Του Ελευθέριου Χονδρού,
Η Πολωνία έγινε ο πρωταρχικός προορισμός για τους Ουκρανούς που διέφυγαν από τον πόλεμο της Ρωσίας στη χώρα, με εκατομμύρια να περνούν τα Ουκρανικά σύνορα. Με την εισροή τόσων πολλών ανθρώπων, εκφράστηκαν ανησυχίες για κοινωνικές συγκρούσεις και άλλες δυσκολίες, που θα μπορούσαν να προκύψουν ως αποτέλεσμα μιας χώρας που στο παρελθόν ήταν σκεπτικιστική, σχετικά με την πολιτική ασύλου και μετανάστευσης της Ε.Ε.
Ενώ η ένταξη των Ουκρανών προσφύγων στην πολωνική κοινωνία φαίνεται να προχωρά χωρίς μεγάλα προβλήματα, εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις. Στην Πολωνία, τη Σλοβακία και αλλού σε όλη την Ευρώπη, τα κράτη έχουν μετατοπιστεί από την αντιμετώπιση μιας έκτακτης ανάγκης στην προώθηση της ένταξης των προσφύγων στα εθνικά συστήματα, με έμφαση στη βοήθεια των πιο ευάλωτων. Αδιαμφισβήτητα, η Πολωνία αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση, όσον αφορά την αντιμετώπιση της μετανάστευσης, όμως άλλες χώρες, όπως η Λιθουανία και η Ουγγαρία, συνεχίζουν να παραβιάζουν το Διεθνές Δίκαιο.
Πιο συγκεκριμένα, το λιθουανικό κοινοβούλιο ενέκρινε πρόσφατα τροποποιήσεις στο νόμο για τα κρατικά σύνορα και την προστασία, με 86 ψήφους υπέρ, 8 κατά και 20 αποχές, που θα επιβληθούν σε «καθεστώς ακραίων καταστάσεων σε επίπεδο κράτους ή κατάσταση έκτακτης ανάγκης». Η νομοθεσία περιλαμβάνει διατάξεις, σύμφωνα με τις οποίες οι μετανάστες που επιχειρούν να περάσουν παράνομα τη χώρα μπορούν να απωθηθούν με απόφαση του τοπικού αρχηγού συνοριοφυλάκων, χωρίς δυνατότητα προσφυγής.
Η ψήφιση αυτών των τροπολογιών είναι ένα βήμα παραπέρα για την εδραίωση της υπάρχουσας πρακτικής των απωθήσεων στα σύνορα, η οποία εισήχθη, αρχικά, με βάση την εντολή του υπουργού Εσωτερικών, το 2021, και επισημοποιήθηκε, αργότερα, με κυβερνητικό ψήφισμα. Η νομοθεσία είχε δεχθεί εδώ και καιρό κριτική από πολιτικούς της Ε.Ε. και οργανώσεις για τα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένης της Διεθνούς Αμνηστίας, η οποία είπε ότι ο νόμος θα αποτελούσε «πράσινο φως για βασανιστήρια». Η Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, Dunja Mijatović, σε δήλωσή της επεσήμανε τις «συνεχείς ανησυχητικές αναφορές μοτίβων βίας και άλλων παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που διαπράχθηκαν κατά των μεταναστών, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο των απωθήσεων στα σύνορα της Λιθουανίας με τη Λευκορωσία» και προέτρεψε το κοινοβούλιο να σταματήσει αυτές τις παραβιάσεις και να εξασφαλίσει μια ανεξάρτητη και αποτελεσματική παρακολούθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα σύνορα. Σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, οι απωθήσεις απαγορεύονται και οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να διασχίζουν τα σύνορα για να ζητήσουν άσυλο.
Ο Ούγγρος Υπουργός, Péter Szijjártó, του οποίου η χώρα εμποδίζει σοβαρά την πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου, δήλωσε ότι η βελτίωση της ποιότητας ζωής εντός των συνόρων των αφρικανικών χωρών είναι μια καλύτερη επιλογή για την αντιμετώπιση της μετανάστευσης. Εν τω μεταξύ, η Ουγγρική Επιτροπή του Ελσίνκι (HHC), μέλος του ECRE, δημοσίευσε αξιολόγηση της συμμόρφωσης της Ουγγαρίας με τους όρους πρόσβασης σε κονδύλια της Ε.Ε., καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι, από τα 27 κύρια ορόσημα, 14 δεν έχουν επιτευχθεί στην ολότητά τους. Η HHC κάλεσε τις ουγγρικές αρχές να επιστρέψουν στο «κανονικό» σύστημα ασύλου, καταργώντας τις σχετικές με το άσυλο διατάξεις της Μεταβατικής Πράξης και τερματίζοντας τη λεγόμενη «κατάσταση κρίσης λόγω μαζικής μετανάστευσης».
Η κυβέρνηση του Πρωθυπουργού Viktor Orban έχει ουσιαστικά διαλύσει το σύστημα ασύλου και εμπλέκεται σε παράνομες και –μερικές φορές βίαιες– απωθήσεις στα σύνορα της Ουγγαρίας με τη Σερβία. Όσοι φτάσουν στην Ουγγαρία, αντιμετωπίζουν ένα μπαράζ αντιμεταναστευτικής προπαγάνδας που χρηματοδοτείται από την κυβέρνηση και, αν αυτό δεν σταματήσει σύντομα από την Ε.Ε., δεν είναι αδύνατο να δούμε αντίστοιχα μοτίβα συμπεριφορών και από άλλους αυταρχικούς ηγέτες.
ENΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Poland looks towards new challenges in Ukraine refugee response, Euractiv, διαθέσιμο εδώ
- Lithuania Legalizes Migrant Pushbacks, VOA, διαθέσιμο εδώ
- Pope Francis leaves Hungary after urging it “to open its doors”, Εuronews, διαθέσιμο εδώ
