Του Δημήτρη Δασκαλάκη,
Σ’ αυτό μου το άρθρο, θα αλλάξουμε προσανατολισμό και θα κινηθούμε βορειοανατολικά στο Αιγαίο και συγκεκριμένα στο μυροβόλο νησί της Χίου. Το ένδοξο νησί, πέρα από τη μακραίωνη ιστορία του, είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την παραγωγή της μαστίχας στο νότιο τμήμα του. Δεύτερη σαν αυτή δεν υπήρξε! Σ’ αυτούς τους τόπους καλλιεργείται η μαστίχα. Γι’ αυτό και τα χωριά που βρίσκονται εκεί φέρουν την ονομασία «Μαστιχοχώρια». Ταξιδεύουμε στον χώρο και στον χρόνο για να τα ανακαλύψουμε!
Τα Μαστιχοχώρια χρονολογούνται από τον Μεσαίωνα, όταν η Χίος βρισκόταν υπό την κατοχή των Γενοβέζων (1304-1566). Συγκροτήθηκαν, ως οικισμοί-φρούρια, ούτως ώστε να προφυλάσσονται από τις επιδρομές των πειρατών. Η εν λόγω τακτική ήταν ευρέως διαδεδομένη, όπως ήταν αναμενόμενο, σ’ όλο το Αιγαίο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα η Χώρα της Αμοργού, της Φολεγάνδρου κι όχι μόνο…
Ήταν 27 στο σύνολό τους, αλλά σήμερα υπάρχουν 24. Το καθένα από αυτά είναι ξεχωριστό που κρύβει τη δική του γοητεία. Εγώ θα εστιάσω στα 3 πιο γνωστά: Τα Μεστά, το Πυργί και τους Ολύμπους.
Μεστά
Σε απόσταση 35 χιλιομέτρων από την πόλη της Χίου, βρίσκονται τα Μεστά, το πιο καλοδιατηρημένο, αλλά και απομακρυσμένο χωριό από τα Μαστιχοχώρια. Βρίσκονται σε μια μικρή κοιλάδα, σε πενταγωνικό και κλειστό τετράπλευρο σχήμα με δαιδαλώδη εσωτερικά δρομάκια. Ο τρόπος δόμησης των σπιτιών (μικρά, πέτρινα, κολλητά το ένα με το άλλο, με ένα προστατευτικό τοίχος να σχηματίζεται) είναι τέτοιος, ώστε να υπάρχει προστασία από τους πειρατές, όπως προανέφερα. Στις εξωτερικές γωνίες του χωριού, σώζονται, ακόμα, μικροί κυκλικοί πύργοι, ενώ τα σπίτια επικοινωνούσαν μεταξύ τους με πολύ στενές σκεπασμένες διόδους, ονόματι θόλοι. Στην κεντρική πλατεία, η εκκλησία του Παλιού Ταξιάρχη, ένας από τους πιο παλιούς ναούς του νησιού (1412). Στην πλατεία, μπορείτε να απολαύσετε από τη ντόπια κουζίνα μέχρι κι ένα Cocktail!
Πυργί
Το Πυργί διαφέρει από τα άλλα χωριά. Είναι καλλιτεχνικό! Φέρει την ονομασία του από τον μεγάλο και ψηλό πύργο που γύρω του χτίστηκε ο υπόλοιπος οικισμός. Από παλιά, επικρατούσε μια αντίληψη πως οι Πυργιώτες έχουν διαφορετική καταγωγή από τους υπόλοιπους Χιώτες. Αυτό, πρέπει να απορρέει από το γεγονός πως εκείνοι είχαν διαφορετικά ήθη και έθιμα, ενδυμασία κλπ. Μια εκδοχή λέει το Πυργί αποτελεί δωρική αποικία (άρα οι σημερινοί κάτοικοι είναι απόγονοι των δωριέων) και η άλλη πως το χωριό είναι δημιούργημα Βυζαντινών στρατιωτών που το κράτος τους είχε δωρίσει γη (τα λεγόμενα στρατιωτόπια). Σήμα κατατεθέν του χωριού είναι οι κατοικίες, τα ξακουστά «Ξυστά». Πρόκειται για γεωμετρικές διακοσμήσεις, που χαράσσονται στον εξωτερικό σουβά ο οποίος σκεπάζει την πρόσοψη κάθε σπιτιού. Ο τρόπος διακόσμησης βασίζεται στη μαύρη άμμο η οποία αφού ασπριστεί, ξύνεται, ακολουθώντας τα μοτίβα και ως εκ τούτου να δίνει μαύρα θέματα πάνω σε λευκό φόντο. Η τακτική αυτή έχει ιταλικές επιρροές και διατηρείται ως σήμερα, καθώς αγαπήθηκε πολύ.
Ολύμποι
Στο ίδιο μήκος κύματος κυμαίνονται και οι Ολύμποι. Με τη δημιουργία του οικισμού, ο μόνος τρόπος για να μπει κάποιος στο χωριό ήταν από την καστρόπορτα, που ήταν κατασκευασμένη από σίδηρο. Μεσούσης του χωριού, βρίσκεται ο κεντρικός αμυντικός πύργος με ύψος 20 μέτρα. Δίπλα του, υπάρχει μια μικρή πλατεία, που γύρω της εκτείνεται ο οικισμός. Τα πέτρινα σπίτια που συνδέονται με θολωτά πέτρινα τόξα, δίνουν την αίσθηση στον επισκέπτη ότι βρίσκεται στον Μεσαίωνα, όσο εκείνος περιπλανιέται στα σοκάκια. Σημαντικά αξιοθέατα είναι η Αγία Παρασκευή, με το ξυλόγλυπτο τέμπλο και τη διώροφη Τράπεζα με τις μακρόστενες αίθουσες, σωζόμενη από τα Μεσαιωνικά χρόνια. 6 χιλιόμετρα νότια από το χωριό, βρίσκεται το σπήλαιο των Ολύμπων, με πλούσιο σταλακτικό και σταλαγμιτικό διάκοσμο. Κλείνοντας, η παραλία της Αγίας Δύναμης με τα καταγάλανα νερά θα κόψει την ανάσα και του πιο απαιτητικού λουόμενου!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ολύμποι: Ένα πανέμορφο ελληνικό χωριό – κάστρο, διαθέσιμο εδώ
- Πυργί: Το χωριό της Χίου που μοιάζει σαν να κεντήθηκε στο χέρι, διαθέσιμο εδώ
- Χίος – Μεστά: Τα μυστικά ενός κάστρου μοναδικού στην Ελλάδα, διαθέσιμο εδώ
- Μεστά: Το Πανέμορφο Μεσαιωνικό χωριό της Χίου, διαθέσιμο εδώ
