Του Γιώργου Ναθαναήλ,
Ο Κύρος ο Μέγας, όπως είναι ευρέως γνωστός, γεννήθηκε μάλλον γύρω στο 600 π.Χ. και ανέλαβε τη βασιλεία του κράτους περί το 559, όταν απεβίωσε ο Καμβύσης Α’. Μητέρα του ήταν η Μανδάνη, κόρη του βασιλιά των Μήδων, Αστυάγη. Ο Κύρος ως νέος πολέμησε τον παππού του, Κύρο Α’ και αφού τον νίκησε, το κράτος ήταν πλέον δικό του. Βασίλεψε 29 ή 30 χρόνια και θεωρείται ως ο ιδρυτής της δυναστείας των Αχαιμενιδών.
Οι περισσότερες πληροφορίες μας για τον Κύρο προέρχονται από τον Ηρόδοτο και κάποιες από τον Ξενοφώντα. Λίγα πράγματα γνωρίζουμε και μέσω των υλικών καταλοίπων. Ο Κύρος αρχικά κατέλαβε τη περιοχή της Βαβυλώνας. Συνέχισε με τους Μήδους και τέλος, νίκησε τον μεγάλο αντίπαλο του εκείνη την εποχή, τον βασιλιά της Λυδίας, Κροίσο. Ο τελευταίος είχε καταφέρει να κυριεύσει όλη τη Μικρά Ασία. Επόμενος στόχος ήταν η Αίγυπτος αλλά ο Κύρος πέθανε, οπότε αυτό το έργο κληρονομήθηκε από το διάδοχό του. Έχοντας τον Κροίσο επί της πυράς, άκουσε τον βασιλιά να φωνάζει το όνομα του γνωστού Αθηναίου, Σόλωνα, ο οποίος τον είχε προειδοποιήσει για τις μεταβολές που έχει η τύχη. Ο Κύρος θέλησε να μάθει την ιστορία και έτσι κράτησε τον Κροίσο για σύμβουλό του μέχρι το θάνατό του.
Το κέντρο του Κύρου ήταν οι Πασαργάδες, όπου είχε τα ανάκτορα του. Λέγεται πως ήταν ο πρώτος που διακήρυξε τα ανθρώπινα δικαιώματα σε μια κυλινδρική στήλη. Η συγγραφή τους τοποθετείται από το 539 έως το 530.
Σχετικά με το θάνατο του Κύρου έχουμε διαφορετικές απόψεις, οι οποίες, όμως, έχουν έναν κοινό παρανομαστή. Ο Κύρος σκοτώθηκε μαχόμενος αλλά δεν ξέρουμε ποιος ήταν αυτός που τον σκότωσε. Ο Ξενοφών λέει πως σκοτώθηκε σε μάχη με τους Σκύθες, ενώ ο Ηρόδοτος αναφέρει πως ο βασιλιάς σκοτώθηκε σε μάχη με τους Μασσαγέτες. Πιο συγκεκριμένα αναφέρει ότι η βασίλισσα αυτού του ιρανικού βαρβαρικού φύλου, Τόμυρις, τον σκότωσε και αφού αποκεφαλίστηκε, το σώμα του στάλθηκε στις Πασαργάδες για να θαφτεί. Ο Κύρος είχε χωρίσει το βασίλειό του σε σατραπείες. Όταν σκοτώθηκε άφησε τη βασιλεία στο μεγαλύτερο γιο του, τον Καμβύση Β’ και στον μικρότερο γιο του, Σμέρδι, τις ανατολικές σατραπείες.
Ο Κύρος αναφέρεται επίσης εντός της Βίβλου ως εκείνος ο βασιλιάς που άφησε του Ιουδαίους να επιστρέψουν στα Ιεροσόλυμα και να λατρεύουν τον θεό τους ελεύθερα. Σκοτώθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 530.
