Της Κωνσταντίνας Ζαμπουρίδου,
Διανύοντας τον 21ο αιώνα, οι ρυθμοί της καθημερινότητας στα αστικά κέντρα, αλλά, πλέον, και στην επαρχεία, τρέχουν με τόσο γοργούς ρυθμούς, που δύσκολα κανείς μπορεί να συμβαδίσει. Αποτέλεσμα αυτού είναι ο χρόνος, που περισσεύει στον μέσο άνθρωπο για διασκέδαση και ισορροπημένη διατροφή, όλο και να λιγοστεύει. Συνεπώς, το junk food αυξάνεται συνεχώς, αποτελώντας μία θυσία στον βωμό της εξοικονόμησης χρόνου. Αυτός είναι ένας από τους λόγους, λοιπόν, που η παχυσαρκία αυξάνεται στην Ελλάδα, δηλαδή η πραγματική έλλειψη χρόνου. Δυστυχώς, η διατροφική αυτή ασθένεια πολλές φορές είναι η αρχή μυρίων κακών για τον νοσούντα. Σε περιπτώσεις που οι συνήθεις διατροφές δεν έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα, επεμβαίνει η βαριατρική χειρουργική.
Το βασικό κριτήριο, για να προχωρήσει ένας ασθενής στην επεμβατική διαδικασία για απώλεια βάρους, είναι ο δείκτης μάζας σώματος (Β.Μ.Ι.). Τα βαριατρικά χειρουργεία ενδείκνυνται για ασθενείς, που το Β.Μ.Ι. τους ξεπερνά το 40 ή το 35, αν συνυπάρχουν και άλλες παθήσεις. Συνήθως, αποτελεί την έσχατη λύση κάποιου, ο οποίος θέλει να χάσει έναν μεγάλο αριθμό κιλών και έχει δοκιμάσει τα πάντα, χωρίς αποτέλεσμα. Στην ελληνική πραγματικότητα, αυτά τα χειρουργεία πραγματοποιούνται σπάνια στα νοσοκομεία. Αυτό μπορεί να συμβαίνει είτε επειδή ο κόσμος δεν γνωρίζει την ύπαρξη ή την αποτελεσματικότητα αυτών των επεμβάσεων είτε λόγω φόβου και ψευδών δεδομένων, που μπορεί να έχουν ακούσει κατά καιρούς. Ας ξεκινήσουμε, όμως, από τα βασικά.
Τα βαριατρικά χειρουργεία είναι επεμβάσεις που γίνονται στο πεπτικό σύστημα και έχουν σαν στόχο τον περιορισμό της κατανάλωσης τροφής και της ενεργειακής πρόσληψης, με αποτέλεσμα τη γρήγορη απώλεια βάρους. Τρία από αυτά είναι τα πιο διαδεδομένα και αποτελεσματικά και θα τα δούμε συνοπτικά παρακάτω.
Η γαστρική παράκαμψη (Gastric bypass, Roux-en-Y) είναι η πιο παλιά τεχνική, μετρώντας πάνω από 20 χρόνια. Ουσιαστικά, ο ιατρός κόβει την κορυφή του στομάχου, για να δημιουργήσει μία θήκη μεγέθους καρυδιού. Έπειτα, αυτή η θήκη συνδέεται με το λεπτό έντερο, έτσι ώστε η τροφή να παρακάμπτει το στομάχι και να καταλήγει απευθείας στο λεπτό έντερο. Αυτή η επέμβαση έχει σαν αποτέλεσμα να μικραίνει κατά πολύ η καταναλωμένη μερίδα και να περιορίζει την απορρόφηση των τροφών, μία διαδικασία που ονομάζεται «δυσαπορρόφηση». Με την επέμβαση αυτή, ο ασθενής μπορεί να χάσει μέχρι και το 70% ή και παραπάνω από το περίσσιο βάρος, μέσα σε δύο χρόνια.
Μία άλλη τεχνική, που δεν είναι πολύ συχνή, είναι ο δωδεκαδακτυλικός διακόπτης (Duodenal Switch, BPD-DS), η οποία, ουσιαστικά, αλλάζει το μέγεθος του στομάχου και το μήκος του λεπτού εντέρου. Τμήμα του στομάχου κλείνει με συνδετήρες, για να δημιουργηθεί μικρότερος «σάκος». Το τμήμα του στομάχου που περισσεύει αφαιρείται, με αποτέλεσμα να περιορίζεται και η ποσότητα τροφής, που μπορεί να καταναλώσει ο ασθενής. Στη συνέχεια, το λεπτό έντερο (δωδεκαδάχτυλος) διαιρείται και ένα πολύ μικρό μήκος του τελευταίου τμήματος του λεπτού εντέρου ανεβαίνει και συνδέεται με τον δωδεκαδάχτυλο. Αυτός ακριβώς είναι ο δωδεκαδαχτυλικός διακόπτης. Όταν ο ασθενής τρώει, το φαγητό περνάει από το στενευμένο, πλέον, στομάχι και έπειτα στο τελευταίο κομμάτι του λεπτού εντέρου. Άρα, πάλι έχουμε περιορισμένη απορρόφηση θρεπτικών ουσιών και θερμίδων, που, φυσικά, οδηγούν στη μεγάλη απώλεια βάρους. Οι περισσότεροι ασθενείς χάνουν το 60% με 80% του περιττού βάρους μέσα στα επόμενα δύο χρόνια από την εγχείρηση.
Η τελευταία τεχνική, που χρησιμοποιείται με μεγαλύτερη συχνότητα και από τις τρείς, είναι το «γαστρικό μανίκι» (Sleeve Gastrectomy), κατά την οποία το 80% με 85% του στομάχου κόβεται και αφαιρείται από τον οργανισμό. Το κομμάτι του στομάχου, που παραμένει στον οργανισμό, σχηματίζει σωληνοειδή δομή. Φυσικά, το –κατά πολύ, πλέον, μικρότερο στομάχι– δεν μπορεί να διαχειριστεί μεγάλες ποσότητες φαγητού. Επιπλέον, παράγεται λιγότερη γκρελίνη, η ορμόνη η οποία προκαλεί το αίσθημα της πείνας, άρα ο ασθενής δεν νιώθει έντονα ότι πεινάει. Με το «γαστρικό μανίκι» ο ασθενής χάνει το 50% με 70% του περίσσιου βάρους τους πρώτους έξι μήνες από την εγχείρηση.
Είναι σημαντικό να τονιστεί, ότι η ανάγκη και το είδος της βαριατρικής εγχείρησης επιλέγεται κάθε φορά ανάλογα με τον ασθενή, τα πιθανά νοσήματα που έχει, καθώς και από το επιθυμητό αποτέλεσμα. Παρόλη την επικρατούσα άποψη, σχετικά με αυτά τα χειρουργεία, πρέπει να αναφερθεί ότι τα πλεονεκτήματα, που προσφέρει σήμερα η βαριατρική χειρουργική, υπερέχουν των μειονεκτημάτων των επεμβάσεων. Αυτό δικαιολογείται από το γεγονός, ότι συνήθως μιλάμε για παρενέργειες, όπως είναι η έλλειψη βιταμινών, που καταπολεμάται με συμπληρώματα διατροφής ή κάποιου είδους παλινδρόμηση, εξίσου αντιμετωπίσιμη. Αυτές οι παρενέργειες, μπροστά στη στροφή ζωής, που μπορεί να έχει ένας παχύσαρκος άνθρωπος μετά την επέμβαση, είναι μηδαμινές και σίγουρα δεν αποτελούν απειλή για τη ζωή του ασθενούς.
Φυσικά, μετά από μία τέτοια εγχείρηση, πρέπει να ακολουθηθεί ειδική διατροφή για κάποιο χρονικό διάστημα και συχνά χρειάζεται και η βοήθεια κάποιου ψυχολόγου, για να βοηθήσει τον ασθενή να διαχειριστεί αυτήν τη μεγάλη αλλαγή που συμβαίνει στο σώμα του. Τέλος, είναι αναμενόμενο με την πάροδο του χρόνου να υπάρχει η πιθανότητα ο ασθενής να ξαναπάρει κιλά, εάν δεν δοθεί η αρμόζουσα προσοχή στη διατροφή και την άσκηση για τη διατήρηση των χαμένων κιλών.
Συνοψίζοντας, οι βαριατρικές χειρουργικές μέθοδοι είναι πολλές και, με γνώμονα πάντα τις ανάγκες του ασθενούς, οι ιατροί προτείνουν την ιδανική επέμβαση για τον καθένα ξεχωριστά. Τρείς από αυτές τις τεχνικές είδαμε παραπάνω, με κοινό στοιχείο τον περιορισμό της χωρητικότητας του στομάχου, με αποτέλεσμα την πολύ γρήγορη απώλεια βάρους. Ας μην ξεχνάμε, ότι αυτές οι επεμβάσεις δεν είναι για όλους τους υπέρβαρους ασθενείς, παρά μόνο για αυτούς με πολύ αυξημένο δείκτη μάζας σώματος (35-40) και πιθανώς κάποιο υποκείμενο νόσημα. Ο τομέας αυτός της χειρουργικής, λοιπόν, έχει δώσει μία ανεκτίμητης αξίας ευκαιρία στους ανθρώπους, που πραγματικά χρειάζονται γρήγορη απώλεια βάρους, με περιορισμένες παρενέργειες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Gastric bypass (Roux-en-Y), mayoclinic.org. Διαθέσιμο εδώ
- Biliopancreatic Diversion with Duodenal Switch (BPD-DS) Weight-Loss Surgery, University of Rochester Medical Center. Διαθέσιμο εδώ
- Weight loss results from having a gastric sleeve, ramsayhealth.co.uk. Διαθέσιμο εδώ
