Του Μάριου Κριτίδη,
Το βράδυ της 7ης Φεβρουαρίου έλαβε χώρα η ομιλία του Προέδρου Biden, στα πλαίσια του State of the Union, στο Αμερικανικό Καπιτώλιο. Η ετήσια μεγάλη ομιλία του Αμερικανού Προέδρου διεξήχθη, όπως κάθε χρόνο, με την παρουσία ολόκληρου του Κογκρέσου, καθώς και επίτιμων καλεσμένων από όλον τον πολιτικό βίο της χώρας, σε μία ύψιστου προφίλ πολιτική ομιλία του Ανώτατου Ηγέτη των Ηνωμένων Πολιτειών. Σκοπός αυτού του θεσμού, ο οποίος ξεκινάει από τον πρώτο Πρόεδρο, George Washington, στις απαρχές του αμερικανικού κράτους, είναι να τεθούν ενώπιον της νομοθετικής εξουσίας και των επίτιμων καλεσμένων οι στόχοι και η ατζέντα του Προέδρου για το νέο έτος.
Το μήνυμα πάνω στο οποίο στηρίχθηκε και κυριαρχούσε καθ’ όλη τη διάρκεια της ομιλίας του ο Biden ήταν αυτό της ενότητας και της συνεργασίας των δύο κομμάτων (bipartisanship). Αυτή θεωρήθηκε μια αναμενόμενη ρητορική, δεδομένου ότι, πλέον, το Κογκρέσο παραμένει διαιρεμένο μεταξύ των δύο κομμάτων, με τους Ρεπουμπλικάνους να ελέγχουν –υπό εύθραυστης πλειοψηφίας– τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τους Δημοκρατικούς –πάλι οριακά– τη Γερουσία. Οι εύθραυστες ισορροπίες στο Κογκρέσο θα αποτελέσουν εμπόδιο για τα επόμενα δύο χρόνια στο νομοθετικό έργο των Αμερικανών Βουλευτών και Γερουσιαστών, με τις διαπραγματεύσεις και τις υποχωρήσεις στην «αντίπαλη» μεριά να αποτελούν συστατικό στοιχείο για τα επόμενα χρόνια, μέχρι τις προεδρικές εκλογές του 2024.
Έχοντας αυτά κατά νου, δεν προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι οι υποσχέσεις του Προέδρου για το νέο έτος ήταν μετριασμένες σε σχέση με προηγούμενες χρονιές. Τα πιο σημαντικά έργα στα οποία αναφέρθηκε αφορούσαν τον βιομηχανικό τομέα και πιο συγκεκριμένα την ανάπτυξη της αμερικανικής βιομηχανίας microchip, καθώς και, γενικότερα, την επιστροφή παραγωγής πολλών καθημερινών προϊόντων στο αμερικανικό έδαφος (reshoring). Αυτό θα γίνει με σκοπό την απεξάρτηση των Αμερικανών πολιτών από τα εισαγόμενα προϊόντα, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις είναι κινεζικής προέλευσης. Στα σχεδιασμένα project αναφέρει και την ανάπτυξη της «πράσινης» ενέργειας στη χώρα, με στόχο όλα αυτά τα βιομηχανικά σχέδια να δημιουργήσουν νέες μη-εξειδικευμένες θέσεις εργασίας.
Όσον αφορά τα οικονομικά των Ηνωμένων Πολιτειών, δεσμεύθηκε να συνεχίσει τη στήριξη της αμερικανικής οικονομίας με την καταπολέμηση των συνεπειών του καλπάζοντα πληθωρισμού και τη διαχείριση των ελλειμμάτων του προϋπολογισμού. Σε αυτό το σημείο της ομιλίας υπήρξε και η μεγαλύτερη αντίδραση από τη Ρεπουμπλικανική πτέρυγα της Βουλής, με τις πρώτες αντιδράσεις να ακούγονται όταν ο Biden ισχυρίστηκε ότι η προηγούμενη διακυβέρνηση (του Donald Trump) διαχειρίστηκε με ανευθυνότητα τα ελλείμματα και γιγάντωσε το κρατικό χρέος. Τα «αίματα άναψαν», όμως, όταν ο Πρόεδρος Biden, αναφερόμενος στην επερχόμενη ψήφιση της ανόδου του ορίου δανεισμού (debt ceiling), ανέφερε πως δε θα διαπραγματευτεί σε καμία περίπτωση τα σχέδια των Ρεπουμπλικάνων για περικοπές στην κοινωνική ασφάλιση και στο δημόσιο πρόγραμμα υγείας “Medicare For All”. Η ομιλία, σχεδόν, διακόπηκε από τις διαμαρτυρίες κάποιων Ρεπουμπλικάνων βουλευτών, κάνοντας λόγο για ψέματα από μεριάς του Προέδρου, με τον Biden να συνομιλεί από το βήμα της Βουλής με την πτέρυγα που αποδοκίμαζε τις δηλώσεις του.
Παρόμοιο σκηνικό, αλλά μικρότερης έντασης, πραγματοποιήθηκε και προς το τέλος της ομιλίας, όταν ο Αμερικανός Πρόεδρος έκανε αναφορά στην κρίση της φεντανύλης που πλήττει τη χώρα. Η κρίση έχει προκληθεί εξαιτίας της τεράστιας αύξησης παραγωγής του ναρκωτικού αυτού (το οποίο έχει χώρα προέλευσης κατά συντριπτική πλειοψηφία το Μεξικό), σε συνδυασμό με το τεράστιο ζήτημα των μεταναστευτικών ροών στα νότια σύνορα με το Μεξικό, που ταλανίζει τα τελευταία χρόνια τις Η.Π.Α. Το άκρως εθιστικό οπιούχο ναρκωτικό σε μορφή χαπιού έχει προκαλέσει τα τελευταία χρόνια ένα μεγάλο πρόβλημα, αυξάνοντας ραγδαία τους θανάτους από υπερβολική δόση, ειδικά σε άτομα νεαρής ηλικίας. Όταν ο Joe Biden έκανε αναφορά ότι 70.000 Αμερικάνοι πέθαναν από υπερβολική δόση φεντανύλης τον τελευταίο χρόνο, φωνές από τη Ρεπουμπλικανική πτέρυγα φώναξαν “Murdered! (Δολοφονημένοι)”, με τις αντιδράσεις των Ρεπουμπλικάνων να εντείνονται και πάλι στο σημείο που ο Πρόεδρος Biden έκανε λόγο για ανάπτυξη της συνοριακής ασφάλειας της χώρας.
Σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, η αναφορά του ήταν, φυσικά, πολύ πιο σύντομη, καθώς ως αναμενόμενο ήθελε να επικεντρωθεί σε εσωτερικά θέματα που αφορούν τη χώρα. Η ομιλία Biden ονομάτισε τις δύο βασικότερες υποθέσεις που απασχολούν την αμερικανική εξωτερική πολιτική τον τελευταίο χρόνο: τον ρωσουκρανικό πόλεμο και τις σχέσεις με την Κίνα.
Πάνω στο ζήτημα του ρωσοουκρανικού πολέμου, ο Biden εξέφρασε την ακάθεκτη υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών απέναντι στον αγώνα της Ουκρανίας και καταδίκασε τον «άδικο και αδικαιολόγητο» πόλεμο του Putin, χαιρετίζοντας και την Ουκρανίδα Πρέσβειρα στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Oksana Markova, η οποία ήταν παρούσα στο Καπιτώλιο. Επίσης, δεσμεύθηκε να συνεχίσει αδιάκοπα η προσφορά αμυντικών εξοπλισμών προς το Ουκρανικό μέτωπο, χαρακτηρίζοντας τον πόλεμο αυτό ως μία υπέρτατη πρόκληση για την εποχή μας και για τη Δύση.
Όσον αφορά τις σχέσεις Ηνωμένων Πολιτειών και Κίνας, η αναφορά του ήταν αρκετά ήπια, κάνοντας μόνο έμμεση αναφορά στο περιστατικό κατασκοπείας που κέντρισε το ενδιαφέρον της χώρας τις προηγούμενες μέρες, ενώ απέφυγε οποιαδήποτε ρητορική θα μπορούσε να θεωρηθεί επιθετική απέναντι στον ασιατικό «γίγαντα». Πιο συγκεκριμένα, άνοιξε το κεφάλαιο Κίνα στην ομιλία του, δηλώνοντας ξεκάθαρα πως οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν σχέσεις ανταγωνισμού με αυτήν –όχι σύγκρουσης–, μία θέση στην οποία έχει παραμείνει σταθερός από την προεκλογική του καμπάνια μέχρι σήμερα. Επίσης, με αφορμή το περιστατικό με το κινεζικό κατασκοπευτικό «μπαλόνι», το οποίο βρέθηκε τις τελευταίες μέρες να αιωρείται πάνω από στρατιωτικές εγκαταστάσεις στην Πολιτεία Montana, ο Biden καυτηρίασε έμμεσα το ζήτημα, λέγοντας πως μέσω της μοντερνοποίησης των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων, η χώρα θα μπορέσει να προστατεύσει τα σύνορά της, «όπως και έπραξε!», δηλώνοντας χαρακτηριστικά.
Η ομιλία έκλεισε με μηνύματα ενότητας και αισιοδοξίας, ενώ λίγο πριν το κλείσιμό της καταδίκασε τον εξτρεμισμό, αναφερόμενος στην εισβολή στο Καπιτώλιο την 6η Ιανουαρίου 2021. Η ομιλία Biden αποτελεί μία προσπάθεια της προεδρίας να ανακτήσει τα χαμηλά ποσοστά αποδοχής, τα οποία εκλαμβάνει το τελευταίο διάστημα, τοποθετώντας τον σταθερά κάτω του 47% της αποδοχής εδώ και έναν χρόνο, με τεράστια πτώση στο 38% αποδοχής το καλοκαίρι του 2022. Μία δύσκολη χρονιά αναμένεται για τον Biden, με μέγιστη πρόκληση στον ορατό ορίζοντα, όπως αναφέραμε, τις διαπραγματεύσεις με τους Ρεπουμπλικάνους βουλευτές για την άνοδο του ορίου δανεισμού την άνοιξη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Biden, GOP battle at raucous State of the Union, The Hill, διαθέσιμο εδώ
- How popular is Joe Biden?, FiveThirtyEight.com, διαθέσιμο εδώ
