Της Κωνσταντίνας Τζανουδάκη,
Ένας κοντινός προορισμός για ευχάριστες εξορμήσεις από την Αττική είναι το κυκλαδονήσι Κέα. Η διαδρομή μέχρι το λιμάνι του νησιού είναι περίπου μιάμιση ώρα, γι΄ αυτό το νησί επιλέγεται και για μονοήμερες εκδρομές. Βέβαια, σε μια μέρα δεν προλαβαίνεις να ανακαλύψεις τον πλούτο του νησιού, αλλά είναι σίγουρα η αφορμή για να ξαναπάς.
Η Κέα έχει πλούσιο ανάγλυφο. Έχει πολλές κορφές, με ψηλότερη την κορυφή του Προφήτη Ηλία στα 568μ., ρεματιές, δάση βελανιδιάς που παλαιότερα εξασφάλιζαν το εισόδημα των κατοίκων εφοδιάζοντας το εμπόριο με πρώτες ύλες, αρχαία ακρογιάλια και κολπάκια. Οι παραλίες της είναι γαλαζοπράσινες, όπως αρμόζει σε ένα κυκλαδονήσι!
ΤΑ ΙΧΝΗ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ ΣΤΟ ΣΗΜΕΡΑ
Κατά τη μυθολογία η Τζια ή αλλιώς Κέως –με την αρχαϊκή της ονομασία– ήταν αποικία των Αρκάδων. Αρχηγός του ήταν ο Αρισταίος, ο οποίος λατρεύτηκε ως Δίας και ήταν προστάτης της γεωργίας, της κτηνοτροφίας και της μελισσουργίας. Θεωρείται υπεύθυνος για τα μελτέμια που εμφανίστηκαν μετά από μια περίοδο ξηρασίας και έσωσαν το νησί. Η ξηρασία μάλλον οφείλεται στην έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης, αλλά στο νησί προσωποποιείται με τον Λέων. Αυτός έδιωξε τις Νύμφες στην Κάρυστο. Οι νύμφες αγαπούσαν το νησί για τις πολλές πηγές, γι’ αυτό υπάρχει και η ονομασία Υδρούσα. Η μορφή του είναι σκαλιστή σε πέτρα και το ακρωτήριο Λέων της Καρύστου είναι εκείνο όπου κατέφυγαν οι Νύμφες. Αργότερα, κατέλαβε το νησί ο ήρωας Κέως από τη Ναύπακτο, δίνοντας το όνομά του.
Σύμφωνα με αρχαιολογικά κατάλοιπα, στην Κέα συναντάται η «Τετράπολις της Κέω». Τέσσερις αυτόνομες πόλεις με διαφορετικό νόμισμα, που είχαν, όμως, κοινή εξωτερική πολιτική, άκμαζαν κατά τους ιστορικούς χρόνους. Η Κορησσία που είναι το σημερινό λιμάνι, η Ιουλίδα που είναι η Χώρα, η Ποιήεσσα που ταυτίζεται με τη σημερινή παραλία Ποίσσα και η Καρθαία. Σήμερα ο επισκέπτης θα δει κατάλοιπα των αρχαίων κατοικήσεων.
Στην Κορησσία, στην είσοδο του λιμανιού, ο επισκέπτης θα αντικρίσει τον φάρο του Αγ. Νικολάου ο οποίος χτίστηκε πάνω στα απομεινάρια του ναού του Ποσειδώνα. Χτίστηκε τον 19ο αιώνα και το πιο σημαντικό είναι ότι ο φάρος ήταν ο πρώτος που άναψε στις Κυκλάδες. Το νησί αποτέλεσε θαλάσσιο σταυροδρόμι και στόχος ήταν η αποφυγή ναυαγίων. Βέβαια, ο φάρος δεν μπορούσε να αποτρέψει τη βύθιση του Βρεττανικού. Σήμερα; Υποβρύχιο μουσείο και πρωταγωνιστής κινηματογραφικών ταινιών. Τότε; Υπερωκεάνιο νοσοκομειακό πλοίο για την ανάγκη του Α’ Π.Π. Το έκτο του ταξίδι ήταν το μοιραίο. Στις 21 Νοεμβρίου του 1916, όσο ήταν κοντά στο λιμάνι της Τζιας με προορισμό το λιμάνι του Μούδρου, έγινε έκρηξη που βύθισε το πλοίο σε λιγότερο από μία ώρα. Πιθανώς χτυπήθηκε από νάρκη. Οι περισσότεροι επιβαίνοντες σώθηκαν χάρη στη συμβολή των πλοίων που έπλεαν κοντά.
Κοντά στην Κορησσία, το Βουρκάρι με παραδοσιακές ταβερνούλες δίπλα από το λιμάνι, αποτελεί τον τουριστικό κόμβο του νησιού και είναι ιδανικό να γευματίσει κανείς όλες τις ώρες της ημέρας. Ακόμα, εκεί κοντά βρίσκεται στην χερσόνησο της Αγ. Ειρήνης προϊστορική πόλη της τρίτης χιλιετίας π.Χ., η οποία ανασκάφτηκε τον 20ο αιώνα. Αρχαιολογικά ευρήματα εκτίθενται στο αρχαιολογικό μουσείο της Ιουλίδας. Ένα άλλο πιο ορεινό χωριουδάκι που αξίζει να το επισκεφτεί κανείς για να θαυμάσει δεκατρείς νερόμυλους, χτισμένους ο ένας δίπλα στον άλλον, είναι ο Μυλοπόταμος. Μάλιστα, μέχρι πρόσφατα λειτουργούσαν οι δύο.
Συνεχίζοντας την περιήγηση στις ονομαστές πόλεις από την αρχαιότητα, στην ενδοχώρα ήταν χτισμένη η πρωτεύουσα, η Ιουλίδα. Ο επισκέπτης θα αντικρίσει ό,τι απέμεινε από τα αρχαία τείχη και το μεσαιωνικό κάστρο, μνημειακές βρύσες, αρχοντικά και ναούς. Το δημαρχείο είναι έργο του Τσίλλερ. Υπάρχει ακόμα αρχαιολογικό μουσείο με εκθέματα από τις ανασκαφές της Αγ. Ειρήνης, όπως ήδη αναφέραμε. Εντυπωσιακά ευρήματα σε στρώμα του 15ου αιώνα είναι θραύσματα πήλινων αγαλμάτων που κάποια από αυτά είναι φυσικού μεγέθους. Σύμφωνα με την περιγραφή και την ερμηνεία των ειδικών, πιθανώς είναι λάτρεις θεοτήτων, ιέρειες ή ακόμα και θεότητες.
Η Ποιήεσσα, η οποία βρίσκεται απέναντι από το Σούνιο, το καλοκαίρι γεμίζει από τουρίστες για μπάνιο. Στον απέναντι λόφο ξεπροβάλλει το μοναστήρι της Αγ. Μαρίνας. Θεμελιώθηκε τέλη της μεταβυζαντινής περιόδου και εγκαταλείφθηκε το 1837. Δίπλα του στέκεται πύργος εκείνης της περιόδου που σήμερα είναι επίφοβο να καταρρεύσει. Κάθε χρόνο στις 17 Ιουλίου οι ντόπιοι οργανώνουν πανηγύρι προς τιμήν της Αγίας και όποιος βρεθεί, μπορεί να επισκεφτεί τη Μονή. Εάν πάλι βρεθεί κάποιος στο νησί Δεκαπενταύγουστο, τότε μπορεί να πάει για λαϊκό προσκύνημα μαζί με τους ντόπιους στην Παναγία Καστριανή, η οποία έχει θέα όλο το πέλαγος.
Μέσα στα χρόνια η Ποιήεσσα είχε ενσωματωθεί στην Καρθαία. Βρίσκεται στις σημερινές Πόλες, νοτιοανατολικά του νησιού. Η Καρθαία κατοικήθηκε ως την πρώιμη βυζαντινή περίοδο. Ο δρόμος που τη συνδέει σήμερα με τις άλλες περιοχές είναι ο ίδιος αρχαίος δρόμος. Γι’ αυτό, ο επισκέπτης θα πρέπει να είναι προετοιμασμένος και εφοδιασμένος για μια πεζοπορία πριν φτάσει στον αρχαιολογικό χώρο για να αντικρίσει τα αρχαία κατάλοιπα που άντεξαν στη φθορά του χρόνου. Πριν ανηφορήσει ο επισκέπτης για τον λόφο, μπορεί να κολυμπήσει σε δύο όμορφες και σχετικά ερημικές παραλίες.
ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ
Στο νησί οι ντόπιοι γλυκαίνουν τον επισκέπτη με τα χειροποίητα γλυκά τους. Την τιμητική τους έχουν το μέλι και τα αμυγδαλωτά που προσφέρονται σε κάθε κοινωνική εκδήλωση. Είναι αδύνατο όταν τα δοκιμάσεις, να μην πάρεις μαζί σου φεύγοντας από το νησί! Εάν πάλι έχουν καλεσμένο στην οικία τους, το πιο πιθανό είναι να σφάξουν κόκορα για να τον τιμήσουν. Τον κάνουν σούπα ή ζουμί. Στη σούπα βάζουν ρύζι, ενώ στο ζουμί καρότο σέλινο και πατάτα. Οι θαρραλέοι θα δοκίμαζαν και στιφάδο με σαλιγκάρια και αρκετό κρεμμυδάκι, διαφορετικά μπορούν να αρκεστούν το καλοκαίρι στα διάφορα λαχανικά μαγειρεμένα στη κατσαρόλα ή το χειμώνα στα φαγητά με πολλά μανιτάρια και αγριόχορτα που φυτρώνουν εκεί. Βέβαια, εάν επισκεφτεί κάποιος την Κέα το χειμώνα και ιδιαίτερα τα Χριστούγεννα, θα γευτεί φαγητά με πρωταγωνιστή το χοιρινό και τα συνοδευτικά του, όπως ο πασπαλιάς και η λόζα, στα οποία πάλι πρωταγωνιστεί το χοιρινό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Περιηγήσεις, Κέα (Τζια), εκδ. εφημερίδα Ημερήσια
