Της Χριστίνας Αθανασέλλη,
Τη Δευτέρα 29 Μαΐου, έφτασαν στο Βόρειο Κοσσυφοπέδιο 700 επιπλέον στρατιώτες, ως ενίσχυση με σκοπό τον περιορισμό των βίαιων διαδηλώσεων. Παρόλο που είναι γνωστό πως οι σχέσεις μεταξύ Κοσσυφοπεδίου και Σερβίας έχουν διαταραχθεί από τότε που το Κοσσυφοπέδιο επιδίωξε να ανεξαρτητοποιηθεί, εντάσεις έλαβαν χώρα εκ νέου με το αστυνομικό σώμα του Κοσσυφοπεδίου να κάνει επιδρομές σε περιοχές, όπου οι Σέρβοι είχαν προβεί σε κατάληψη κτιρίων. Ως εκ τούτου, σημειώθηκαν βίαιες συγκρούσεις στην περιοχή, συγκεκριμένα στα σημεία γύρω από το Δημαρχείο μιας Βόρειας πόλης του Κοσόβου μεταξύ της αστυνομίας και των ειρηνευτικών δυνάμεων που στάλθηκαν εκεί υπό την αιγίδα του ΝΑΤΟ, και των Σέρβων κατοίκων, προκαλώντας τραυματίες εκατέρωθεν.
Μετά από τα γεγονότα αυτά, τα ειρηνευτικά στρατεύματα του ΝΑΤΟ τοποθέτησαν συρματοπλέγματα και μεταλλικούς φράχτες στην ευρύτερη περιοχή της πόλης Zvecan και στο σημείο της σύγκρουσης, με σκοπό να περιορίσουν όσους Σέρβους διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν εκεί. Τι ήταν, όμως, αυτό που πυροδότησε τη διαμαρτυρία;
Η συσπείρωση των Σέρβων διαδηλωτών οφείλεται στα αποτελέσματα μιας ψηφοφορίας που διεξάχθηκε ένα μήνα νωρίτερα και αφορούσαν στην εγκατάσταση Αλβανών δημάρχων σε περιοχές που κατοικούνται ως επί το πλείστον από Σέρβους. Είναι σημαντικό να τονιστεί, πως οι Σέρβοι σχεδόν μαζικά προσπαθούσαν να μποϊκοτάρουν την ψηφοφορία αυτή μέσω της πλήρους αποχής από πλευράς τους και εναντιώνονταν στη διεξαγωγή της. Αν και η συμμετοχή στις εκλογές ανήλθε στο πολύ μικρό ποσοστό του 3,4%, οι Αλβανοί θεωρούν πως το αποτέλεσμα είναι νόμιμο και έγκυρο καθώς οι νεοεκλεχθείς δήμαρχοι και σύμβουλοι συγκέντρωσαν τα απαραίτητα ποσοστά. Κατά τη μεταφορά αυτών στα γραφεία τους, των οποίων τις θέσεις ήθελαν να αναλάβουν αρκετοί Σέρβοι πολίτες, εκδηλώθηκε μια σειρά συγκρούσεων που οδήγησε τελικά και στη ρίψη δακρυγόνων από την αστυνομία.
Βαθύτερη αιτία της έντασης μπορεί κανείς να αναζητήσει στο γεγονός πως η Σερβία ποτέ δε δέχτηκε ή αναγνώρισε τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου το 2008, παρόλο που, εν προκειμένω, το 92 τοις εκατό του πληθυσμού στο Κόσοβο αποτελείται από Αλβανούς. Οι Αλβανοί κάτοικοι που ζουν εκεί κατηγορούν τη Σερβία για κατοχή και καταστολή της περιοχής. Ήδη, από το 1998 αντάρτες Αλβανοί ξεκίνησαν μια εξέγερση με απώτερο σκοπό να απαλλαγούν από τη Σερβική κυριαρχία. Η απάντηση της Σερβίας ήταν βάναυση και η κλιμακωμένη ένταση οδήγησε σε έναν πόλεμο που κόστισε τη ζωή 10.000 ανθρώπων, ενώ οι πρόσφυγες ανήλθαν σε σχεδόν 1 εκατομμύριο πολίτες.
Η σύγκρουση, διαρκείας ενός έτους και πλέον, έλαβε ευρεία και διεθνή προσοχή και τελικά υπήρξε αποκλιμάκωση της έντασης με την παρέμβαση του ΝΑΤΟ. Ακολούθησε συμφωνία μεταξύ του τελευταίου και της Σερβίας για τη στρατιωτική παρουσία Νατοϊκών δυνάμεων στην περιοχή και αποχώρηση των Σερβικών στρατευμάτων. Έπειτα, το Κοσσυφοπέδιο τέθηκε υπό τη διοίκηση του ΟΗΕ και αναπτύχθηκαν ειρηνευτικές δυνάμεις των Ηνωμένων Εθνών εκεί. Το 2008 τελικά διακήρυξε την ανεξαρτησία του, μια ανεξαρτησία που δεν αναγνωρίζει η Σερβία.
Όπως είναι φανερό, 25 χρόνια μετά, οι όποιες προσπάθειες για επίλυση του ζητήματος δεν έχουν καταφέρει να δώσουν πραγματική και ουσιαστική ώθηση προς αυτή την κατεύθυνση. Τόσο η Σερβία όσο και το Κοσσυφοπέδιο, έχουν καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων στο παρελθόν, με τη μεσολάβηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ως σημεία ορόσημα μπορούν να θεωρηθούν η Συμφωνία των Βρυξελών το 2013 και η εξομάλυνση των οικονομικών σχέσεων το 2020, ενώ το 2022 πραγματοποιήθηκε το επίσημο αίτημα ένταξης του Κοσσυφοπεδίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Όταν προκύπτει οποιαδήποτε διαφωνία, Σερβία και Κοσσυφοπέδιο απευθύνονται κατά κάποιο τρόπο στην ΕΕ, ως τον μεσολαβητή εκείνο που θα επιλύσει την όποια διαφορά. Στις πρόσφατες εντάσεις που εκδηλώθηκαν, κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συγκεκριμένα η Γαλλία και η Γερμανία προέτρεψαν τα δύο κράτη να αποκλιμακώσουν την ένταση, προτείνοντας ως λύση τη διεξαγωγή εκλογών εκ νέου, ενώ αναφέρθηκε ρητά από τον Joseph Borrel, πως στην Ευρώπη ήδη υπάρχει πολλή βία και δεν μπορεί η Ευρώπη να αντέξει άλλη, ειδικά αφότου η Σερβία ανακοίνωσε, πως έθεσε τον στρατό της σε ετοιμότητα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Kosovo conflict (2023) Encyclopædia Britannica, διαθέσιμο εδώ
- Σερβία-Κόσοβο: το αιματηρό παρελθόν και το αβέβαιο μέλλον, Η Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
