Tης Μαρίας Πέπονα,
Την Κυριακή 14 Μαΐου 2023, ολοκληρώθηκε ο πρώτος γύρος των τουρκικών εκλογών, με τον Recep Tayyip Erdoğan να έρχεται αντιμέτωπος με σημαντικά ποσοστά δυσπιστίας, για πρώτη φορά στα 22 χρόνια της κυριαρχίας του.
Σημαντικότερος πολιτικός του αντίπαλος φαίνεται ήταν ο Kemal Kılıçdaroğlu, ενώ οι δημοσκοπήσεις που προέβαλαν ως πιθανή μια ενδεχόμενη επιτυχία του στον δεύτερο κύκλο της εκλογικής διαδικασίας να φαίνεται πως μάλλον θα βγουν αληθινές, αφού κανείς από τους υποψηφίους δεν κατάφερε να μαζέψει το απαραίτητο ποσοστό άνω του 50% των ψήφων στον πρώτο γύρο. Ειδικότερα, με το 99% των ψήφων να έχει καταμετρηθεί, ο Erdogan συγκεντρώνει το 49% των ψήφων ενώ ο Kilicdaroglu το 45%. Το υπόλοιπο περίπου 6% μοιράζεται στο κόμμα του Ogan (ATA Alliance) και στο Homeland Party. Σε αυτή την φάση λοιπόν θεωρείται πως στον δεύτερο γύρο θα κερδίσει ο Kilicdaroglu αφού εικάζεται ότι οι υποστηρικτές των δυο προαναφερθέντων μικρότερων κομμάτων θα στραφούν εκεί. Έχει επίσης σημασία ότι οι περισσότερες μεγάλες και πιο εκσυγχρονισμένες πόλεις στήριξαν με διαφορά τον Kilicdaroglu, γεγονός που περνάει πολλά μηνύματα.
Με βάση τα ανωτέρω, σε τούτο το άρθρο θα επικεντρωθούμε σε μια απόπειρα ανάγνωσης της ενδεχόμενης εξωτερικής πολιτικής (ειδικά σε σχέση με την Κύπρο και την Ελλάδα) του Kılıçdaroğlu.
Τι αναφέρει το επιτελείο του Kılıçdaroğlu
Σύμφωνα με τον πρώην πρέσβη και σημερινό σύμβουλο του Kılıçdaroğlu σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, Ünal Çeviköz, η κυβερνητική ηγεσία, υπό τον πρώτο, θα επικεντρώνονταν στην εξάλειψη των εντάσεων μεταξύ της Τουρκίας και της διεθνούς κοινότητας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του ΝΑΤΟ. Συνεχίζοντας έκανε λόγο για μη εμπλοκή σε ζητήματα εσωτερικής φύσης των χωρών πλησίον της Τουρκίας, για χάραξη απροσωπόληπτης εξωτερικής πολιτικής και υπακοή σε διεθνείς κανόνες. Ουσιαστικά, μη προσθέτοντας τίποτα καινούργιο, αλλά επαναλαμβάνοντας τις υποσχέσεις, που προ ετών είχαν διατυπώσει τουρκικές κυβερνήσεις κατά την περίοδο 1980-1990.
Δεν αποτελεί έκπληξη ότι το αντίπαλο δέος του Erdoğan, η Εθνική Συμμαχία της οποίας ηγείται το κόμμα του Kemal Kılıçdaroğlu (Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα/ Cumhuriyet Halk Partisi-CHP), ανακοίνωσε την επανεγκόλπωση του συνθήματος «ειρήνη στην πατρίδα (σπίτι), ειρήνη στον κόσμο» (yurtta sulh, cihanda sulh) ως δομικό σημείο της πολιτικής εξωτερικών σχέσεων. Τούτο το σύνθημα ανήκε στον Mustafa Kemal Atatürk και διατυπώθηκε το 1931, ώστε να εκφράσει, σε σύνδεση πάντοτε με τα έξι βέλη της Κεμαλικής ιδεολογίας, τη στόχευσή του σχετικά με την εξωτερική και εσωτερική πολιτική του νεοοικοδομηθέντος τουρκικού κράτους.
Ο Çeviköz τόνισε την αντίθεσή του με την τελούμενη πολιτική υπό τον Erdoğan, αφού η Τουρκία ακολούθησε μια παρεμβατική και ιδεολογική εξωτερική πολιτική, η οποία στηρίζεται στην επιβολή μέσων βίας, όπως γίνεται στη Λιβύη, όπου ο τουρκικός στρατός υποστήριξε την αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ κυβέρνηση στις εμφυλιακές συγκρούσεις 2019-2020. Με άλλο συνεργάτη του Kılıçdaroğlu να δέχεται ότι θα πρέπει να δοθεί ώθηση στη διπλωματία και τον διάλογο για την επίλυση των διαφορών και όχι στην παρεμβατική αντιμετώπιση.
Παράλληλα, υποστηρίχθηκε ότι τα ζητήματα εξωτερικής φύσεως διευθετούνται σύμφωνα με τις προσωπικές σχέσεις μεταξύ των ηγετών, μια προσέγγιση που θα αντικατασταθεί με την οικοδόμηση θεσμών. Σε περίπτωση μη επίλυσης, κάθε ασυμφωνία θα πρέπει να γίνεται αντικείμενο επεξεργασίας μεταξύ των χωρών, έχοντας ως αφετηρία το χαμηλότερο επίπεδο δέσμευσης και φτάνοντας μέχρι τα ίδια τα υψηλότερα επίπεδα της ηγεσίας.
Ευρώπη, Ελλάδα και Κύπρος
Από τα λεγόμενα μελών της τουρκικής αντιπολίτευσης, ο Kılıçdaroğlu έχει κατασταλάξει μονάχα για τα θέματα σχετικά με τις σχέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας. Μια ενδεχόμενη κυβέρνηση υπό τον Kılıçdaroğlu θα αποφυλάκιζε τους Selahattin Demirtaş και Osman Kavala, εκπληρώνοντας το αίτημα της ευρωπαϊκής πλευράς και κάνοντας ένα πρώτο βήμα για τη στήριξη των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Ο Kılıçdaroğlu υποσχέθηκε στους διπλωμάτες της Ε.Ε. σε εκδήλωση στην Άγκυρα, νωρίτερα αυτό το μήνα, ότι η κυβέρνησή του θα πληροί όλα τα πρότυπα και τις μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται από το μπλοκ, ακόμη και αν δεν δεχτεί την Τουρκία ως μέλος, δήλωσαν δύο ευρωπαίοι πρεσβευτές, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας.
Αντίθετα, ανώτερος Τούρκος αξιωματούχος της αντιπολίτευσης παραδέχτηκε ότι η υπόσχεση του Kılıçdaroğlu, να επιτρέψει στους Τούρκους πολίτες να επισκέπτονται ελεύθερα τις χώρες Schengen, ήταν υπερβολικά αισιόδοξη. Ένας άλλος υψηλόβαθμος αξιωματούχος της τουρκικής αντιπολίτευσης, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας, ανέφερε ότι η Τουρκία δεν θα παρασυρθεί πλέον σε «περιπέτειες εξωτερικής πολιτικής» υπό τον Kılıçdaroğlu.
Ως κύριας σημασίας αξιολογείται η θέση προς τα θέματα, που εφάπτονται της τουρκικής εθνικής ασφάλειας, με κεντρικά παραδείγματα τον κίνδυνο τρομοκρατίας με προέλευση από το Ιράκ και τη Συρία, ενώ, σε δεύτερο επίπεδο, φαινομενικά επανεξετάζεται και η στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας σε άλλες χώρες, όπως τόνισε ο ίδιος αξιωματούχος. Σε ό,τι αφορά τις σχέσεις του τριγώνου Ελλάδα-Κύπρος-Τουρκία, οι αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι η τουρκική πλευρά θα ήθελε να πράξει μια επαναπροσέγγιση με την Ελλάδα με το βλέμμα στραμμένο σε αποτελέσματα.
Χρονικά, ωστόσο, θα προηγούταν η επίλυση των διαφορών με την Κύπρο, όπου προβλέπεται η ενοποίηση της υπό τουρκικής κατοχής βόρειας περιοχής, η οποία έχει μια τοπική κυβέρνηση που υποστηρίζει την ανεξαρτησία και μια αντιπολίτευση που θέλει μια ομοσπονδιακή λύση. Έπειτα, θα γινόταν προώθηση για διαρκείς συνομιλίες με τη νότια δημοκρατία της Κύπρου υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, όπως είχε διαπραχθεί κατά το 2017, στο Κραν Μοντανά.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Εκλογές στην Τουρκία: Η εξωτερική πολιτική που θα ακολουθήσει ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου αν κερδίσει – Τι θα κάνει με Ελλάδα και Κύπρο, in.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ο Κεμάλ, η αντιπολίτευση και η ειρωνεία της Ιστορίας, Geopolitical Cyprus, διαθέσιμο εδώ
