικονομικών μεταναστών και επιχειρηματιών που μετακομίζουν στο εξωτερικό. Σε αυτήν την περίπτωση, καθίσταται ακόμα πιο δύσκολο το κουβάρι των ευθυνών και της σειράς εντολών για όποιον πιθανώς θέλει να ερευνήσει τη λειτουργία αυτών των τμημάτων.

Πάντως, δεν προκαλεί καθόλου έκπληξη πώς ένα καθεστώς σαν αυτό της Κίνας, από τη στιγμή που έχει και τα απαραίτητα μέσα, να προσπαθεί να ελέγξει τους πολίτες της εκτός των συνόρων της. Σε μία χώρα όπου το Μεγάλο Τοίχος Προστασίας (Great Firewall) μπλοκάρει το 99% του ίντερνετ, όπου υπάρχει 24ωρη παρακολούθηση στους δημόσιους χώρους και λειτουργεί σύστημα κοινωνικής πίστωσης που επιβραβεύει τους «καλούς» και τιμωρεί τους «άτακτους» πολίτες, η ύπαρξη μεγάλου πλήθους πολιτών οι οποίοι ζούνε κοσμοπολίτικη ζωή έξω από τη μαύρη τρύπα πληροφόρησης της Κίνας, αποτελεί πρόβλημα το οποίο δυνητικά θα μπορούσε να προκαλέσει προβλήματα και να απειλήσει το ολοκληρωτικό καθεστώς, το οποίο ορίζει πώς πρέπει να ζουν και πώς πρέπει να σκέφτονται οι πολίτες του.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ