Του Χρήστου Μητρόπουλου,
Ένα από τα τελευταία νομοσχέδια που προσπαθεί να «περάσει» η Κυβέρνηση πριν τη λήξη της θητείας της αφορά τη μετονομασία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων, τη διεύρυνση του αντικειμένου της με αρμοδιότητες επί των υπηρεσιών ύδατος και της διαχείρισης αστικών αποβλήτων και η ενίσχυση της υδατικής πολιτικής. Με εξαιρετικά γρήγορες διαδικασίες και εν μέσω του εθνικού πένθους για το δυστύχημα στα Τέμπη, ο Yπουργός Περιβάλλοντος Κώστας Σκρέκας έβγαλε σε διαβούλευση το εν λόγω νομοσχέδιο. Η εξέλιξη αυτή έχει προκαλέσει αντιδράσεις από το σύνολο της κοινωνίας και όχι άδικα. Γιατί χρειάζεται ρυθμιστική αρχή στην υδατική πολιτική; Όπως έχει αποδειχθεί στο παρελθόν, η δημιουργία ρυθμιστικών αρχών συνεπάγεται με μετέπειτα ιδιωτικοποίηση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Ρυθμιστική Αρχή των Σιδηροδρόμων, η οποία δημιουργήθηκε το 2010, ανοίγοντας ουσιαστικά το δρόμο για την ιδιωτικοποίηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ (Hellenic Train) 7 χρόνια μετά.
Αν κανείς διαβάσει πιο προσεκτικά τις προβλέψεις, διακρίνει την προσπάθεια να αφεθεί παράθυρο για ενδεχόμενη είσοδο του ιδιωτικού τομέα στην αγορά νερού. Για παράδειγμα, στο άρθρο 11 του νομοσχεδίου, γίνεται λόγος για αρμοδιότητα της Ρ.Α.Α.Ε.Υ. «να παρακολουθεί και να εποπτεύει την ορθή εφαρμογή συμβάσεων παραχώρησης παροχών υπηρεσιών ύδατος σε τρίτους». Αυτού του είδους οι προβλέψεις είναι φανερό πως δεν στοχεύουν σε πιο αποδοτική λειτουργία των υπαρχόντων φορέων, αλλά σε παροχή δυνατότητας δημιουργίας νέων φορέων με την συμμετοχή ιδιωτών. Αυτόματα, όμως, αποκτάται και ένα πολιτικό πλεονέκτημα, το οποίο μπορεί να παρουσιάσει την ιδιωτικοποίηση ως απόφαση μιας ανεξάρτητης ρυθμιστικής αρχής και όχι ως κυβερνητική απόφαση, αποφεύγοντας έτσι το πολιτικό κόστος που μια τέτοια απόφαση θα είχε.
Το νομοσχέδιο έχει προκαλέσει τις σφοδρές αντιδράσεις της αντιπολίτευσης. Ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. σε ανακοίνωσή του αναφέρει πως: «η Κυβέρνηση Μητσοτάκη συνεχίζει την επίθεσή της στα κοινωνικά δικαιώματα και αγαθά» και υποστηρίζει ότι το νομοσχέδιο πρέπει να αποσυρθεί άμεσα. Το Κ.Κ.Ε απαιτεί να πραγματοποιηθεί ονομαστική ψηφοφορία για το νομοσχέδιο. Ταυτόχρονα, πολλά σωματεία του χώρου της ύδρευσης και της αποχέτευσης δηλώνουν την αντίθεσή τους με το νομοσχέδιο και καλούν σε κινητοποιήσεις. Σημαντική εξέλιξη για την τύχη του νερού, αποτελεί η απόφαση της Επιτροπής Κανονιστικής Συμμόρφωσης του Συμβουλίου της Επικρατείας σε ότι αφορά τις μετοχές της Ε.ΥΔ.Α.Π. και τον έλεγχο του Δημοσίου. Το ΣτΕ, λοιπόν, έκρινε ότι η Κυβέρνηση δεν έχει συμμορφωθεί με παλαιότερες αποφάσεις σχετικά με την επιστροφή των μετοχών της Ε.ΥΔ.Α.Π. από το Υπερταμείο στο Δημόσιο. Παράλληλα, διέταξε εντός εξαμήνου το Υπουργείο Οικονομικών να προβεί σε όλες τις αναγκαίες ενέργειες.
Η διαχείριση των υδάτων είναι ένα πολυδιάστατο ζήτημα, με περιβαλλοντικές, κοινωνικές, οικονομικές, νομικές και πολιτικές παραμέτρους. Η ιδιωτικοποίηση του νερού έχει προωθηθεί κατά καιρούς από το Παγκόσμιο Συμβούλιο Νερού, αλλά και από την Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Τη δεκαετία του 2000 πραγματοποιήθηκαν πολλά πειράματα ιδιωτικοποίησης του νερού, κυρίως σε χώρες του τρίτου κόσμου, προκαλώντας πολλές και έντονες κινητοποιήσεις γύρω από το θέμα. Η σημαντικότερη εκτυλίχθηκε στη Βολιβία το 2000, όταν και η ιδιωτικοποίηση του νερού πυροδότησε επανάσταση με σοβαρά επεισόδια, τραυματίες και νεκρούς. Από τη περασμένη δεκαετία τα πειράματα αυτά έχουν μεταφερθεί και στην Ευρώπη της κρίσης. Χαρακτηριστικό είναι ότι στη Γαλλία το 70% των υδάτων ελέγχεται από ιδιώτες. Εξαίρεση αποτελεί το Παρίσι, ο δήμος του οποίου αποφάσισε την αυτοδιαχείριση των υδάτων του μετά από κατηγορίες για κερδοσκοπία και παραμέληση των υποδομών από τις ανάδοχες εταιρείες.
Οι ιδιώτες επενδυτές υπόσχονται περιβαλλοντικό προσανατολισμό, θέσεις εργασίας, αναβάθμιση των υποδομών και καλύτερη ποιότητα του νερού προς τους καταναλωτές. Βέβαια, αποφεύγουν να μιλήσουν για την υπερκοστολόγηση που επιφέρει η εμπλοκή του ιδιώτη, την αισχροκέρδεια, τα σκάνδαλα διαφθοράς και κακοδιαχείρισης του δικτύου. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για εφαρμογή της γραμμής του νεοφιλελευθερισμού για συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα παντού, ακόμα και σε συνταγματικά κατοχυρωμένα ως δημόσια αγαθά, όπως είναι το νερό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Νερό: Έρχονται αυξήσεις τιμών και η Ρυθμιστική Αρχή προάγγελος (;) ιδιωτικοποίησης, in.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ιδιωτικοποίηση νερού: Τα ερωτήματα γύρω από το νομοσχέδιο, in.gr, διαθέσιμο εδώ
- Νερό «ιδιωτικό»; Όχι, ευχαριστώ!, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
- «Χαστούκι» από το ΣτΕ για την ιδιωτικοποίηση του νερού: Επιστρέψτε τις μετοχές ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ στο Δημόσιο εντός έξι μηνών, documentonews.gr, διαθέσιμο εδώ
