Της Κατερίνας Αγγελοπούλου,
Αδιαμφισβήτητα, ο κινηματογράφος σήμερα αποτελεί αναγκαία διέξοδο από τη στρεσογόνο καθημερινότητα που χαρακτηρίζει την κοινωνία μας. Το cinema, οι ταινίες, οι σειρές συνιστούν μια μορφή τέχνης που –ανέκαθεν– μας βοηθούσε με τον δικό της τρόπο να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα που μας απασχολούν, μέσω της προβολής και της ταύτισης. Άλλες φορές, περιορίζεται στο να μας προβληματίζει, ενώ άλλες φορές μας οδηγεί σε λύσεις ή ακόμα και αδιέξοδα. Σημαντικό ρόλο τόσο στη δημιουργία, όσο και στη μετάδοση και διάδοση του κινηματογράφου, αποτελούν διάφοροι καλλιτέχνες ανά τον κόσμο, καθένας από τους οποίους συμβάλλει παράλληλα με το δικό του «λιθαράκι» στην παγκόσμια πολιτισμική κληρονομιά. Ο λόγος σήμερα για τη Μαρία Ηλιού, μια Ελληνίδα σεναριογράφο, σκηνοθέτη και παραγωγό, ευρέως γνωστή σε εθνικό, αλλά και διεθνές επίπεδο, καθώς φημίζεται για τις ταινίες μυθοπλασίας και τα ιστορικά ντοκιμαντέρ της.
Η Μαρία Ηλιού γεννήθηκε στην Αθήνα, στις 5 Δεκεμβρίου, του έτους 1960. Εμείς τη γνωρίσαμε, μέσω της σχέσης που διατηρεί με τον κινηματογράφο. Χαρακτηριστικά, έχει ασχοληθεί με τη συγγραφή πολλών κινηματογραφικών σεναρίων και έχει σκηνοθετήσει ταινίες μεγάλου μήκους, από τις οποίες οι πιο γνωστές είναι οι «Παράθυρο στη θάλασσα», «Τρεις εποχές» και «Αλεξάνδρεια: μια ερωτική ιστορία». Οι σπουδές της στην Ιταλία (έπειτα από υποτροφία του ιταλικού κράτους), αλλά και στην Αμερική, σε συνδυασμό με τη συνεργασία της με κάποια από τα πιο γνωστά ονόματα του χώρου, Giuseppe και Bernardo Bertolucci, συνέβαλαν καθοριστικά στην προσωπική της ανέλιξη, καθιστώντας την ικανή να μας προσφέρει απλόχερα τέτοιο μεγαλειώδες έργο. Μολαταύτα, πρόσφατα μας ξεδίπλωσε το ταλέντο της στη λογοτεχνία, καθώς ασχολήθηκε με τη συγγραφή λογοτεχνικών βιβλίων – μυθιστορημάτων έως τώρα σχετικά με τη σύγχρονη ελληνική ιστορία, μερικά από τα οποία είναι τα εξής: «Μια φιλία στη Σμύρνη», (για το οποίο τιμήθηκε με το βραβείο αφηγηματικού πεζού λόγου του Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών), «Σμύρνη: Η καταστροφή μιας κοσμοπολίτικης πόλης» και «Η Αθήνα, Από την Ανατολή στη Δύση 1821-1896». Άλλωστε, οι σπουδές της στο πανεπιστήμιο της Πάντοβας σχετικά με τη λογοτεχνία και τη φιλοσοφία, όπως επίσης και η αποφοίτησή της με άριστη και τιμητική διάκριση, Summa cum laude, προμήνυαν –θα λέγαμε– αυτήν την εξέλιξη στην καριέρα της.
Παράλληλα, με βεβαιότητα θα λέγαμε πως η ενασχόλησή της με τα ντοκιμαντέρ είναι σημαντική και αξιοπρόσεκτη. Πιο συγκεκριμένα, το τελευταίο διάστημα, η Μαρία Ηλιού ασχολείται με τη σκηνοθεσία ιστορικών ντοκιμαντέρ αναφορικά με την ιστορία της Ελλάδας. Σε συνεργασία με μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς και σημαντικά ιδρύματα τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό, η καλλιτέχνιδα ανακαλύπτει και συντηρεί άγνωστο οπτικό υλικό για τα θέματα των ιστορικών ντοκιμαντέρ της, τα οποία πρωτοπαρουσιάζονται στο Μουσείο Μπενάκη κατά τη διάρκεια των μηνών Φεβρουαρίου – Απριλίου 2023, με ιστορικό σύμβουλο τον Αλέξανδρο Κιτροέφ. Στη συνέχεια, προβάλλονται στους κινηματογράφους και την τηλεόραση. Ταυτόχρονα, παρουσιάζεται η φωτογραφική έκθεση που έχει επιμεληθεί με τίτλο «Η Αθήνα και η Μεγάλη Ιδέα».
Εν ολίγοις, πρόκειται για ένα άτομο εξαιρετικά θαυμαστό και πολυτάλαντο, το οποίο συνεχώς αναζητά το κάτι παραπάνω, όσον αφορά την τέχνη. Στο πλαίσιο αυτό, εργάστηκε ως μεταφράστρια για το βιβλίο του Αλμπέρτο Σαβίνιο, καθώς επίσης και στο Ελληνικό κρατικό ραδιόφωνο ως σκηνοθέτης της εκπομπής «Μια Πόλη–Πλοίο» που είχε ως θεματολογία τη σύγχρονη λογοτεχνία, τη μουσική και τον κινηματογράφο. Όσον αφορά το προσωπικό της έργο, αγαπημένο της στοιχείο συνιστά χωρίς αμφιβολία η σύγχρονη ελληνική ιστορία, την οποία δεν σταματά να μελετά. Παρατηρούμε μια ιδιαίτερη κλίση προς την ιστορία της Σμύρνης, κάτι το οποίο μάλλον οφείλεται στις ρίζες της, αφού ο πατέρας της είχε καταγωγή από τη Μικρά Ασία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ΗΛΙΟΥ ΜΑΡΙΑ – Εκδόσεις Μίνωας, διαθέσιμο εδώ
- Μαρία Ηλιού – Η Αθήνα και η Μεγάλη Ιδέα: Ένα ιστορικό ντοκιμαντέρ και μια φωτογραφική έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη – Culturenow.gr, διαθέσιμο εδώ
