Του Κώστα Νωτούδα,
Το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών έφερε στην επιφάνεια το ζήτημα της λειτουργίας του σιδηροδρομικού δικτύου στην Ελλάδα, αλλά και της δημόσιας διοίκησης ευρύτερα. Ομολογουμένως, το ελληνικό δημόσιο ανέκαθεν είχε σοβαρά προβλήματα, τα οποία, όμως, καμία Κυβέρνηση δεν τόλμησε να λύσει, τουναντίον όλες φρόντισαν είτε να τα συντηρήσουν είτε να τα διευρύνουν ακόμα περισσότερο. Όλα τα κόμματα, μηδενός εξαιρουμένου, φρόντισαν να δημιουργήσουν ένα ευρύ κομματικό δίκτυο μέσα από τον δημόσιο τομέα, αδιαφορώντας παντελώς για το αν υπήρχε έστω και η στοιχειώδης αναλογία προσφοράς και ζήτησης μεταξύ εργαζομένων και θέσεων, ενώ δεν υπήρχε ούτε σαν ιδέα η έννοια της σοβαρής και έντιμης αξιολόγησης.
Όπως ήταν λογικό, αυτή η κατάσταση άλλαξε την εποχή των μνημονίων, καθώς για πρώτη φορά, το 2013, θεσπίστηκε η έννοια της αξιολόγησης, κάτι τέτοιο, βέβαια, δεν έπρεπε να επιβληθεί από το εξωτερικό, αλλά να αποτελεί πάγια πολιτική των Κυβερνήσεων. Ωστόσο, η μεγάλη τομή έγινε το 2020 με την πανδημία, όταν σε μικρό χρονικό διάστημα μία Κυβέρνηση υλοποίησε την υπόσχεσή της για την ψηφιοποίηση του κράτους και, πράγματι, η δημόσια διοίκηση υπερέβη τις δυνατότητές της. Το δυναμικό του δημοσίου τομέα οφείλει να δείξει προσαρμοστικότητα, καθώς τα τελευταία χρόνια η χώρα, δυστυχώς, έχει περάσει από πολλαπλές κρίσεις και οι πολίτες, πλέον, έχουν την απαίτηση ο δημόσιος τομέας να στέκεται αρωγός δίπλα τους και όχι απέναντί τους, εξασφαλίζοντας τη σταθερότητα και σεβόμενος το κράτος δικαίου και τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, που πρόκειται να απασχολήσουν τις Κυβερνήσεις ακόμα περισσότερο τα επόμενα χρόνια.
Ωστόσο, ενώ μπορεί οι νεότερες γενιές να είναι πιο εξοικειωμένες με την τεχνολογία, δεν πρέπει να παραμεριστούν και οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας από τον δημόσιο τομέα, καθώς πρέπει να δημιουργηθούν φιλικές υπηρεσίες και προς αυτούς, διατηρώντας την άμεση επαφή με τις υπηρεσίες και τα γραφεία υποστήριξης. Άλλη μια πρόκληση είναι ο επανασχεδιασμός των θέσεων εργασίας, καθώς αρκετοί δημόσιοι υπάλληλοι που βρίσκονται κοντά στη σύνταξη δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις νέες προκλήσεις. Επίσης, είναι αναγκαίο να δοθούν τα απαραίτητα κίνητρα, προκειμένου άνθρωποι που είναι καταρτισμένοι να θελήσουν να ενσωματωθούν στη δημόσια διοίκηση. Τα άτομα που θα αναλάβουν κομβικές θέσεις οφείλουν να είναι ακέραιοι, αδιάφθοροι και να πράττουν τις διαδικασίες με ευκρίνεια, ώστε να μειωθεί η γραφειοκρατία, να απλουστευτούν οι διαδικασίες και να υπάρχει ευελιξία ως προς τον τρόπο λειτουργίας. Επιπροσθέτως, χρειάζεται να ενσωματωθούν και νέα γνωστικά αντικείμενα, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η ανάλυση δεδομένων, είτε ζητώντας την τεχνογνωσία εταιρειών κολοσσών είτε ξένων κρατών.
Πέρα από το κομμάτι της ψηφιοποίησης, ο δημόσιος τομέας οφείλει να θέτει στόχους και να έχει πρόγραμμα προσαρμοσμένο όχι μόνο στις ανάγκες των πολιτών, αλλά και στις ανάγκες μιας σύγχρονης οικονομίας, υιοθετώντας καλές πρακτικές και από τον δημόσιο τομέα. Ο ελληνικός κρατικός μηχανισμός οφείλει να εξελιχθεί σε έναν φορέα φερέγγυο, ο οποίος θα είναι σε θέση να κατανείμει τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης με πλήρη δικαιοσύνη και διαύγεια. Ενεργό ρόλο στον εκσυγχρονισμό του δημοσίου τομέα πρέπει να έχει η τοπική αυτοδιοίκηση, η Εθνική Αρχή Διαφάνειας και η Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης, η οποία είναι επιφορτισμένη με το μείζονος σημασίας έργο να εκπαιδεύει τα μελλοντικά στελέχη. Έτσι, θα παγιωθεί η αντίληψη της αξιοκρατίας και της επιβράβευσης, που θα δώσουν την ευκαιρία στα στελέχη να επιδιώξουν την κινητικότητα, ενώ θα πρέπει να υπάρξουν και κίνητρα επανεκπαίδευσης του προσωπικού με έμφαση στις νέες τεχνολογίες.
Τέλος, μπορεί κάποια από αυτά να έγιναν τα προηγούμενα χρόνια, αλλά οι παθογένειες του ελληνικού κράτους είναι πολλές και χρόνιες και ο ελληνικός λαός τις συνειδητοποίησε με τον πιο τραγικό τρόπο στο θανατηφόρο δυστύχημα των Τεμπών. Οι εκλογές είναι μια καλή ευκαιρία για τα κόμματα να επανακαθορίσουν τη στρατηγική τους και να ασχοληθούν, πλέον, με ένα μείζον ζήτημα, που είναι ποιος μπορεί, επιτέλους, να φτιάξει το κράτος, αφήνοντας τη σκανδαλολογία, την παροχολογία και τα θέματα της μικροπολιτικής, κοιτάζοντας μακρύτερα και προσπαθώντας να οικοδομήσουν ένα δημόσιο τομέα, ο οποίος δεν θα αποθαρρύνει τους πολίτες από μια συνδιαλλαγή μαζί του, αλλά θα κάνει τη ζωή τους πιο εύκολη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η επόμενη μέρα στο δημόσιο, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Δημόσια διοίκηση και μεταρρυθμίσεις μετά την πανδημία, huffingtonpost.gr, διαθέσιμο εδώ
