Της Ακριβής Ρακιντζή,
Για τον εξαιρετικό λαϊκό Έλληνα ζωγράφο, Θεόφιλο, γράφει η Ευαγγελία Διαμαντοπούλου στο βιβλίο της Ο Θεόφιλος στο Πήλιο: Ζητήματα ζωγραφικής σκηνοθεσίας, το οποίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Επίκεντρο. Ο ζωγράφος αυτός, που φορούσε μια φουστανέλα, στο σελάχι του είχε περασμένα τα σύνεργα της ζωγραφικής και αρκετές φορές ο κόσμος τον περιγελούσε. Η συγγραφέας περιγράφει τη ζωή και το έργο του, κατά την περίοδο διαμονής του στο Πήλιο, σε ένα διάστημα που τριγυρνούσε στα χωριά της περιοχής, ζωγραφίζοντας σε σπίτια και μαγαζιά.
Στο βιβλίο γίνεται μια αισθητική ανάλυση των ζωγραφικών έργων του Θεόφιλου, κατά την περίοδο που ο ζωγράφος διέμενε στο Πήλιο. Έμφαση δίνεται στη σκηνοθεσία και τον θεατρικό τρόπο με τον οποίο ο καλλιτέχνης συνθέτει και δημιουργεί το σκηνικό των ζωγραφικών του παραστάσεων. Ένας ζωγράφος που δεν ακολούθησε κανέναν κώδικα ζωγραφικής, αλλά διατήρησε το δικό του προσωπικό στυλ. Θεατρικότητα αποδίδεται και στις μορφές που ζωγραφίζει, μέσω της ενδυμασίας και της εγγραφής τους στον εικαστικό χώρο. Αυτό, άλλωστε, που τονίζει και η ίδια η συγγραφέας είναι η ικανότητα του Θεόφιλου να απεικονίζει την πραγματικότητα ή και τους οραματισμούς του, με έναν τρόπο θεατρικό.
Τα κεφάλαια του βιβλίου χωρίζονται στις τοποθεσίες και τα μέρη όπου ο Θεόφιλος ζωγράφισε τα έργα του. Οι τοποθεσίες αυτές αφορούν μέρη όπως το σπίτι του Γκέκα, τον φούρνο του Βελέντζα, το καφενείο του Γκρέκα και το σπίτι του Γιάννη Κοντού. Στο κάθε σπίτι και μαγαζί που ζωγράφισε ο Θεόφιλος, γίνεται ανάλυση των τοιχογραφιών και των έργων του. Η συγγραφέας, μάλιστα, μας αναλύει την τεχνοτροπία των δημιουργημάτων του Θεόφιλου, περιγράφοντάς μας ακόμα και τα πρόσωπα που απεικονίζονται και δίνοντάς μας το ιστορικό υπόβαθρο πίσω από αυτά. Επιπλέον, δίνεται έμφαση στην καινοτομία του ζωγράφου να εισάγει τη ζωγραφική διακόσμηση σε επαγγελματικούς χώρους. Στα μαγαζιά που ζωγραφίζει γίνεται φανερός ο προσωπικός του λόγος μέσω των εικαστικών δημιουργιών του. Τέλος, σε ό,τι αφορά τη ζωγραφική διακόσμηση, ο Θεόφιλος δεν διακοσμεί μόνο τα αρχοντικά, αλλά και τις προσφυγικές παράγκες, χωρίς να κάνει διακρίσεις.
Η ζωγραφική του Θεόφιλου, στο διάστημα της διαμονής του στο Πήλιο, αποτελεί τη δεύτερη περίοδο της καλλιτεχνικής του δημιουργίας. Στο Πήλιο, επίσης, δίνει έμφαση στη ζωγραφική τοιχογραφιών και όχι τόσο στη ζωγραφική σε φορητούς πίνακες. Αυτό που τονίζει, όμως, και η ίδια η Ευαγγελία Διαμαντοπούλου είναι το γεγονός ότι ο Θεόφιλος δεν έγινε ζωγράφος στο Πήλιο, μα έφτασε εκεί, έχοντας ήδη αυτή την ιδιότητα από τη Σμύρνη. Οπότε και είναι ορθό, κατά τη συγγραφέα, η περίοδος του Πηλίου να θεωρείται ως δεύτερη φάση της καλλιτεχνικής του δημιουργίας.
Το εσωτερικό του βιβλίου συνοδεύεται από εικόνες των έργων του Θεόφιλου. Με αυτόν τον τρόπο, προσφέρεται στον αναγνώστη η δυνατότητα να γνωρίσει καλύτερα το έργο του ζωγράφου, κατά την καλλιτεχνική του περίοδο στο Πήλιο, σε συνδυασμό με τη λεπτομερή ανάλυση και περιγραφή των έργων, που γίνεται από τη συγγραφέα. Μέσω της επεξήγησης της τεχνοτροπίας του Θεόφιλου, καθίσταται φανερή η ουσιώδης γνώση της Ευαγγελίας Διαμαντοπούλου πάνω σε ζητήματα που αφορούν την Ιστορία της Τέχνης, και ειδικά οι γνώσεις της πάνω στην Ελληνική Τέχνη.
Το βιβλίο Ο Θεόφιλος στο Πήλιο: Ζητήματα ζωγραφικής σκηνοθεσίας θα εκτιμηθεί ιδιαίτερα από τους μελετητές της θεωρίας και της Ιστορίας της Τέχνης. Στο έργο γίνεται λεπτομερής και ουσιώδης αισθητική ανάλυση των δημιουργιών του Θεόφιλου, δίνοντας έμφαση στη σκηνοθεσία των έργων του. Είναι, επίσης, το κατάλληλο ανάγνωσμα για όσους θέλουν να εμβαθύνουν στην ελληνική λαϊκή τέχνη και να μελετήσουν έναν τόσο σπουδαίο Έλληνα ζωγράφο, όπως τον Θεόφιλο.
