Του Αλέξανδρου Ραπακούσιου,
Εξίσωση
Στην εξίσωση με την Τουρκία, η Λιβύη αποτελεί τον αδύναμο κρίκο. Δίχως αυτήν, η «συμφωνία» περί οριοθέτησης της θαλάσσιας δικαιοδοσίας –με τη χρήση ευφάνταστων ικανοτήτων στη γεωγραφία– δεν υφίσταται. Αδύναμος κρίκος εν γένει· η έκβαση του Λιβυκού εμφυλίου ανάμεσα στην φιλοτουρκική –αναγνωρισμένη από τα Ηνωμένα Έθνη– πολιτική εξουσία της χώρας (GNA) και του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA) με πρωτοστάτη τον Χ. Χαφτάρ, θα αποδειχθεί καθοριστική. Στην περίπτωση νίκης της δεύτερης πλευράς, η κατάσταση αποκλιμακώνεται εις όφελος της Ελλάδας· ο LNA απορρίπτει τη «συμφωνία» με την Τουρκία, ενώ παράλληλα βομβαρδίζει τον τουρκικό εξοπλισμό που διοχετεύεται στη χώρα με σκοπό την χρήση του εκ μέρους του GNA. Τουρκικός εξοπλισμός που σημειωτέον, όχι μόνο παραβιάζει το εμπάργκο της προμήθειας όπλων προς τη Λιβύη, αλλά μεταφέρεται και ως επί το πλείστον αεροπορικώς μέσω του ελληνικού εναέριου χώρου. Στο δεύτερο σενάριο, εκείνο της νικηφόρας έκβασης υπέρ του GNA, η εξίσωση προβλέπεται πιο δύσκολη. Η Λιβυκή ηγεσία, αν και αλώβητη, θα ισχυροποιηθεί. Το ίδιο θα γίνει και με την τουρκική παρουσία στη χώρα, συμπεριλαμβανομένης και της προέκτασης που αυτή θα έχει στα ελληνοτουρκικά ζητήματα.
Βήματα
Τρία σημαντικά βήματα για την ελληνική πλευρά· πρώτον, η διεθνοποίηση της παραβίασης του εμπάργκο όπλων. Χωρίς την Τουρκία, το σενάριο που προβλέπει νίκη του GNA κρίνεται, με τα τωρινά δεδομένα, ως όνειρο θερινής νυκτός. Στο ίδιο πλαίσιο, απαραίτητη επιταγή και η θέσπιση εμποδίων στον πολεμικό εφοδιασμό από την Τουρκία, ιδίως όταν αυτός πραγματοποιείται σε μεγάλο βαθμό μέσω του ελληνικού εναέριου χώρου, δηλαδή, πάνω από τα κεφάλια πολιτών. Δεύτερον, η εκτέλεση διπλωματικού σχεδίου με στόχο την ανάδειξη των «κενών» στη διεθνή αναγνώριση της νυν πολιτικής ηγεσίας της Λιβύης. Η άρση της φαντάζει δύσκολη· ο μελλοντικός συσχετισμός δυνάμεων, ωστόσο, όπως αυτός θα προκύψει από την έκβαση του εμφυλίου, σε συνδυασμό με την προαναφερθείσα ανάδειξη των μειονεκτημάτων της διεθνούς στήριξης του GNA, θα υποσκάψει τα θεμέλιά του έτι περαιτέρω, σε όφελος της Ελλάδας. Τρίτον κι όσον αφορά άμεσα την Τουρκία, η εκπόνηση ενός ανανεωμένου, συγκροτημένου, εθνικού, διακομματικού, διπλωματικού κι αμυντικού σχεδίου για την αξιολόγηση των νέων δεδομένων και την κατάρτιση επικαιροποιημένης στρατηγικής βάσει αυτών.
Σχέδιο
Νέα δεδομένα εννοώντας πως οι απόψεις περί εξευρωπαϊσμού του γειτονικού κράτους, καθώς και η θέση ότι «ο Ερντογάν απειλεί επειδή βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο» επιβεβαιώνονται πλέον ως ψευδαισθήσεις. Το ελληνικό σχέδιο, ναι μεν καλείται να υπηρετήσει τα κλασικά αφηγήματα περί υπεράσπισης των εθνικών συμφερόντων και την αποφυγή μελλοντικών επικίνδυνων καταστάσεων στις διμερείς σχέσεις μας με την Τουρκία, χρειάζεται να υπηρετείται δε και από έναν ανώτερο στρατηγικό στόχο· την –κατά το δυνατόν μεγαλύτερη– απεμπλοκή από ένα αέναο δίλημμα ασφαλείας μεταξύ αυτής και της Τουρκίας που προς το παρόν υπαγορεύει, από τη μία τη διατήρηση ενός έκρυθμου συσχετισμού και από την άλλη, την αύξηση των κρατικών κονδυλίων για εξοπλιστικά προγράμματα πολλών δισεκατομμυρίων. Εκτός από το νοσηρό τους κόστος, πρέπει να υπολογίσουμε και την «business in Greece» προέκταση· οι Τσοχατζόπουλοι του μέλλοντος ορέγονται και καιροφυλακτούν.
Σκωτσέζικο ντουζ
Στα βόρεια, η δημοσιογραφική κάλυψη του Brexit φαντάζει μακράν η πιο βαρετή ασχολία που θα μπορούσα να σκεφτώ. Εάν το παρατραβηγμένο αστειάκι κατάντησε κουραστικό για εκείνους που ζούν χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, τι να ειπωθεί για την εξάντληση των ίδιων των Βρετανών; Η φαρσοκωμωδία των τριάμισι ετών μοιάζει να φτάνει στο τέλος της με μπροστάρη ένα γνήσιο εκφραστή του είδους, τον εκλεγμένο –πια– Βρετανό Πρωθυπουργό. Ίσως και δικαιολογημένα. Πιθανόν να αποδιδόταν ο ίδιος χαρακτηρισμός ακόμη και εάν στη θέση του Μπόρις Τζόνσον βρισκόταν ο ηγέτης των Εργατικών. Τα νέου είδους διλήμματα, οι σύγχρονες Σκύλες και Χάρυβδες, η επιλογή του «κακού» και του «χειρότερου» ανέκαθεν μετουσίωναν στο μυαλό πολλών τα αυτοαποκαλούμενα δίπολα. Ο νέος Πρωθυπουργός, πάντως, έχει δύσκολο έργο μπροστά του και δε μιλώ μονάχα για την ολοκλήρωση της “σαπουνοπερικής” διαδικασίας της αποχώρησης. Το προσεχές καυτό θέμα βρίσκεται στα βόρεια· εκεί δηλαδή όπου η τάση του Bremain κυριάρχησε πανηγυρικά και οι 48 έδρες στη Βουλή των Κοινοτήτων υπόσχονται συναρπαστικές εξελίξεις στο έμμεσο μέλλον. Σκωτσέζικο ντουζ ενόψει.
Πληγές
Η πολυετής οδύσσεια μπορεί να εξηγηθεί. Τα εμπόδια που ετέθησαν εκ μέρους της Ευρώπης, αφενός ενθαρρύνθηκαν από τον πράγματι μεγάλο όγκο των υπό διευθέτηση ζητημάτων με τη Βρετανία, αφετέρου επιβλήθηκαν προκειμένου να δοθεί το ανάλογο μήνυμα στα κράτη μέλη που θα αποπειραθούν ή έστω θα σκεφτούν τη μελλοντική απεμπλοκή τους από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εάν η βρετανική υπερδύναμη πέρασε τα πάνδεινα, τι περιμένει τους υπόλοιπους; Δεν χαρακτηρίζεται και ιδιαίτερα αλληλέγγυα η στάση έναντι στη δημοκρατική απόφαση ενός κυρίαρχου λαού. Όχι ότι οι Βρετανοί σκαμπάζουν· το σε ποια πλευρά, την ευρωπαϊκή ή τη βρετανική, θα δημιουργηθούν οι περισσότερες «πληγές» στο ερχόμενο διάστημα, εκείνο δηλαδή μετά την αποχώρηση, μένει να αποδειχθεί. Άδεια ράφια και λοιπά σενάρια, ωστόσο, μάλλον θα περιοριστούν στη σφαίρα του φαντασιακού. Το ίδιο δύναται να ειπωθεί και για την Ένωση· τα κοιμισμένα αντανακλαστικά της, που πολλοί προδικάζουν πως θα παραμείνουν ως έχουν, ενδέχεται να ξυπνήσουν από τον λήθαργο τους. Μένει να φανεί.
Χτυπήματα
Ώρα για αποφόρτιση. Μπλε γραμμή του μετρό, ημέρα Παρασκευή, ώρα έξι και κάτι το απόγευμα. Απέναντί μου, μια μαυροφορεμένη κυρία ετών 35-40, παρέα με φίλο ίδιου ηλικιακού φάσματος. Αντικείμενο συζήτησης ο θάνατος ενός συγγενικού προσώπου της πρώτης, κάπου στην Πελοπόννησο, πριν από μερικές εβδομάδες. Έπειτα από δεκάλεπτη ανταλλαγή απόψεων και μετά από παρενθετικές ιστορίες αποβίωσης έτερων προσώπων της ίδιας οικογένειας με πανομοιότυπο τρόπο στο παρελθόν, επήλθε η κοινή διάγνωση: οι τραγωδίες διαδέχονται η μία την άλλην, επειδή κάποιος έβαλε στο μάτι την οικογένεια που «ποτέ δεν πείραξε κανέναν». Ανοίγω κινητό· πέφτω πάνω στην καταδικαστική απόφαση του Αρτέμη Σώρρα για απάτη εις βάρος του Δημοσίου. Οι συνειρμοί για τα προ ετών παραμύθια των εξακοσίων δις και της διαστημικής τεχνολογίας του θεού Απόλλωνα, αναπόφευκτοι. Κλείνω κινητό· τα δύο χτυπήματα, το ένα πίσω από το άλλο, ήταν αρκετά.
Εποχή
Χτυπήματα, αλλά χρήσιμα. Αντιλαμβάνεται κανείς τη σημασία αυτού που ονομάζεται και «post truth» εποχή. Μία μερίδα που εκλαμβάνει την πραγματικότητα ως μία κατασκευασμένη, εχθρική συνωμοσία που στοχεύει το κάθε λογής άτομο που υποτάσσεται στην αυτοθυματοποίηση. Η ιδιόρρυθμη κοινότητα κερδίζει έδαφος· από την επικράτηση των ιδεωδών της στη δημόσια σφαίρα, έως και την εκλογή των ανά περιόδους εκπροσώπων της. Πρόσωπα που καταλαμβάνουν θέσεις εξουσίας, από κράτη της Ευρώπης, έως την Βραζιλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η εποχή όπου η «κοινή λογική» παύει να είναι κοινή. Το σκεπτικό των στρατοπέδων είναι κωμικό, ενίοτε και επικίνδυνο. Στην περίπτωσή μας, είναι όμως η αλήθεια. Ο ορθολογισμός μετρά ήττες. Κι αυτή είναι πρωτίστως η μάχη που οφείλεται να κερδηθεί· τα υπόλοιπα θα ακολουθήσουν.
Είναι τεταρτοετής φοιτητής του τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Έχει συμμετάσχει σε εγχώρια και ευρωπαϊκά μοντέλα προσομοίωσης, ενώ το ενδιαφέρον του εντοπίζεται, εκτός των διεθνών σχέσεων, στην πολιτική επικοινωνία και τη δημοσιογραφία. Μεγάλο κεφάλαιο αποτέλεσε η διετής συμμετοχή του στο Διοικητικό Συμβούλιο της SAFIA, από όπου και αποκόμισε πολύτιμες εμπειρίες και φιλίες. Μέσω του OffLine Post, αρθρογραφεί κυρίως για την εγχώρια πολιτική σκηνή.
