Του Στέλιου Καραγεώργη,
Κατά τα έτη 1775-1783, εκτυλίχθηκε η Αμερικανική Επανάσταση των Δεκατριών Αποικιών της αμερικανικής ηπείρου, εναντίον του βρετανικού Στέμματος. Το 1777, έχοντας ήδη παρέλθει σχεδόν τρία χρόνια εχθροπραξίων, ο Πόλεμος της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ, ήταν ξεκάθαρο ότι θα έχει μεγάλη χρονική διάρκεια. Οπότε, οι Βρετανοί όφειλαν να κρατήσουν ελεύθερες τις γραμμές ανεφοδιασμού τους με οποιοδήποτε κόστος.
Το καλοκαίρι του ίδιου έτους, βρετανικό εκστρατευτικό σώμα από το Κεμπέκ, υπό την ηγεσία του στρατηγού John Burgoyne, προήλασε προς τον νότο κατά μήκος της λίμνη Σαμπλαίν και του ποταμού Χάντσον. Σκοπός της εκστρατείας ήταν η αποκοπή της Νέας Αγγλίας, καθώς οι δυνάμεις του Burgoyne θα ενώνονταν με αυτές του στρατηγού William Howe, που έρχονταν από τη Νέα Υόρκη, μαζί με ένα βρετανοϊνδιάνικο σώμα, το οποίο κατέφθανε από τα δυτικά. Αρχικά, οι εκστρατευτικές μονάδες του Burgoyne κατέλαβαν το οχυρό της Τικοντερόγκα, νικώντας τις αμερικανικές οπισθοφυλακές στο Κουμπερτάουν. Εν συνεχεία, αναλαμβάνοντας ένα μεγάλο ρίσκο οι Βρετανοί κινήθηκαν μέσα από τη δασώδη κοιλάδα του ποταμού Χάντσον, φτάνοντας έξω από τη Σαρατόγκα.
Στην περιοχή της Σαρατόγκα ο αμερικανικός Ηπειρωτικός Στρατός αριθμούσε 15.000 στρατιώτες, σε αντιδιαστολή των μόνο 5.600 οπλιτών του βρετανικού στρατού. Από αυτούς μόνο οι 3.000 ήταν Άγγλοι, με τους υπόλοιπους να είναι με αριθμητική σειρά: 1.700 Γερμανοί μισθοφόροι, 700 Καναδοί, και μερικοί Ινδιάνοι ανιχνευτές, οι οποίοι πολλές φορές άλλαζαν στρατόπεδο κατά τη διάρκεια της μάχης. Ο Burgoyne, παρά την δύσκολη θέση στην οποία βρισκόταν, αποφάσισε να αντιπαρατεθεί στις δυνάμεις του Ηπειρωτικού Στρατού, χωρίς να περιμένει τις ενισχύσεις του Howe. Οι Αμερικάνοι υπό την διοίκηση του στρατηγού Horatio Gates, είχαν καταφύγει στην οχυρή θέση του Μπέμις Χάϊτς, αναμένοντας την επίθεση.
Το σχέδιο εφόρμησης του Burgoyne, προέβλεπε την κατάληψη ενός λόφου που δέσποζε στα αριστερά των αμερικανικών θέσεων, κίνηση που θα του επέτρεπε στο βρετανικό πυροβολικό να καθηλώσει τους εχθρούς του στα χαρακώματα. Έτσι, στις 17 Σεπτεμβρίου, ο στρατηγός Friedrich Adolf Riedesel, επικεφαλής των Γερμανών μισθοφόρων διασχίζοντας μια περιοχή με έντονη βλάστηση, έφτασε στην τοποθεσία της Φάρμας του Φρίμαν. Οι Γερμανοί είχαν καταφέρει να βρεθούν στο κέντρο του πεδίου της μάχης, χωρίς να γίνουν αντιληπτοί από τις δυνάμεις του Ηπειρωτικού Στρατού. Τον Riedesel είχε ακολουθήσει και ένα επικουρικό σώμα νομιμοφρόνων Αμερικάνων, που συνεργαζόταν με τους Βρετανούς. Την ίδια ώρα, ο Burgoyne με τις υπόλοιπες μονάδες είχε ανεβεί στον λόφο, όπως προέβλεπε το σχέδιό του.
Στο αμερικανικό στρατόπεδο, ο Gates είχε παραδώσει τη διοίκηση στον ταξίαρχο Benedict Arnold, ο οποίος είχε έλθει με ενισχύσεις. Ο Αμερικανός επικεφαλής είχε οργανώσει προσεκτικά την άμυνα, με την τοποθέτηση σκοπευτών στα δέντρα του πεδίου της μάχης. Ως αποτέλεσμα, όταν οι Βρετανοί εφόρμησαν, αιφνιδιασμένοι αποδεκατίστηκαν από τους ακροβολισμένους στα δέντρα Αμερικανούς. Ο Burgoyne προσπάθησε να ενώσει τις μονάδες του, με αυτές του Riedesel, αλλά οι Αμερικανοί τους είχαν αποκόψει. Δίχως άλλη επιλογή, οι Βρετανοί τερμάτισαν την επίθεση, και οχυρώθηκαν σε χαρακώματα που πρόχειρα κατασκεύασαν, περιμένοντας τις ενισχύσεις από τη Νέα Υόρκη.
Για τις επόμενες δεκαέξι ημέρες, επικρατούσε ησυχία στο πεδίο της μάχης. Οι Βρετανοί παρέμεναν οχυρωμένοι, βλέποντας τις προμήθειές τους να λιγοστεύουν, ενώ παράλληλα οι γραμμές επικοινωνίας τους είχαν αποκοπεί, από τους Ινδιάνους που αδιακρίτως έκαναν συλλογή σκαλπ στην περιοχή. Αντίθετα, οι Αμερικάνοι προετοίμαζαν την επίθεσή τους, έχοντας δυνατότητα στρατολογίας και ανεφοδιασμού, την ώρα που ο Arnold είχε φέρει νέες ενισχύσεις. Ο Ηπειρωτικός Στρατός στη Σαρατόγκα αριθμούσε πλέον 25.000 άνδρες.
Στις αρχές Οκτωβρίου, ο Burgoyne βρισκόμενος σε απελπιστική θέση αποφάσισε να αποτολμήσει μια ηρωική επίθεση-έξοδο των μονάδων του. Η μάχη που ακολούθησε ήταν ιδιαιτέρως σκληρή, με τις βρετανικές δυνάμεις να κατακλύζονται από τα πυρά των Αμερικάνων. Βλέποντας το αδιέξοδο της προσπάθειάς του, ο Βρετανός στρατηγός διέταξε υποχώρηση στα χαρακώματα, και άμυνα για όσο θα επαρκούσαν τα πολεμοφόδια. Παρόλα αυτά, ο Ηπειρωτικός Στρατός κάνοντας γενική έφοδο κατέλαβε τις βρετανικές οχυρές θέσεις, αιχμαλωτίζοντας το σύνολο του εκστρατευτικού σώματος από το Κεμπέκ.
Η εκστρατεία της Σαρατόγκα είχε λήξει, με ολοκληρωτική ήττα των Βρετανών. Ωστόσο, ο ηρωισμός του στρατηγού Burgoyne και του στρατεύματός του, έμεινε στην αγγλική ιστορία ως παράδειγμα αυτοθυσίας προς εκπλήρωση του καθήκοντος απέναντι στο Στέμμα και την πατρίδα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Boyer, Paul S. (2012), Η ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών, Μια σύντομη εισαγωγή, Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις ΘΥΡΑΘΕΝ.
- Mintz, Max M. (1990), The Generals of Saratoga, John Burgoyne and Horatio Gates, Yale: Yale University.
- Workman, Bernard & Major-General Surtees (1967), Ιστορικές Σελίδες, Μεγάλες Μάχες, Σ. Μαραντού (μτφ.), Αθήνα: Ι. Σιδέρης.
