Της Μαρίας Βλάχου,
Σελίδες επί σελίδων ομιλούν για την ρύπανση της ατμόσφαιρας από το διοξείδιο του άνθρακα, από το πλαστικό, τις βλαβερές συνέπειες της υπεριώδους ακτινοβολίας και για χίλια άλλα δυσάρεστα περιστατικά που κάνουν τον πλανήτη να νοσεί. Η φωτορύπανση, όμως, δεν λαμβάνει το μερίδιο που της αξίζει στην καθημερινότητα.
Περπατάτε σε έναν κεντρικό δρόμο, μιας πόλης – μιας οποιασδήποτε πόλης. Σηκώνετε το κεφάλι σας ψηλά. Κοιτάτε τον ουρανό. Δε μπορείτε να δείτε τα αστέρια. Σκέφτεστε πως το καλοκαίρι, στο χωριό σας ή σε κάποια επαρχιακή πόλη, ξαπλώνατε στους λόφους και αγναντεύατε τον ουρανό για ώρες. Η πρώτη σκέψη είναι το νέφος. Η δεύτερη το διοξείδιο του άνθρακα. Η αλήθεια είναι πως δε μπορείτε να τα δείτε λόγω της φωτορύπανσης.
Η φωτορύπανση (light pollution) είναι αποτέλεσμα του υπερβολικού, εσφαλμένου ή ενοχλητικού τεχνητού φωτός. Συνήθως πρόκειται για υπαίθριο φωτισμό. Κύριες συνέπειες αυτής είναι το ξεθώριασμα του φωτός των αστεριών στο νυχτερινό ουρανό, η απώλεια ενέργειας, η επέμβαση στα οικοσυστήματα και οι επιβλαβείς επιπτώσεις στην υγεία. Έγινε φανερή πρώτη φορά το 2016, με τη δημοσίευση του World Atlas of Night Sky Brightness, ενός διαδικτυακού χάρτη που δείχνει την υφήλιο φωτισμένη κατά τις νυχτερινές ώρες. Το 99% των Αμερικανών και των Ευρωπαίων, σύμφωνα με το National Geographic, ζούμε κάτω από έναν ουρανό, ο οποίος ρυπαίνεται από το φως που οι ίδιοι παράγουμε. Στο πλαίσιο αυτό, οι αστρονόμοι τονίζουν πως το υπερβολικό φως δυσχεραίνει την ικανότητά τους να παρατηρούν τα ουράνια σώματα.
Συνέπειες
Ο τεχνητός φωτισμός επηρεάζει τόσο τον ίδιο τον άνθρωπο, όσο και τα ζώα. Οι επιπτώσεις ποικίλουν και αφορούν όλους τους τομείς της ζωής, συμπεριλαμβάνοντας από διαταραχές του ύπνου, μέχρι και την πρόωρη φωτογήρανση. Κατά τη διάρκεια του σκοταδιού λ.χ. ο οργανισμός μας εκκρίνει μια ορμόνη, τη μελατονίνη. Με τη φωτορύπανση, διαταράσσεται η έκκριση αυτής και δημιουργείται πλήθος προβλημάτων: πονοκέφαλοι, κόπωση, άγχος και άλλα προβλήματα υγείας.
Όσον αφορά τα ζώα, τα έντομα πληρώνουν το τίμημα σε μεγάλο βαθμό. Τα περισσότερα έντομα συγκεντρώνονται γύρω από τις υπαίθριες λάμπες, γεγονός που τα καθιστά εύκολα θύματα. Όσοι οργανισμοί τρέφονται εξ αυτών, όπως οι αράχνες, συγκεντρώνονται γύρω από τις λάμπες, όπου υπάρχει το «εύκολο φαγητό». Κάτι τέτοιο έχει σαν αποτέλεσμα την αλλαγή του ισοζυγίου μεταξύ θύτη και θύματος, οδηγώντας σε ραγδαία μείωση του πληθυσμού τους. Παράλληλα, πολλά έντομα μπερδεύονται και γεννούν τα αυγά τους πάνω στις λάμπες, πράγμα που οδηγεί σε σίγουρο θάνατο αυτών.
Λύσεις
Στις περισσότερες περιπτώσεις ρύπανσης, είναι αναγκαίο να υπάρξει μια κρατική δράση, ένας μηχανισμός αποκατάστασης και μεγάλος προϋπολογισμός. Εδώ η λύση είναι απλή: σβήσε το φως. Μειώνοντας την ένταση του φωτός, κρατώντας το αναμμένο μόνο στις περιοχές όπου είναι απαραίτητο και σβήνοντάς το όπου δεν χρειάζεται, θα επέλθει μια σταδιακή αποκατάσταση της ζημίας. Επιπροσθέτως, θα εξοικονομηθούν τεράστια ποσά ενέργειας, τα οποία μπορούν να διοχετευτούν σε κάποια άλλη δραστηριότητα, ενώ θα ανακουφισθεί και ο προϋπολογισμός του κάθε Δήμου. Ακόμη, έχει προταθεί η αντικατάσταση του λευκού – κίτρινου φωτός με λάμπες μπλε φωτός, οι οποίες δεν προκαλούν διαταραχές στον ύπνο, δεν επηρεάζουν στον ίδιο βαθμό τα οικοσυστήματα και η λειτουργία τους απαιτεί μικρότερα ποσά ενέργειας.
Στις 28 Μαρτίου 2020, η WWF οργανώνει για μία ακόμη φορά την «Ώρα της Γης». Τα φώτα για εξήντα λεπτά θα είναι κλειστά. Εξήντα λεπτά δεν αρκούν για να σωθεί ο πλανήτης. Μήπως να ξεκινήσουμε από σήμερα;
Πηγές
- https://www.globeatnight.org/light-pollution.php
- https://www.theguardian.com/environment/2019/nov/22/light-pollution-insect-apocalypse
- https://www.nationalgeographic.org/article/light-pollution/
- https://www.nationalgeographic.com/science/2019/04/nights-are-getting-brighter-earth-paying-the-price-light-pollution-dark-skies/
- https://www.youtube.com/watch?reload=9&v=0FXJUP6_O1w
- https://www.youtube.com/watch?v=LrYkGFuGCsk
Είναι φοιτήτρια στο τμήμα Νομικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει λάβει μέρος τόσο σε προσομοιώσεις, όσο και σε σεμινάρια και ημερίδες σχετικά με το Δημόσιο, το Ποινικό Δίκαιο και ζητήματα της επικαιρότητας. Η αγάπη της για τα βιβλία την ώθησε στην αρθρογραφία. Στόχος της είναι η αυτοβελτίωση, καθώς πιστεύει ότι μόνο μέσα από την εσωτερική μας καλλιέργεια, μπορούμε να εξελίξουμε την κοινωνία στην οποία ζούμε.
