Του Γιώργου Δρακόπουλου,
Οι γνωστές στον επιχειρηματικό κόσμο “Big Four” ελεγκτικές αποτελούν έναν βασικό βραχίονα για ένα μεγάλο μέρος της αγοράς, καθώς παρέχουν μια ευρεία γκάμα υπηρεσιών (ελεγκτικές, συμβουλευτικές κ.ά.) στις μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο. Μάλιστα, οι οικονομικές καταστάσεις της ισχυρής πλειοψηφίας των εταιρειών του Fortune 500, της κατάταξης με τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις των Η.Π.Α. βάσει των εσόδων τους, ελέγχονται από τις Deloitte, Ernst & Young (E.Y.), Price water house Coopers (PwC) και Klynveld Peat Marwick Goerdeler (K.P.M.G.).
Απέκτησαν μεγάλη δύναμη στον τομέα της ελεγκτικής και της συμβουλευτικής (κατά κύριο λόγω), έπειτα από μια σειρά μεγάλων επιχειρηματικών συνενώσεων στον κλάδο, με έτος καμπής το 1989. Μέχρι και εκείνη την περίοδο, οι ηγέτες του κλάδου ήταν 8 (Big Eight). Πιο συγκεκριμένα, ήταν οι Arthur Andersen, Arthur Young, Coopers & Lybrand, Deloitte Haskin & Sells, Ernst & Whinney, Peat Marwick Mitchell, Price Waterhouse και Touche Ross, όλες αμερικάνικες και βρετανικές επιχειρήσεις, δείχνοντας, μάλιστα, πόσο αναπτυγμένες ήταν (και είναι) οι αγορές αυτών των χωρών.
Οι συνενώσεις που πραγματοποιήθηκαν στον κλάδο μεταξύ αυτών των εταιρειών ήταν οι εξής: η Arthur Young ενώθηκε με τη Ernst & Whinney, η Deloitte Haskin & Sells συγχωνεύτηκε με την Touche Ross και η Price Waterhouse με την Coopers & Lybrand, πέφτοντας, πλέον, σε 5 μεγάλους κολοσσούς στην αγορά. Ωστόσο, κατέληξαν να είναι μόνο 4, μετά την κατάρρευση της Arthur Andersen, η οποία εμπλεκόταν στο σκάνδαλο της Enron.
Γίνεται αντιληπτό, λοιπόν, πως η συγκέντρωση μεγάλου μεριδίου της αγοράς, σε συνδυασμό με το μεγάλο φάσμα υπηρεσιών, έχουν αυξήσει σημαντικά τη μονοπωλιακή τους ισχύ, δημιουργώντας ανησυχίες στις εποπτικές και ρυθμιστικές αρχές για τον ανταγωνισμό στον κλάδο. Εδώ και αρκετό καιρό οι ρυθμιστικές αρχές σε Η.Π.Α., Ηνωμένο Βασίλειο και Ευρώπη έχουν ζητήσει να πραγματοποιηθούν σημαντικές αλλαγές, όπως η διάσπαση των τμημάτων που παρέχουν συμβουλευτικές υπηρεσίες με των ελεγκτικών, διότι προκαλούνται συγκρούσεις συμφερόντων. Ουσιαστικά, δεν μπορούν να λειτουργήσουν δίκαια ως ελεγκτές απέναντι σε πελάτες που δέχονται και συμβουλευτικές υπηρεσίες, αυξάνοντας, παράλληλα, τον κίνδυνο για εμφάνιση περισσότερων επιχειρηματικών σκανδάλων με τη συνέργεια των Big Four. Ήδη οι απάτες που έχουν παρουσιαστεί τα τελευταία χρόνια είναι αρκετές και τα πρόστιμα υπέρογκα.
Ένας ακόμα λόγος που οι ρυθμιστικές αρχές θέλουν να μειώσουν την κυριαρχία των Big Four στον κλάδο είναι η εκτόπιση των μικρότερων ανταγωνιστών, οι οποίοι το τελευταίο διάστημα ζητάνε να μοιραστεί η τεχνογνωσία στον έλεγχο. Ένα συγκριτικό πλεονέκτημα που κατέχουν αποκλειστικά οι Big Four, καθώς έχουν επενδύσει πολλά κεφάλαια στην ανάπτυξη της τεχνολογίας τους πάνω στις ελεγκτικές πρακτικές, ο όγκος των οποίων είναι αδύνατο να μπορέσει να διοχετευτεί αντίστοιχα από τις μικρότερες εταιρείες του κλάδου. Μάλιστα, η εστίαση στη βελτίωσή τους επήλθε ωθούμενη από τους αυστηρότερους κανονισμούς που τέθηκαν, μετά από μια σειρά αποτυχιών αποτελεσματικών ελέγχων, με συνέπεια να ξεσπάσουν μεγάλα εταιρικά σκάνδαλα.
Σύμφωνα με δηλώσεις στελεχών των Big Four, οι μεγάλες ελεγκτικές είναι διατεθειμένες να δώσουν άδειες χρήσης της τεχνογνωσίας που έχουν αναπτύξει στους ελέγχους, επειδή δεν πρόκειται να αποτελέσουν ουσιαστική ανταγωνιστική απειλή για αυτές. Οι ενδοιασμοί που υπάρχουν έγκειται στο γεγονός πως μπορεί να κατηγορηθούν για παραβίαση του νόμου περί ανταγωνισμού σε περίπτωση συνεργασίας με άλλες εταιρείες. Η τεχνολογική στήριξη πρόκειται να παρασχεθεί σε συγκεκριμένες μόνο εταιρείες του κλάδου, όχι σε όλες, με αποτέλεσμα να διαμορφωθούν πρόσθετα εμπόδια σε άλλες –ακόμα μικρότερες– επιχειρήσεις στην αγορά. Συνεπώς, οποιαδήποτε ενέργεια γίνει, πάντα σε άμεση συνεργασία με τις ρυθμιστικές αρχές, πρέπει να υλοποιηθεί με γνώμονα την ενίσχυση του ανταγωνισμού στον κλάδο και όχι υπονόμευσής του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Smaller accounting firms ask Big Four to share their expertise, ft.com, διαθέσιμο εδώ
- Accounting firm EY calls off ‘Project Everest’ to break up firm, bbc.com, διαθέσιμο εδώ
- What Are the Big 4 Accounting Firms? Definition and Critique, investopedia.com, διαθέσιμο εδώ
