Της Γιάννας Φουρνάρη,
Το καλοκαίρι σιγά σιγά πλησιάζει και παράλληλα πληθαίνουν οι κουβέντες, τα σχέδια και οι ονειροπολήσεις για ταξίδια. Μέσα στον χειμώνα, άλλωστε, δεν ήταν λίγες οι φορές που η προσμονή μας να ξαναβρεθούμε σε ένα αγαπημένο μας μέρος και οι αναμνήσεις μας από εκεί ή η σκέψη κάποιου άγνωστου και μακρινού προορισμού μάς κρατούσαν όταν βάραινε η καθημερινότητα. Το ταξίδι είναι μέσο ψυχαγωγίας και αποφόρτισης, τρόπος να αναζητάς και να μοιράζεσαι, σανίδα σωτηρίας ή έξοδος κινδύνου. Ο πολυδιάστατος αυτός ρόλος των ταξιδιών παρουσιάζεται και από τις ιστορίες και αφηγήσεις ορισμένων ελληνικών και ξενόγλωσσων τραγουδιών.
1. America (1968)
Κυκλοφορεί το 1968 με τον δίσκο των Simon & Garfunkel Bookends. Η μουσική και οι στίχοι ανήκουν στον Paul Simon ο οποίος είναι, άλλωστε, και ο πρωταγωνιστής της ιστορίας. Συγκεκριμένα, ο τραγουδοποιός εμπνεύστηκε από ένα πενθήμερο ταξίδι με λεωφορείο που μοιράστηκε με την τότε κοπέλα του, Kathy, γεγονός που εξηγεί τη μορφή αυτοβιογραφικής ταινίας που έχει το τραγούδι. Η αρχή του διαπνέεται από αισιοδοξία, με το ζευγάρι να κάνει σχέδια για τη κοινή ζωή τους ενώ η μονοτονία της διαδρομής παρουσιάζεται σχεδόν γοητευτική, καθώς αποτελεί έναυσμα για παιχνίδια φαντασίας και αστεία. Στην πορεία του ταξιδιού, ωστόσο, το ανάλαφρο κλίμα αντικαθίσταται από μια μελαγχολική διάθεση με τον πρωταγωνιστή να νιώθει μοναξιά και να προχωρά σε μια, δίχως αποδέκτη, εξομολόγηση πως νιώθει χαμένος. Πολλοί, λαμβάνοντας υπόψη και τον τίτλο, παραλληλίζουν αυτή την αλληλουχία των συναισθημάτων με το αμερικανικό όνειρο: Υπέρμετρες προσδοκίες και φιλοδοξία στην αρχή, ακολουθούμενες συχνά από ματαίωση και απογοήτευση. Ενδιαφέρον έχει και ότι την περίοδο που πόλεις σαν το Michigan εγκαταλείπονταν μαζικά από τους κατοίκους τους, καλλιτέχνες έγραφαν σε ερημωμένα κτήρια και σταθμούς στίχους από το τραγούδι.
2. Roadhouse blues (1970)
Ανήκει στο album των The Doors του 1970 Morrison Hotel. Ακούγοντας τον ζωντανό και εύθυμο ρυθμό του νιώθεις όλον τον ενθουσιασμό και την αδρεναλίνη του ταξιδιού, την δίψα να τα δεις όλα, την ανεμελιά και το ξεφάντωμα. Λειτουργεί ίσως σαν κάλεσμα στο «τώρα», μας παρακινεί να κρατήσουμε γερά το τιμόνι μας, να χαρούμε τη διαδρομή με πάθος και τρέλα και να βάλουμε μπρος για ότι ονειρευόμαστε χωρίς πολλές αναβολές γιατί… «το μέλλον είναι αβέβαιο και το τέλος πάντα κοντά». Η πτυχή, λοιπόν, του ταξιδιού που εξυμνεί ο Jim Morrison μέσω αυτού του κομματιού είναι οι στιγμές και οι εμπειρίες που επιφυλάσσει κάθε σωστή αλλά και στραβή τιμονιά μας.
3. Πόρτο Ρίκο (1994)
Κυκλοφορεί το 1994 με τον δίσκο του Βασίλη Παπακωνσταντίνου Δεν σηκώνει. Οι στίχοι ανήκουν στον Αλκή Αλκαίο ενώ η μουσική στον Σταμάτη Μεσημέρη. Εδώ το ταξίδι δεν είναι ψυχαγωγία αλλά διέξοδος. Ο ήρωας της ιστορίας βρίσκεται σε μια διαρκή φυγή. Ασφυκτιώντας από τη ρουτίνα και τον συμβατικό τρόπο ζωής παίρνει την απόφαση να φύγει για να ζήσει με τον δικό του ίσως απόλυτο ορισμό της ελευθερίας και να καλύψει την αίσθηση του ανικανοποίητου. Ο προορισμός δεν έχει σημασία ούτε μπορεί να τον λυτρώσει, αφού αδυνατεί να δεθεί με ανθρώπους που θα νοηματοδοτήσουν την ζωή του εκεί και έτσι ξεκινά το επόμενο ταξίδι. Στο τραγούδι συναντάμε και τον στίχο που έχει αναπαραχθεί πολλές φορές ως γκράφιτι ή έχει γίνει αντικείμενο διχογνωμίας σε συζητήσεις φίλων «αξίζει φίλε να υπάρχεις για ένα όνειρο και ας είναι η φωτιά του να σε κάψει». Κατά άλλους αυτοκαταστροφικό και επιπόλαιο, κατά άλλους γενναίο και ασυμβίβαστο αλλά όπως και να έχει το νόημά του ενσαρκώνεται πλήρως από τον ήρωα του τραγουδιού και την πορεία που ακολούθησε.
4. Οι Μύστες της Ερήμου (2010)
Ανήκει στο άλμπουμ του Σωκράτη Μάλαμα Πέρασμα που κυκλοφόρησε το 2010. Οι στίχοι ανήκουν και πάλι στον Άλκη Αλκαίο, ο οποίος αν και δεν μπορούσε να ταξιδεύει πολύ λόγω σοβαρών κινητικών δυσκολιών μέσα από πλήθος βιβλίων μεταφέρονταν άλλοτε στην λίμνη Κερκίνη και άλλοτε σε μια εξέγερση στη Λατινική Αμερική και ύστερα επέστρεφε για να μοιραστεί τις εντυπώσεις από το νοητό του ταξίδι με ένα τραγούδι. Στο συγκεκριμένο κομμάτι, ο ταξιδευτής περιπλανιέται με στόχο να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του. Πράγματι, αλλάζοντας περιβάλλον και φεύγοντας από ένα πλαίσιο όπου η συμπεριφορά μας δεσμεύεται εν μέρει από τις προσδοκίες των γύρω μας καταφέρνουμε να αναπτύξουμε χαρακτηριστικά που για καιρό δεν έβρισκαν τον χώρο που χρειάζονταν. Εκτός από αυτήν την απελευθερωτική δύναμη του «αλλού», οι εμπειρίες, οι εικόνες και οι συναναστροφές που συνοδεύουν ένα ταξίδι, αφήνουν το αποτύπωμά τους πάνω μας, μας οδηγούν σε αναθεωρήσεις και διευρύνουν τα όρια της σκέψης μας.
5. Κρουαζιέρα (1996)
Αφήσαμε για το τέλος ένα τραγούδι που κατά βάση παίζεται με την ένταση στο τέρμα σε κάποιο κατάστρωμα για να ακούγεται πάνω από τον ήχο του κύματος και του αέρα. Με το καλοκαίρι να πλησιάζει, δεν θα μπορούσε να λείπει το τραγούδι του Βαγγέλη Γερμανού από το άλμπουμ του Ερωτικό κούρδισμα του 1980. Ένας ρυθμός απαλός και ταξιδιάρικος, λέξεις απλές και ανεπιτήδευτες συνθέτουν ένα ιδιαίτερα τρυφερό αποτέλεσμα. Οι όλο νοιάξιμο υποσχέσεις του ήρωα του τραγουδιού στον άνθρωπο του έρχονται σε αντιστοιχία με τον ενδυναμωτικό και ελπιδοφόρο ρόλο του καλοκαιριού στη ζωή μας. Μια μπαλάντα-ύμνος στο μοίρασμα μιας στιγμής ενός υπνόσακου ή ενός καρπουζιού, στην ανεμελιά και στον έρωτα, στα ταξίδια που το ηλιοβασίλεμα και η ανατολή ζουν στα μάτια του συνταξιδιώτη σου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Simon & Garfunkel – America – YouTube, διαθέσιμο εδώ
- The Doors – Roadhouse Blues – YouTube, διαθέσιμο εδώ
- Βασίλης Παπακωνσταντίνου – Πόρτο Ρίκο – YouTube, διαθέσιμο εδώ
- Σωκράτης Μάλαμας – Οι μύστες της ερήμου – YouTube, διαθέσιμο εδώ
- Βαγγέλης Γερμανός – Κρουαζιέρα – Official Audio Release – YouTube, διαθέσιμο εδώ
