Της Μαρίας Φυτίλη,
Κανόνες; Πόσοι κανόνες; Ολόκληρη η ζωή μας είναι πλημμυρισμένη από ρυθμίσεις, νόμους και αρχές, που καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να δρούμε και να γίνεται κάτι. Λαμβάνοντας, ως βέβαιο, ότι το κάθε άτομο από εμάς είναι μοναδικό και εξελίσσεται διαφορετικά, σύμφωνα με τις συνθήκες και τις εμπειρίες της ζωής του, γιατί να πιστεύουμε ότι κάποιοι κανόνες θα ήταν ικανοί να μας «βελτιώσουν» ή να μας «διαμορφώσουν» ως άτομα;
Ο Jordan B. Peterson, γεννημένος το 1962, είναι από τη Βόρεια Αλμπέρτα, του Καναδά. Είναι καθηγητής ψυχολογίας, κλινικός ψυχολόγος, συγγραφέας και Youtuber. Ο Peterson πήρε πτυχίο πολιτικών επιστημών και ψυχολογίας από το Πανεπιστήμιο της Αλμπέρτα και διδακτορικό στην κλινική ψυχολογία από το Πανεπιστήμιο McGill. Έχει διδάξει μυθολογία σε δικηγόρους, γιατρούς και επιχειρηματίες. Επίσης, έχει υπάρξει σύμβουλος του Γ.Γ. του Ο.Η.Ε. και έχει παράσχει βοήθεια σε θεραπευμένους του να αντιμετωπίσουν την κατάθλιψη, την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, το άγχος και τη σχιζοφρένεια. Μετά τη διδασκαλία του στο Πανεπιστήμιο του Harvard, πήγε πίσω στον Καναδά, το 1998, για να εισαχθεί, μόνιμα πλέον, στη σχολή ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο. Το 1999, δημοσίευσε το πρώτο του βιβλίο, Maps of Meaning: The Architecture of Belief, το 2018 δημοσίευσε το δεύτερο βιβλίο του, 12 Rules for Life: An Antidote to Chaos και το 2021 δημοσίευσε το τρίτο του βιβλίο, Beyond Order: 12 More Rules for Life.
Σε πρώτο στάδιο, ο τίτλος του βιβλίου 12 κανόνες για τη ζωή: ένα αντίδοτο για το χάος δείχνει ολοφάνερα, ότι οι άνθρωποι χρειάζονται αρχές που να τους βάζουν σε ένα σωστό μονοπάτι και τάξη, καθώς δίχως εκείνες παραμονεύει το χάος. Ακολουθούν, αναλυτικά, οι δώδεκα κανόνες που παρουσιάζει ο Jordan B. Peterson:
- Κανόνας πρώτος: Στάσου με ίσια την πλάτη και όρθιους τους ώμους,
- Κανόνας δεύτερος: Φρόντισε τον εαυτό σου σαν να είναι κάποιος που έχεις την ευθύνη να βοηθήσεις,
- Kανόνας τρίτος: Κάνε φίλους τους ανθρώπους που θέλουν το καλύτερο για εσένα
- Κανόνας τέταρτος: Σύγκρινε τον εαυτό σου με αυτόν που ήσουν εχθές και όχι με αυτόν που είναι κάποιος άλλος σήμερα
- Κανόνας πέμπτος: Μην αφήνεις τα παιδιά σου να κάνουν οτιδήποτε θα μπορούσε να σε κάνει να τα αντιπαθήσεις
- Κανόνας έκτος: Βάλε το σπίτι σου σε τέλεια τάξη πριν αρχίσεις να κατακρίνεις τον κόσμο
- Κανόνας έβδομος: Να επιδιώκεις αυτό που έχει νόημα και όχι αυτό που είναι ωφελιμιστικό
- Κανόνας όγδοος: Πες την αλήθεια ή, τουλάχιστον, μη λες ψέματα
- Κανόνας ένατος: Να υποθέτεις ότι ο άνθρωπος τον οποίον ακούς ίσως γνωρίζει κάτι που εσύ αγνοείς
- Κανόνας δέκατος: Να μιλάς με ακρίβεια
- Κανόνας ενδέκατος: Μην ενοχλείς τα παιδιά, όταν κάνουν skateboard
- Κανόνας δωδέκατος: Όταν βρεις κάποια γάτα στον δρόμο, χάιδεψέ τη
Από τους δώδεκα αυτούς κανόνες, παρακάτω θα αναλύσουμε τους δύο, ήτοι τον τρίτο και τον όγδοο.
Στον τρίτο κανόνα «Κάνε φίλους τους ανθρώπους που θέλουν το καλύτερο για σένα», ο συγγραφέας διηγείται μία από τις εμπειρίες της παιδικής του ηλικίας, στην Αλμπέρτα του Καναδά. Συγκεκριμένα, αφηγείται τον τρόπο με τον οποίο ο ίδιος και οι φίλοι του, Κρις και Έντ, σύχναζαν στα πιο επικίνδυνα και χειρότερα σημεία της πόλης και η επίδραση που είχε αυτή η αρνητική συμπεριφορά στον Πέτερσον. Καθώς περνούσαν τα χρόνια, οι φίλοι του σταμάτησαν στο Λύκειο και εκείνος άρχισε να αποκτά σχέσεις με μία παντελώς, άλλα θετική ομάδα μαθητών. Στο κολλέγιο έκανε παρέα με άτομα, τα οποία έδεσε και ήταν εκείνοι το έναυσμα για μία καλύτερη εκδοχή του εαυτού του και να τον κάνουν να ξεφύγει από το σκοτεινό παρελθόν. Ωστόσο, οι πρώην φίλοι του, παρέμειναν το ίδιο.
Μέσα από αυτό, ο Πέτερσον μας παρακινεί να σκεφτούμε γιατί οι φίλοι του δεν κατάφεραν να εξελιχθούν και να αφήσουν αυτή την άθλια ζωή. Αυτό το φαινόμενο είναι αρκετά συχνό και το συναντάμε έντονα στην τωρινή κοινωνία μας. Υπάρχουν ποικίλοι λόγοι για τους οποίους το κάνουν αυτό. Ίσως είναι η άρνηση να δεχτούμε την ευθύνη της ζωής μας και εξακολουθούμε να επιλέγουμε φίλους που μας θυμίζουν το αρνητικό μας παρελθόν, επειδή μπορεί να έχουμε χαμηλή εκτίμηση για τον εαυτό μας ή ίσως είναι ότι συχνά θέλουμε να αισθανθούμε σαν σωτήρες ή υπερήρωες, γι’ αυτό προσπαθούμε να σώσουμε τους άλλους που μοιάζουν με θύματα.
Ο όγδοος κανόνας, «Πες την αλήθεια. Ή, τουλάχιστον, μη λες ψέματα», παρουσιάζει δύο μονοπάτια: είτε να λέμε την αλήθεια, όσο στενάχωρη και να είναι, είτε να πάρουμε τον εύκολο δρόμο του ψεύδους. Γενικότερα, οι περισσότεροι άνθρωποι προσπαθούμε να χειραγωγούμε τους γύρω μας, για να παίρνουμε από εκείνους αυτό που θέλουμε. Ενστερνιζόμαστε, δηλαδή, αυτό που ο Sigmund Freud αποκαλεί «ψέματα ζωής», ήτοι πρόκειται για τα ψέματα που λέμε, όταν προσπαθούμε να αντικαταστήσουμε την πραγματικότητα, με σκοπό να δημιουργήσουμε ένα προκαθορισμένο αποτέλεσμα. Για να ζήσει κανείς αυτό το ψέμα, χρειάζονται δύο προϋποθέσεις: Πρώτον, να πιστεύουμε ότι η γνώση που έχουμε τώρα αρκεί για να μας εξασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον και δεύτερον, εάν αφήσουμε τη ζωή να εξελιχθεί από μόνη της, θα γίνει αφόρητη.
Εν κατακλείδι, ο κάθε κανόνας ξεχωριστά μας καθοδηγεί για να μείνουμε «εκεί». Αυτό το «εκεί», είναι το σκοινάκι που μας καθορίζει τον διαχωρισμό ανάμεσα στην τάξη και στο χάος. Δεν είμαστε υποχρεωμένοι να σώζουμε ανθρώπους που δεν αξίζουν να είναι στη ζωή μας και δεν θέλουν να σωθούν. Οι πραγματικοί φίλοι θα σε στηρίξουν σε όλη την πορεία σου και θα σε παρακινούν για το καλύτερο. Συνάμα, η παράληψη να λέμε την αλήθεια είναι ίδια κακή με το ψέμα. Πρέπει να επικεντρωνόμαστε στην υγιή ανάπλαση του χαρακτήρα μας και να παραμένουμε αληθινοί.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Jordan Peterson: Home, διαθέσιμο εδώ
- Jordan B Peterson, YouTube, διαθέσιμο εδώ
- Jordan B. Peterson, Instagram, διαθέσιμο εδώ
- 12 ΚΑΝΟΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΗ / PETERSON B. JORDAN, politeianet, διαθέσιμο εδώ
