Της Γιάννας Φουρνάρη,
Η τραγωδία στα Τέμπη μάς έκανε να καταλάβουμε την εγκληματική αδιαφορία με την οποία ένα ολόκληρο σύστημα αντιμετώπιζε για χρόνια την ασφάλειά μας, τις ζωές μας. Οι εργαζόμενοι στα τρένα είχαν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου, μα αγνοήθηκαν σαν να ήταν αόρατοι. Αόρατοι αυτοί, ασήμαντοι σε βαθμό αορατότητας και οι εκατοντάδες άνθρωποι που κάθε μέρα εμπιστεύονταν το τρένο για τις μετακινήσεις τους. Όμως, την Τετάρτη 8 Μαρτίου, σε πάνω από 20 μεγάλες ή μικρές πόλεις, εκατοντάδες χιλιάδες «αόρατοι» ενώθηκαν, γέμισαν τους δρόμους, και έγιναν ξαφνικά ορατοί, ακόμα κι από δορυφόρο. Κινητοποιήσεις σαν κι αυτήν και όλες όσες ακολούθησαν, έρχονται να μας θυμίσουν τη δύναμη της ενότητας, αλλά και να τραβήξουν γραμμές, να εκπέμψουν βροντερά μηνύματα.
Η κυριότερη ίσως λειτουργία των διαδηλώσεων είναι η ενίσχυση του «μαζί». Σε πρώτο επίπεδο, συντελείται η ανακουφιστική συνειδητοποίηση πως δεν είσαι μόνος, πως εκατοντάδες άνθρωποι νιώθουν όπως και εσύ τη στεναχώρια, την αδικία, τον φόβο και την προδοσία και βγήκαν από τα σπίτια τους σε μια προσπάθεια να τα εκφράσουν. Όταν οι ρυθμοί ζωής μάς κλείνουν όλο και περισσότερο στον εαυτό μας, και όταν τα ΜΜΕ προσφέρουν θεάματα αποχαύνωσης, οι πορείες έρχονται να αναδείξουν όλα εκείνα τα συναισθήματα που βράζουν. Και έτσι αναθαρρείς, η ατομική απελπισία συρρικνώνεται και αφήνει χώρο για όραμα και αισιοδοξία. Βλέπεις πως υπάρχουν όμοιοι, πως ακόμα κι αν ένα ισχυρό χέρι έχει γυρίσει τον διακόπτη στο σκοτάδι, υπάρχουν χιλιάδες κεράκια, που όταν ενώνονται η φλόγα τους, γίνεται παρήγορα ζεστή και ενθαρρυντικά δυνατή. Πεισμώνεις και σιγουρεύεσαι πως δεν είσαι εσύ αυτός που πρέπει να αλλάξει γραμμή πλεύσης.
Μέσα στην πορεία, υπάρχουν πολλές ευκαιρίες να αναδειχθεί η ομορφιά του «μαζί». Στην αρχή, ίσως διστάζεις να φωνάξεις τα συνθήματα, μα σιγά σιγά, η θέρμη και η πυγμή των φωνών των γύρω σου αίρει την επιφυλακτικότητά σου. Αν αισθανθείς αδιαθεσία, άγνωστοι θα σου προσφέρουν νερό ή θα προθυμοποιηθούν να σου κρατήσουν παράμερα παρέα, μέχρι να νιώσεις καλύτερα. Είναι οι ίδιοι που θα σε υπερασπιστούν —ρισκάροντας και τη δική τους ασφάλεια— αν ξεσπάσουν επεισόδια και στοχοποιηθείς.
Μέσα από τις διαδηλώσεις, ακόμα, εκπέμπονται ηχηρά μηνύματα. Είναι ο αποτελεσματικότερος ίσως τρόπος του σώματος και της κοινωνίας να φωνάξει πως έχει αγγίξει τους διακόσιους παλμούς. Πως δεν ανέχεται άλλο την υποτίμηση, τον εμπαιγμό και την ασέβεια. Αυτή η μαζικότητα και η ορμή αναγκάζει τους εκάστοτε κυβερνώντες να αντικρίσουν τα αποτελέσματα της πολιτικής τους, μιας και ο ήχος απ’ τα συνθήματα αρχίζει να μοιάζει με ήχο από καρέκλες που τρίζουν. Με μια μαζική κινητοποίηση, ο λαός θέτει τα όριά του και έτσι περιορίζεται το θράσος με το οποίο προωθούνται αντιλαϊκά μέτρα και καταλύονται δικαιώματα. Σίγουρα δεν συμβαίνουν στροφές 180 μοιρών, αλλά τουλάχιστον η αντίδραση και η απειλή των όσων συνεπάγεται και σε εκλογικό επίπεδο αποτελεί δικλείδα ασφαλείας για την αποφυγή μελλοντικών καταπατήσεων.
Τέλος, η μαζική συμμετοχή στις πορείες, ενδεχομένως, αφυπνίζει και ανθρώπους που συνήθως διατηρούν μια πιο αποστασιοποιημένη στάση. Βλέποντας να συμμετέχουν μαθητές, φοιτητές και γονείς —άνθρωποι σαν κι εσένα— παύεις να αντιμετωπίζεις τους διαδηλωτές με καχυποψία. Έτσι, γίνεσαι πιο δεκτικός στο να ακούσεις τους λόγους της διαμαρτυρίας τους και τα αιτήματά τους. Τέλος, βιαιότητες που συμβαίνουν από μέρους των ΜΑΤ αποκαλύπτουν περαιτέρω νοσηρότητες του συστήματος, κάνοντας, κατά τη γνώμη μου, ακόμα πιο δύσκολη τη διατήρηση φιλικά προσκείμενης στάσης απέναντί τέτοιων πτυχών του.
Σε μια πορεία, λοιπόν, κοιτάζοντας τους ανθρώπους ολόγυρά μας νιώθουμε ξαφνικά και μεγαλύτερη δύναμη να κοιτάξουμε ψηλά. Όπως έγραψε και ο Οδυσσέας Ιωάννου, «Έρχονται μάχες μην δειλιάσεις, γίνε ο δρόμος να περάσεις, δεν είναι η σιωπή φωνή — φωνή είναι μόνο η φωνή».
