Του Νίκου Σαρρή,
Η Θράκη, στην αρχαία ελληνική γραμματεία, ήταν γνωστή ως η πατρίδα του Άρη και του Ορφέα. Ωστόσο, λίγοι γνωρίζουν για τη γενιά του Στρυμόνα, μια μυθική οικογένεια με καταγωγή από τη Θράκη, τα μέλη της οποίας συμμετείχαν σε σημαντικά γεγονότα της ελληνικής μυθολογίας.
Ο Στρυμόνας ήταν ποτάμιος θεός και βασιλιάς της Θράκης. Με τη Μούσα Ευτέρπη (σύμφωνα με άλλους μύθους με την Τερψιχόρη) απέκτησε δύο γιους, τον Ρήσο και τον Βορέα. Ο Ρήσος έμελλε να γίνει βασιλιάς της Θράκης την περίοδο του Τρωικού Πολέμου. Τον δέκατο χρόνο του πολέμου, κλήθηκε να βοηθήσει τους Τρώες, στενούς συμμάχους της Θράκης. Ο Ρήσος είχε μερικά κατάλευκα άλογα, τα οποία, σύμφωνα με κάποιον χρησμό, αν έτρωγαν χόρτα από Τρωικό έδαφος και έπιναν νερό από τον Ξάνθο ποταμό, η Τροία θα κέρδιζε τον πόλεμο. Οι Αχαιοί γνώριζαν, επίσης, αυτόν τον χρησμό. Έτσι, την πρώτη κιόλας νύχτα της παραμονής του στην Τροία, ο Ρήσος δολοφονείται από τον Οδυσσέα και τον Διομήδη, οι οποίοι άρπαξαν τα άλογά του, προκειμένου να μην εκπληρωθεί ο χρησμός. Ο Στρυμόνας, μαθαίνοντας για τον χαμό του γιου του, έπεσε να πνιγεί στον Παλαιστίνο ποταμό, ο οποίος έκτοτε μετονομάστηκε σε Στρυμόνα.
Ο άλλος γιος του Στρυμόνα, ο Βορέας, ήταν θεότητα των βόρειων ανέμων και των καταιγίδων. Συχνά απεικονιζόταν ως φτερωτός νέος με πυκνά γένια και μαλλιά. Μετά από μια επιδρομή της Θράκης στην Αθήνα, άρπαξε την Ωρείθυια, κόρη του Αθηναίου βασιλιά Ερεχθέα. Ο μύθος αναφέρει πως όσο η Ωρείθυια μάζευε λουλούδια κοντά στον Ιλισό ποταμό, ο Βορέας την απήγαγε και την τύλιξε μέσα σε ένα μαύρο σύννεφο. Με την Ωρείθυια απέκτησε δύο γιους, τους φτερωτούς Βορεάδες (Ζήτης και Καλάις) και δύο κόρες, τη Χιόνη και την Κλεοπάτρα. Η Κλεοπάτρα παντρεύτηκε τον μάντη Φινέα, με τον οποίο απέκτησε δύο γιους. Ο μάντης απάτησε την Κλεοπάτρα με μια άλλη γυναίκα, η οποία συκοφάντησε στον Φινέα τους γιους του, πως τάχα σχεδίαζαν να τη βλάψουν. Ο Φινέας την πίστεψε και έβγαλε τα μάτια των γιων του. Τότε, τιμωρήθηκε από τους θεούς, καθώς τυφλώθηκε ακαριαία. Εκτός αυτού, του έστελναν Άρπυιες να του βρωμίζουν συνεχώς το φαγητό, ώστε να μην μπορεί να το απολαύσει. Από αυτό το μαρτύριο τον γλίτωσαν οι φτερωτοί Βορεάδες. Ανήκαν στο πλήρωμα της Αργούς, του μυθικού πλοίου των Αργοναυτών. Όταν περνούσαν τυχαία από τα μέρη του, νίκησαν τις Άρπυιες. Ως αντάλλαγμα, ο Φινέας έδειξε στους Αργοναύτες πώς να περάσουν τις Συμπληγάδες Πέτρες.
Η δεύτερη κόρη του Βορέα, Χιόνη, κοιμήθηκε κάποτε με τον Ποσειδώνα. Καρπός του έρωτά τους ήταν ένα αγόρι, που το ονόμασαν Εύμολπο. Η Χιόνη, φοβούμενη την αντίδραση του πατέρα της, πέταξε τον Εύμολπο στη θάλασσα. Ωστόσο, ο Ποσειδώνας, τον έσωσε και τον μετέφερε στην Αιθιοπία, όπου τον παρέδωσε στην κόρη του, Βενθεσικύμη, προκειμένου να τον αναθρέψει. Ο Εύμολπος παντρεύτηκε μια από τις κόρες της Βενθεσικύμης και απέκτησε έναν γιο, τον Ίσμαρο. Ο Εύμολπος άρχισε να φλερτάρει και με τις υπόλοιπες κόρες της Βενθεσικύμης, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα την εξορία τόσο του ίδιου, όσο και του γιου του. Τότε, κατέφυγε στη Θράκη, όπου πάντρεψε τον γιο του με την κόρη του Τεγύριου, βασιλιά της Θράκης. Μετά από φήμες που ήθελαν τον Εύμολπο να συνωμοτεί εναντίον του Τεγύριου, εκείνος εγκατέλειψε τη Θράκη και κίνησε για την Ελευσίνα. Εκεί, έγινε φίλος με τους κατοίκους και τους άρχοντες της περιοχής. Δυστυχώς, ο Ίσμαρος, ο οποίος είχε παραμείνει στη Θράκη, πέθανε πρόωρα, με αποτέλεσμα ο Εύμολπος να κατευθύνεται ξανά προς εκεί. Ύστερα από συμφιλίωσή του με τον Τεγύριο, ο Εύμολπος αναλαμβάνει βασιλιάς της Θράκης.
Ύστερα από πολλά χρόνια βασιλείας του Εύμολπου, ξέσπασε πόλεμος μεταξύ Αθήνας και Ελευσίνας. Οι Ελευσίνιοι τότε, κάλεσαν για βοήθεια τον πολύτιμο σύμμαχό τους, Εύμολπο. Οι Αθηναίοι παρέλαβαν χρησμό από το μαντείο των Δελφών, ο οποίος δήλωνε ρητά πως έπρεπε να θυσιαστεί η μικρότερη κόρη του Ερεχθέα, βασιλιά της Αθήνας. Μετά τη θυσία, οι Αθηναίοι νίκησαν τον πόλεμο. Μάλιστα, ο Ερεχθέας σκότωσε τον Εύμολπο. Όμως, ο Ποσειδώνας οργίστηκε με τον θάνατο του γιου του, με αποτέλεσμα να σκοτώσει τον Ερεχθέα με την τρίαινά του. Από τότε, η Ελευσίνα υποτάχθηκε στην Αθήνα, ωστόσο διατήρησε τα προνόμιά της σαν μεγάλο κέντρο λατρείας. Σύμφωνα με κάποιους λιγότερο δημοφιλείς μύθους, ο Εύμολπος είχε έναν ακόμη γιο, τον Κύρηκα, ο οποίος παρέμεινε στην Ελευσίνα όλη του τη ζωή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Κακριδής, Ι. (2021), Ελληνική Μυθολογία: Οι Ήρωες – Τοπικές Παραδόσεις, τμ. 3, Εκδοτική Αθηνών.
- Grimal, Pierre (1990), A Concise Dictionary of Classical Mythology, New Jersey: Blackwell Publishing.
- Βορέας, users.sch.gr, Διαθέσιμο εδώ
