Της Μαρίας Κουκουτσέα,
Ο Sergei Rachmaninoff, γεννημένος τον Απρίλιο του 1873 στο Νόβγκοροντ της Ρωσίας, αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους συνθέτες κλασσικής μουσικής και πιανίστες της ύστερης ρομαντικής εποχής. Η μουσική του χαρακτηρίζεται από συναισθηματικό βάθος και πλούσιες αρμονίες στο πιάνο, οι οποίες καταφέρνουν να συγκινούν το κοινό.
Το ταλέντο του στη μουσική το ανακάλυψε η μητέρα του, η οποία τον έγγραψε σε μαθήματα πιάνου στην ηλικία των τεσσάρων ετών. Έως τα δεκαοκτώ του χρόνια, ο Rachmaninoff είχε ήδη συνθέσει το πρώτο του κομμάτι στο πιάνο. Λίγο πριν ενηλικιωθεί, φοίτησε στο ωδείο της Αγίας Πετρούπολης και της Μόσχας, όπου με την καθοδήγηση λαμπρών προσωπικοτήτων της κλασικής μουσικής της εποχής, όπως ο Tchaikovsky, κατάφερε να βελτιωθεί σημαντικά τόσο ως πιανίστας όσο και ως συνθέτης. Το 1892, με την αποφοίτησή του από το ωδείο της Μόσχας, πέτυχε σημαντικό ορόσημο, κερδίζοντας το διάσημο Μεγάλο Χρυσό Μετάλλιο για την όπερα του “Aleko”.
Ο Tchaikovsky έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην καριέρα του Rachmaninoff, αναγνωρίζοντας και επαινώντας την όπερά του, με αποτέλεσμα, το 1893, αυτή να προωθηθεί στο Θέατρο Bolshoi. Ωστόσο, η κακή εκτέλεση της 1ης του Συμφωνίας από τον μαέστρο Glazunov, καθώς και οι πιέσεις της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας για τον γάμο με την ξαδέρφη του είχαν ως αποτέλεσμα ο Rachmaninoff να βυθιστεί στην κατάθλιψη και να κάνει ένα διάλειμμα από την καριέρα του για τρία χρόνια, μέχρι το 1900. Με τη βοήθεια του ψυχολόγου Nikolai Dahl, ο Rachmaninoff κατόρθωσε να ξεπεράσει το θέμα της ψυχικής του υγείας και να επιστρέψει στη σύνθεση κλασικής μουσικής.
Με την επιστροφή του, ο Rachmaninoff υπήρξε μαέστρος στο Θέατρο Bolshoi της Μόσχας μεταξύ 1904 και 1906, ενώ έως το 1909 συνέθεσε το κονσέρτο για πιάνο Νο.2 σε ντο ελάσσονα. Το κονσέρτο αυτό αποτελεί τη διασημότερη σύνθεσή του, καθώς η δεξιοτεχνία του στο πιάνο και οι πλούσιες μελωδίες δημιουργούν ένα συναρπαστικό συναισθηματικό ταξίδι για το κοινό. Κατά τη διάρκεια της πρώτης του περιοδείας στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής το 1909, ως μια προσπάθεια να αναμείξει στοιχεία της ρωσικής μουσικής με την αγγλική λογοτεχνία, ο Rachmaninoff μετέτρεψε ποίημα του Edgar Allan Poe σε χορωδιακή συμφωνία με τίτλο The Bells. Το 1915 συνέθεσε το αριστούργημα All-Nigh Vigil –αλλιώς γνωστό ως Vespres–, το οποίο περιλάμβανε συνολικά δεκαπέντε «ύμνους» ως έκκληση για ειρήνη.
Το 1917, η Ρωσική Επανάσταση ανάγκασε τον Rachmaninoff να εγκαταλείψει την πατρίδα του και να εγκατασταθεί στην Αμερική, όπου συνέχισε τη σύνθεση, αλλά και κέρδισε αναγνώριση από το κοινό ως πιανίστας και μαέστρος. Για μια μεγάλη περίοδο, από το 1918 έως το 1943, ο Rachmaninoff δημιούργησε τεράστια κληρονομιά ηχογραφήσεων κλασικής μουσικής, ενώ οι θρυλικές συναυλιακές εμφανίσεις του στο διάστημα αυτό εδραίωσαν τη φήμη του.
Αυτό που καθιστά τον Rachmaninoff θρυλικό κλασικό πιανίστα είναι η δεξιοτεχνία του στο πιάνο, την οποία απέκτησε μέσα από αυστηρή εξάσκηση, αλλά και τα μεγάλα χέρια του, που του έδιναν τη δυνατότητα να εκτείνεται με ευκολία στο εύρος κλειδιών του πιάνου μεταξύ του μέσου C και υψηλού G, δηλαδή μιάμισης οκτάβας. Παράλληλα, το συνθετικό του στυλ αποτέλεσε την υπογραφή του, καθώς έφερε ασυνήθιστα εκτεταμένες συγχορδίες και μελωδίες με έντονο ρομαντικό χαρακτήρα.
Αν και η μουσική του Rachmaninoff λογοκρίθηκε έντονα από το σοβιετικό καθεστώς, έπειτα από επιστολή –που έφερε την υπογραφή του–μ η οποία δημοσιεύθηκε στους New York Times το 1931 και καταδίκαζε το καθεστώς, η φήμη του όχι μόνο παρέμεινε ακλόνητη, αλλά, αντιθέτως, εκτοξεύθηκε.
Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών 1930 και 1940, ο Sergei Rachmaninoff δώρισε μεγάλα χρηματικά ποσά για να βοηθήσει στον αγώνα κατά τον Ναζί. Το 1943 έγινε επίσημα Αμερικανός πολίτης, ενώ την ίδια χρονιά, στο τελευταίο του ρεσιτάλ λίγες μόλις εβδομάδες πριν τον θάνατό του, ο Rachmaninoff έπαιξε τη Σονάτα για πιάνο Νο.2 του Σοπέν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Rachmaninof – His Music, YouTube, διαθέσιμο εδώ
- Sergei Rachmaninoff, IMDb, διαθέσιμο εδώ
- Sergey Rachmaninoff | Russian musician, Britannica, διαθέσιμο εδώ
- Sergei Rachmaninoff – Ο καινοτόμος Ρώσος συνθέτης και πιανίστας του 20ου αιώνα, docuventa.gr, διαθέσιμο εδώ
