Του Δημήτρη Τσελίκα,
Μετά την μάχη με τον Βούσιρι στην Αίγυπτο, που περιγράψαμε στο προηγούμενο άρθρο, ο Ηρακλής συνέχισε τον δρόμο του για τον κήπο των Εσπερίδων, από όπου έπρεπε να φέρει τρία χρυσά μήλα στον Ευρυσθέα. Όταν βρέθηκε στη Λιβύη, συνάντησε έναν τρομερό γίγαντα, τον Ανταίο. Αυτός ήταν ο βασιλιάς της χώρας και γυναίκα του είχε την Τίγγη. Ο Ανταίος είχε θεϊκή καταγωγή, αφού ήταν γιος του Ποσειδώνα και της Γαίας και ήταν απίστευτα δυνατός. Έτσι, ανάγκαζε κάθε άνθρωπο που τύχαινε να περνά από εκείνο το σημείο να παλεύει μαζί του. Δεν είχε χάσει ποτέ αγώνα, και για αυτό ευθυνόταν η μητέρα του. Βλέπετε, επειδή φοβόταν μήπως πάθει τίποτα ο γιος της, τον βοηθούσε χωρίς να φαίνεται όταν πάλευε, δίνοντάς του δύναμη όταν αυτός πατούσε πάνω της. Για αυτόν τον λόγο, ο Ανταίος δεν κουραζόταν ποτέ και κατόρθωνε πάντα να νικά τα θύματά του, τα οποία στη συνέχεια σκότωνε.
Όταν είδε τον Ηρακλή, τον προκάλεσε και αυτόν σε αγώνα μέχρι θανάτου. Ο ήρωας δέχτηκε αμέσως και ξεκίνησαν να παλεύουν. Ο αγώνας ήταν πολύ αμφίρροπος. Κάθε φορά που ο Ηρακλής πετούσε τον Ανταίο στο χώμα, εκείνος σηκωνόταν με φόρα και έκανε ακόμα πιο δυνατή επίθεση. Ο γιος του Δία απορούσε. Δεν καταλάβαινε πώς ήταν δυνατόν ένας άνθρωπος, όσο δυνατός και αν ήταν, να μπορεί να πετάγεται αμέσως από το έδαφος και να συνεχίζει να παλεύει με ακόμα μεγαλύτερη δύναμη. Ώσπου, κάποια στιγμή, θυμήθηκε πως ο εχθρός του είναι ο γιος της Γαίας, και κατάλαβε πως όσο πιο πολύ ακουμπάει πάνω της, τόσο πιο πολύ εκείνη τον βοηθάει και του δίνει δύναμη. Τότε, βάζει όλη του τη δύναμη, τον αρπάζει στα δυο του χέρια και τον σηκώνει στον αέρα, χωρίς να τον αφήνει καθόλου να ακουμπά στη γη, και τον έσφιγγε με μια πολύ δυνατή λαβή, σπάζοντάς του τα κόκκαλα. Και καθώς ο Ανταίος αγωνιζόταν να ελευθερωθεί έχασε όλες του τις δυνάμεις, κι έτσι άφησε την τελευταία του πνοή στα μπράτσα του Ηρακλή.
Ο Ανταίος δεν είναι γνωστός μόνο στην ελληνική μυθολογία. Οι Βέρβεροι (αραβικά: Αλ Μπαρμπάρ, ελληνικά: βάρβαροι), γηγενείς πληθυσμοί της βορείου Αφρικής (Μαρόκο, Αλγερία, Λιβύη, Τυνησία, Μαυριτανία, Μάλι, Νίγηρας), τον είχαν επίσης στη δική τους μυθολογία μαζί με τη γυναίκα του την Τίγγη. Μάλιστα, η σημερινή πόλη Ταγγέρη του Μαρόκου λεγόταν στα αρχαία χρόνια Τίγγη, προφανώς από την βασίλισσα. Οι ρίζες του μπορούν να αναζητηθούν στο σημερινό Μαγκρέμπ (Μαρόκο, Αλγερία, Τυνησία). Σύμφωνα με τον Πλούταρχο (Βίοι Παράλληλοι, Σερτώριος), όταν ο Ρωμαίος διοικητής Κόιντος Σερτώριος πέρασε από την Ισπανία στη βόρειο Αφρική, οι κάτοικοι της Τίγγης – Ταγγέρης του είπαν πως έχουν βρεθεί σε έναν τύμβο τα γιγάντια λείψανα του Ανταίου. Πράγματι, σκάβοντας εκεί οι άντρες του, βρήκαν έναν γιγάντιο σκελετό («τὸν Ἀνταῖον οἱ Λίβυες ἱστοροῦσι κεῖσθαι, καὶ τὸν τάφον αὐτοῦ Σερτώριος διέσκαψε, τοῖς βαρβάροις ἀπιστῶν διὰ μέγεθος. ἐντυχὼν δὲ τῷ σώματι, πηχῶν ἑξήκοντα μῆκος ὥς φασι, κατεπλάγη, καὶ σφάγιον ἐντεμὼν συνέχωσε τὸ μνῆμα καὶ τὴν περὶ αὐτοῦ τιμήν τε καὶ φήμην συνηύξησε»).
Οι Λίβυοι διηγούνταν πάντα στους ξένους τον μύθο του Ηρακλή και του Ανταίου, και μάλιστα είχαν και άλλα παρακλάδια αυτού, με κυριότερο το ότι ο Ηρακλής έσμιξε με την Τίγγη μετά τον θάνατο του Ανταίου και έκαναν ένα γιο, τον Σόφακο, ο οποίος ίδρυσε την πόλη Τίγγη και την ονόμασε έτσι προς τιμήν της μητέρας του. Ο γιος του ο Διόδωρος κυβερνούσε όλες τις φυλές των Βερβέρων στη βόρειο Αφρική, ενώ ο απόγονός του, ο Ιόβας Β΄, μεγάλος βασιλιάς της Νουμιδίας και της Μαυριτανίας, δεν έκρυβε πως είχε καταγωγή από τον Ηρακλή αλλά και τον Αννίβα. Άλλος μύθος αναφέρει πως ο Ηρακλής έσμιξε με την κόρη του Ανταίου, την Ιφινόη, και έκανε έναν γιο, τον Παλαίμονα.
Ανταίος, από την πρόθεση αντι-, σημαίνει «ο κατ’ ευθείαν ενάντιος». Ο κυριότερος συμβολισμός που εντοπίζουμε στον μύθο αυτόν, είναι πως όποιος πατά γερά στη γη και βασίζεται στην πραγματικότητα και έχει αγάπη και βοήθεια από πίσω του, είναι πάντα δυνατός και ανίκητος. Όποιος, όμως, δεν έχει πού να στηριχτεί και να πάρει δυνάμεις, αυτός νικιέται κι αφανίζεται.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Antaeus, theoi.com, Διαθέσιμο εδώ
- Ο Ηρακλής και ο Ανταίος, arxeion-politismou.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Liddell, H. & Scott, R. – Κωνσταντινίδη, Α. (1901), Μέγα λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης, Αθήνα: Εκδόσεις Γεωργακά.
- Στεφανίδης, Μεν. (2003), Ηρακλής, Αθήνα: Εκδόσεις Σίγμα.
