Της Μιχαέλας Αθηνιώτη,
Το τατουάζ είναι μια μορφή, τόσο καλλιτεχνικής, όσο και προσωπικής έκφρασης. Η τέχνη του τατουάζ έχει διαδοθεί ευρέως, αποτελώντας ένα σημείο της μόδας και ένα πολύ μεγάλο μέρος του πληθυσμού φέρει σχέδια πάνω στο σώμα του. Πολλοί επιλέγουν τα τατουάζ τους, επειδή απλώς τους αρέσει ένα σχέδιο, αλλά οι περισσότεροι διαλέγουν το σχέδιο που θα χαράξουν στο σώμα τους ανάλογα με την προσωπικότητά τους και τις ανησυχίες τους για τη ζωή.
Για κάποιους, τα τατουάζ γίνονται μια συνήθεια, ένας εθισμός, και σιγά σιγά, αρχίζουν να επιθυμούν να καλύψουν όλο το σώμα τους με μελάνι και σχέδια. Κάποιοι πάλι αισθάνονται έλξη για την τέχνη των τατουάζ, και άλλοι θέλουν να στιγματίζουν το σώμα τους με ένα σχέδιο που θα έχει σημασία προσωπική για αυτούς.
Τον τελευταίο καιρό, έχουν δημοσιευτεί πολλές φορές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κυρίως δεδομένου των κοινωνικών καταστάσεων και της κοινωνικής κίνησης υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών και των ανθρώπων γενικότερα, βίντεο και φωτογραφίες από διάφορα τατουάζ, που κρύβουν ένα τεράστιο νόημα από πίσω, μαζί με τις ιστορίες δύναμης των ατόμων που φέρουν στο σώμα τους τα τατουάζ αυτά.
Ένα από αυτά τα τατουάζ που έχουν κατακλύσει το διαδίκτυο τον τελευταίο καιρό είναι το τατουάζ της Μέδουσας. Από τη μυθολογία γνωρίζουμε την ιστορία της Μέδουσας, της πανέμορφης ιέρειας του ναού της Αθηνάς, που κακοποιήθηκε σεξουαλικά από τον Θεό Ποσειδώνα μέσα στον ναό και που η θεά εξοργισμένη την τιμώρησε, ξεσπώντας πάνω της, αφού δεν μπορούσε να τιμωρήσει τον Ποσειδώνα. Μεταμόρφωσε την κοπέλα σε ένα τέρας, που αντί για μαλλιά διέθετε στο κεφάλι της φίδια, και που όποιος την κοίταζε στο πρόσωπο, μετατρεπόταν σε πέτρα. Όπως η Μέδουσα τιμωρήθηκε για μια πράξη που την έκανε να υποφέρει, που της άλλαξε τη ζωή μια για πάντα, και για την οποία εκείνη δεν έφερε καμιά ευθύνη, έτσι, όσοι επιλέγουν το τατουάζ της Μέδουσας, επιθυμούν να δείξουν ότι δεν ντρέπονται για μια κακοποιητική συμπεριφορά που βίωσαν, για την οποία φέρουν μηδαμινή ευθύνη. Η αποτύπωση του κεφαλιού της Μέδουσας πάνω στο σώμα του κακοποιημένου ανθρώπου αποτελεί μια μορφή λύτρωσης, έναν αποχαιρετισμό σε ένα μέρος του πόνου που κουβαλάει μέσα του.
Ένα ακόμα συμβολικό, και συνήθως μικρό τατουάζ, είναι το τατουάζ «άνω τελεία», γνωστό ως “semicolon tattoo”. Το σχέδιο αυτό συνδέεται στενά με ψυχικές διαταραχές, και στενότερα με άτομα που υπέφεραν από αυτοκτονικές τάσεις. Όπως η άνω τελεία δεν βάζει τέλος σε μια ιστορία, έτσι και το άτομο που φέρει αυτό το σημάδι δερματοστιξίας επιδιώκει να δείξει ότι λίγο πριν το τέλος, κατάφερε να ξεφύγει και να συνεχίσει την ιστορία της ζωής του. Η άνω τελεία συμβολίζει μια πρόταση που θα μπορούσε να τελειώσει, στην οποία όμως ο συγγραφέας επέλεξε να μη βάλει τέλος. Με παρόμοιο τρόπο, ο καθένας από όσους φέρουν το συγκεκριμένο σύμβολο στο δέρμα τους είναι ο συγγραφέας αυτής της πρότασης, ενώ η πρόταση αυτή είναι η ζωή του.
Παράλληλα, ευρέως διαδεδομένο τατουάζ έχει γίνει η ροζ και γαλάζια κορδέλα, που χρησιμοποιείται για την ευαισθητοποίηση γύρω από το ζήτημα της απώλειας ενός παιδιού, κατά τη διάρκεια μιας εγκυμοσύνης, ή ακόμα και μετά τη γέννηση ενός παιδιού, λόγω θνησιγενείας, αποβολής ή συνδρόμου αιφνίδιου βρεφικού θανάτου (SIDS).
Το τατουάζ που αναπαριστά μια πράσινη κορδέλα, που ονομάζεται αλλιώς κορδέλα της ψυχικής υγείας (mental health ribbon), είναι το παγκόσμιο σύμβολο για την ευαισθητοποίηση σχετικά με την ψυχική υγεία, ενώ συχνά συνδέεται με τη διαταραχή διπολικής προσωπικότητας. Συνηθίζεται να επιλέγεται από άτομα που επιδιώκουν να δείξουν με αυτόν τον τρόπο την υποστήριξή τους στους ψυχικά άρρωστους συνανθρώπους τους.
Επιπροσθέτως, πέρα από τα προαναφερθέντα σχήματα, που έχουν άμεση σχέση με συγκεκριμένες παθήσεις και ψυχικά νοσήματα, υπάρχουν πολλά σύμβολα και εικόνες που γενικότερα, έχουν ως σκοπό την ανάδειξη πτυχών της ζωής των ψυχικά ασθενών και την ευαισθητοποίηση γύρω από ζητήματα σχετικά με την ψυχική υγεία. Παρόλα αυτά, το κάθε τατουάζ ίσως έχει διαφορετική σημασία για τον καθένα, ή ίσως και να μη συνδέεται επ’ουδενί με ζητήματα ψυχικού ευ ζην, αφού η αντίληψη του καθενός είναι ένα καθαρά υποκειμενικό ζήτημα και δεν χαίρει εξωτερικής παρέμβασης. Κάποια από τα πιο συνηθισμένα και πολυσχεδιασμένα σχήματα τατουάζ που συνδέονται με την ψυχική και διανοητική υγεία γενικότερα, είναι, παραδείγματος χάριν, το κύμα, το φεγγάρι και η πεταλούδα.
Όπως η θάλασσα έχει τα πάνω και τα κάτω της, υφίσταται αλλαγές και αναταραχές με τα κύματα, έτσι και η ζωή όσων πάσχουν από ψυχικά νοσήματα είναι γεμάτη από συνεχείς αναταραχές. Ακριβώς αυτή την αίσθηση αναπαριστά το τατουάζ-κύμα, που έχει επίσης ως σκοπό να υπενθυμίζει ότι, όπως η ζωή έχει κάποια αρνητική πλευρά, τα κάτω της, έτσι θα ακολουθήσει μετά μια πιο ανεβασμένη περίοδός της.
Το φεγγάρι παρουσιάζει διάφορες φάσεις κατά τη διάρκεια της πλήρους περιστροφής του γύρω από τη Γη. Αντίστοιχα με το φεγγάρι, και ο άνθρωπος περνάει φάσεις στη ζωή του. Άλλοτε η ζωή του είναι πιο φωτεινή και άλλοτε νιώθει ότι του λείπουν κομμάτια του. Όμως, ανεξαρτήτως φάσεως, δεν παύει να είναι ολόκληρος, όπως το φεγγάρι, μόνο που για λίγο κρύβονται κάποια κομμάτια του εαυτού του, τα οποία, όσο ολοκληρώνει το ταξίδι του, θα έρθουν πάλι στην επιφάνεια. Ένας άνθρωπος, όπως και το φεγγάρι, είναι αναγκαίο να περάσει από στιγμές που θα νιώθει άδειος, για να καταφέρει στο τέλος να αισθανθεί ολοκληρωμένος.
Παράλληλα, ένα τατουάζ που αναπαριστά μια πεταλούδα, θεωρείται αλληλένδετο με την ψυχική υγεία, λόγω του συμβολισμού της μεταμόρφωσης και της αλλαγής της πεταλούδας από κάμπια, η οποία πρέπει να περάσει ένα διάστημα μέσα σε ένα σκοτεινό μέρος, το κουκούλι, προκειμένου να βγει στον έξω κόσμο ανανεωμένη και αλλαγμένη, πιο δυνατή και όμορφη από πριν. Αντιστοίχως, οι ψυχικά ασθενείς χρειάζεται να περάσουν από σκοτεινές στιγμές της ζωής τους για να συνειδητοποιήσουν την ψυχική δύναμη που κρύβουν μέσα τους, προκειμένου να ανταπεξέλθουν σε ό,τι και αν είναι αυτό που τους βασανίζει, ακόμα και αν δεν απελευθερωθούν ολοκληρωτικά από αυτό. Η πεταλούδα είναι η ενσάρκωση της ιδέας πως πάντα έχουμε τη δύναμη να αλλάξουμε, προς κάτι καλύτερο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- semicolon tattoo, dictionary.com, διαθέσιμο εδώ
- The Medusa Tattoo, carefl.org, διαθέσιμο εδώ
- 13 Mental Health Tattoo Ideas to Inspire Your Next Ink, instyle.com, διαθέσιμο εδώ
