Της Άνθης Ντόλα,
Ο ρόλος της Ελλάδας στα Βαλκάνια τα τελευταία χρόνια έχει αδιαμφησβήτητα αναβαθμιστεί. Η χώρα, μετά από αρκετά χρόνια, απολαμβάνει τις σχέσεις καλής γειτονίας με τα υπόλοιπα βαλκανικά κράτη, ενώ και η ίδια φαίνεται να προβάλλεται ως η εξισορροπητική δύναμη της χερσονήσου.
Η Ελλάδα την περίοδο της οικονομικής της ευημερίας φαινόταν ως το κυρίαρχο κράτος των Βαλκανίων, ενώ οι προσδοκίες της για την ένταξη βαλκανικών χωρών στην Ε.Ε. ήταν στην κορυφή της ατζέντας της για την εξωτερική πολιτική. Με την Ε.Ε. να οπισθοχωρεί στην ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην Ένωση και την οικονομική κρίση που χτύπησε τη χώρα το 2009, τα σχέδια ναυάγησαν και η Ελλάδα έχασε την αίγλη που μέχρι τότε κατείχε. Σε αυτό το αμφίβολο πολιτικό πεδίο, όλες οι διαφορές μεταξύ των βαλκανικών κρατών ήρθαν ξανά στην επιφάνεια, προκαλώντας νέες ρίξεις στις διμερείς σχέσεις των κρατών της χερσονήσου. Το κενό που δημιουργήθηκε αποτέλεσε ένα πρόσφορο έδαφος για τρίτα κράτη, ώστε να μπορέσουν να εισχωρήσουν ξανά στο εσωτερικό των κρατών στα Δυτικά Βαλκάνια, δυσχεραίνοντας κι άλλο τις σχέσεις τους με την Ελλάδα.
Η παρούσα κατάσταση, όμως, διαφέρει αρκετά. Η Ελλάδα επανέρχεται αργά, αλλά σταδιακά, σε μία κανονικότητα, η οποία αφήνει πίσω τα χρόνια της βαθιάς κρίσης, ενώ, παράλληλα, τα γεωπολιτικά παιχνίδια στην Ευρώπη αναδεικνύουν τη σημαντικότητα των Βαλκανίων. Ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος στρέφει το βλέμμα της Ε.Ε. στα Δυτικά Βαλκάνια, καθώς αποτελούν έναν σύμμαχο για τη σταθεροποίηση της πολιτικής κατάστασης στην περιοχή, καθώς, επίσης, η προστασία της πολιτικής σταθερότητας στα Βαλκάνια είναι ένας σημαντικός πολιτικός στόχος τόσο για τα κράτη της χερσονήσου, όσο και για την ίδια την Ένωση.
Η Ελλάδα, πλέον, έχει βελτιώσει τις σχέση της με όλα τα βαλκανικά κράτη, γεγονός που τη βοηθά να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής πολιτικής στην περιοχή. Ο Υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, έχει πραγματοποιήσει 31 διμερείς συναντήσεις με ανώτατους αξιωματικούς των δυτικών βαλκανικών κρατών, με αποτέλεσμα η Αθήνα να αποτελεί ξανά μία εξισορροπητική δύναμη της χερσονήσου.
Η παραδοσιακά φιλικές χώρες, όπως είναι η Σερβία και το Μαυροβούνιο, διατηρούν με τη χώρα μας εξαιρετικές σχέσεις, ενώ η επαφή της Ελλάδας με το Κόσοβο αντιμετωπίστηκε καλοπροαίρετα από τη Σερβία. Τα δύο βαλκανικά κράτη αντιμετωπίζουν την Ελλάδα ως σύμμαχο και ως έναν μεσάζοντα στις μεταξύ τους σχέσεις. Την ίδια τακτική ακολουθεί η Αθήνα και στην περίπτωση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, καθώς λειτουργεί ως αποτρεπτικός μοχλός μίας νέας μεγάλης κρίσης, ενώ σε αυτήν τη προσπάθεια σημαντικό ρόλο παίζει και η σύσφιξη των σχέσεων Αθήνας και Ζάγκρεμπ.
Σε ό,τι αφορά τη Βόρεια Μακεδονία, η συμφωνία αποτέλεσε ένα διπλωματικό εργαλείο, βοηθώντας τις σχέσεις των δύο χωρών. Παρά τα προβλήματα που κατά καιρούς δημιουργούνται για την πιστή εφαρμογή της συμφωνίας, οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών έχουν περάσει σε ένα νέο ομαλό και φιλικό καθεστώς. Άλλωστε, η Ελλάδα έχει αναλάβει την επιτήρηση του εναέριου χώρου του γειτονικού κράτους, ενώ, παράλληλα, στηρίζει την ενταξιακή διαδικασία της στην Ε.Ε.
Σχετικά με την Αλβανία, το κλίμα μεταξύ των δύο χωρών είναι ευνοϊκό, καθώς η επίσκεψη του Αλβανού Πρωθυπουργού στην Ελλάδα για τα εγκαίνια μίας δικής του έκθεσης ζωγραφικής, αλλά και η σημαντική κίνηση του αλβανικού κράτους να κηρύξει εθνικό πένθος για τα θύματα των Τεμπών, έχει φέρει τα δύο κράτη πιο κοντά. Τα προβλήματα δεν έχουν εξαφανιστεί αλλά έχουν μπει σε νέα βάση και αντιμετωπίζονται μέσα σε ένα πλαίσιο βελτιστοποιημένων σχέσεων, γεγονός που βοηθά και τα δύο κράτη.
Η σχέση της Αθήνας με τα κράτη των ανατολικών Βαλκανίων παραμένουν καλές, καθώς με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία μοιραζόμαστε μία κοινή ταυτότητα, αυτή των ευρωπαίων πολιτών. Παράλληλα, ο πόλεμος στην Ουκρανία ανέδειξε την Ελλάδα ως έναν ασφαλή γείτονα και ως μία ασφαλή ενεργειακή δίοδο. Η Ρουμανία αποτελούσε πάντοτε χώρα ελληνικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, ενώ η εξαγορά της Enel Romania από τη Δ.Ε.Η. είναι μία απόδειξη της επενδυτικής επανόδου της Ελλάδας στο Βουκουρέστι.
Η εξόφθαλμη επιθετικότητα της Τουρκίας, η ενίσχυση των στρατηγικών σχέσεων της χώρας μας με τις Η.Π.Α., αλλά και οι αναταραχές που έχει προκαλέσει ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος αναβάθμισαν τον ρόλο μας στα Βαλκάνια. Συγχρόνως, η σταδιακή επαναφορά της οικονομίας της χώρας μας, καθώς και η ισχυροποίησή της στην Ε.Ε., είναι από τους βασικούς παράγοντες κατά του οποίους η Ελλάδα επανέρχεται αργά και σταθερά, με ένα νέο σοβαρότερο πρόσωπο στη βαλκανική χερσόνησο. Στόχος είναι να κατορθώσει να εξασφαλίσει αυτό που στερήθηκε μέσα στην κρίση: τον σεβασμό και την κατοχή του εξισορροπητικού προσώπου στα Βαλκάνια.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Κόσοβο: Στην Πρίστινα μεταβαίνει αύριο ο Νίκος Δένδιας, iefimerida.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η ΔΕΗ ανακοίνωσε τη συμφωνία για εξαγορά της Enel Romania, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ο αναβαθμισμένος ρόλος της Ελλάδας στα Βαλκάνια, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
