Του Κωνσταντίνου Γκότση,
Είναι πασιφανές πως η κρίση που βίωσε η χώρα μας τα τελευταία περίπου 13 χρόνια δεν άφησε ανεπηρέαστο το Χρηματιστήριο Αθηνών. Πριν το ξέσπασμα της Παγκόσμιας Χρηματοπιστωτικής Κρίσης του 2008 και την εθνική κρίση χρέους, ο Γενικός Δείκτης του ελληνικού χρηματιστηρίου είχε φτάσει σε επίπεδα άνω των 5.000 μονάδων, ενώ μετέπειτα κατέληξε να διαπραγματεύεται κάτω από τις 500 μονάδες. Δηλαδή, σε επίπεδα που είχε να καταγράψει από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 με αρχές του ’90.
Η δημοσιονομική κρίση της Ελλάδας αποτέλεσε μία ισχυρή τροχοπέδη για την ελληνική αγορά, χάνοντας, επίσης, και το bull market που σημείωσαν οι ξένες αγορές μετά την απορρόφηση της μεγάλης ύφεσης. Μετά την πολύχρονη και δύσκολη αναδιάρθρωση των δημόσιων οικονομικών της χώρας μας, το Χρηματιστήριο Αθηνών μπήκε σε μια τροχιά ανάκαμψης, παρά τα μικρά σκαμπανεβάσματα που παρουσίαζε, λόγω της σχετικά υψηλής ευαισθησίας απέναντι στους διάφορους συστηματικούς κινδύνους, γεγονός που δικαιολογείται από τη χρόνια αστάθεια και παρακμή της εγχώριας οικονομίας.
Καθώς επανέκαμψε μετά τη «βουτιά» που πραγματοποιήθηκε με την εμφάνιση της πανδημίας στην Ευρώπη και το «πάγωμα» των αγορών, παρουσιάστηκε ξανά καθίζηση με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Από εκείνη τη χρονική περίοδο και έπειτα ο Γενικός Δείκτης εγκλωβίστηκε σε ένα trading range. Ουσιαστικά, ο δείκτης κυμαινόταν μέσα σε ένα εύρος τιμών, βρίσκοντας αντιστάσεις στη ζώνη των 950 μονάδων, ενώ, παράλληλα, εμφάνιζε στηρίξεις στη ζώνη των 780 μονάδων περίπου. Ωστόσο, μετά τις ισχυρές διακυμάνσεις, καθώς και τις «βαριές» απώλειες που σημείωσαν τα περισσότερα χρηματιστήρια διεθνώς κατά τον Σεπτέμβριο, οι αγορές έχουν διαγράψει μια θετική πορεία, με το momentum (τάση) να παραμένει ανοδικό με ήπιες και ελεγχόμενες διορθώσεις κατά τη διάρκεια.
Το Χρηματιστήριο Αθηνών, όμως, έχει ξεχωρίσει τόσο το 2022 όσο και τον πρώτο μήνα του 2023 για τις υπεραποδόσεις που παρουσιάζει έναντι πολλών ξένων χρηματιστηρίων, εκμεταλλευόμενο στο έπακρο τη συνολική αισιοδοξία της αγοράς. Αδιαμφησβήτητα, οι ελκυστικές αποτιμήσεις που παρουσιάζουν οι εισηγμένες του ελληνικού χρηματιστηρίου – ειδικά αυτών της υψηλής κεφαλαιοποίησης, σε συνδυασμό με τις ευρύτερες θετικές προοπτικές της εγχώριας οικονομίας – αποτελούν βασική παράμετρο στη διαμόρφωση των έως τώρα επιδόσεων. Όμως, δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη και η έντονη επιχειρηματική κινητικότητα που παρατηρείται τους τελευταίους μήνες, η οποία μπορεί να μην ξεπερνάει αυτή της περσινής αντίστοιχης περιόδου, αλλά δεν θα τη χαρακτηρίζαμε καθόλου ασήμαντη.
Τα τρέχοντα επιχειρηματικά deals μεταξύ των εισηγμένων, σε συνδυασμό με την εντεινόμενη πιθανότατα ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας σε σύντομο χρονικό διάστημα, έχουν προσελκύσει νέα κεφάλαια στην ελληνική αγορά, των οποίων οι επενδυτές θέλουν να την προλάβουν σε υποτιμημένα επίπεδα, πριν πραγματοποιηθεί η αναβάθμιση από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης.
Έως τώρα, για τον Ιανουάριο, πρωταγωνιστές στο ελληνικό χρηματιστήριο αποτελούν εισηγμένες της υψηλής κεφαλαιοποίησης, όπως οι Τράπεζα Πειραιώς, Alpha Bank, Aegean, Τιτάν, Ελλάκτωρ, Μυτιληναίος, αλλά και γενικότερα μετοχές με ποιοτικά θεμελιώδη, οι οποίες είχαν μείνει πίσω το 2022. Αξίζει να αναφερθεί και η επίδοση της Motor Oil για το 2022, η οποία σημείωσε άνοδο πάνω από 50%, με τον Γενάρη, βέβαια, να εμφανίζει πιο μικρές μεταβολές.
Το τελευταίο διάστημα, επίσης, με το κύμα των deals που συζητιούνται, το επενδυτικό ενδιαφέρον έχει μεταφερθεί και σε μετοχές της μεσαίας κεφαλαιοποίησης. Η αδιαφορία, μάλιστα, του προηγούμενου έτους σε αυτή την κατηγορία των μετοχών έχει διαμορφώσει σημαντικές ευκαιρίες. Ενδεικτικά, ένας από τους πολλούς κλάδους που έχει προκαλέσει ιδιαίτερη αίσθηση τον τελευταίο καιρό για τα κυοφορούμενα deals είναι αυτός των ακινήτων. Η εξαγορά της Κλουκίνας Λάππας από την Intracom Holdings, η συμφωνία πολλών εκατομμυρίων για το έργο Skyline ανάμεσα σε Alpha Bank με Dimand και Premia Properties και η μετατόπιση ενδιαφέροντος του Ελλάκτωρ προς το real estate μέσω της Reds αποτελούν μερικές από τις πιο επιφανείς επιχειρηματικές δραστηριότητες στον χώρο των Α.Ε.Ε.Α.Π., σηματοδοτώντας περαιτέρω ανάπτυξη στον κλάδο.
Η επενδυτική βαθμίδα αποτελεί μια σημαντική παράμετρο για την ανάπτυξη της ελληνικής αγοράς, καθώς η ανάκτησή της θα προσδώσει στους εγχώριους τίτλους αξιοπιστία και, ουσιαστικά, το ελληνικό αξιόγραφο θα σταματήσει να θεωρείται υψηλού κινδύνου. Πρακτικά, είναι περισσότερο τυπικό ζήτημα η αναβάθμιση, καθώς η οικονομία μας διαθέτει τις προδιαγραφές για μια ευνοϊκότερη αξιολόγηση. Η καθυστέρησή της αποδίδεται κυρίως στις επερχόμενες εκλογές, καθώς είναι αναγκαίο για ένα αποτέλεσμα που θα μπορέσει να οδηγήσει σε μια σταθερή Κυβέρνηση για την επόμενη τετραετία. Βέβαια, ήδη φαίνεται πως έχει υποχωρήσει σημαντικά η πολιτική αβεβαιότητα σε σχέση με το προηγούμενο διάστημα, χωρίς, όμως, να έχει εξαλειφθεί εντελώς. Για τους Big Three οίκους αξιολόγησης (Fitch, Moody’ και Standard & Poor’s) απαιτείται πρώτα η πλήρης διασφάλιση της συνέχειας της δημοσιονομικής εξομάλυνσης της χώρας, της εξυγίανσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος, καθώς και η σχεδόν βέβαιη αποφυγή πολιτικών τριγμών.
Η ανάκαμψη αυτή του ελληνικού χρηματιστηρίου, σε συνδυασμό με τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος υψηλών επιτοκίων που καθιστούν όλο και πιο δύσκολη και ακριβή την τραπεζική δανειοδότηση, ωθούν στην εισαγωγή νέων εταιρειών, καθώς, πλέον, είναι μια πιο «φθηνή» πηγή χρηματοδότησης για τις εταιρείες που τηρούν τις προδιαγραφές του Χρηματιστηρίου Αθηνών. Για παράδειγμα, ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών – το μεγαλύτερο αεροδρόμιο στη χώρα – βρίσκεται πολύ κοντά στο να προσφέρει το 20% των μετοχών του στους δημόσιους επενδυτές του Χ.Α. Οι νέες εισαγωγές θα προκαλέσουν ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον στην αγορά, προσελκύοντας και ξένους επενδυτές. Αρχικά, εκτιμάται πως η εισροή νέων κεφαλαίων θα προέλθει κατά κύριο λόγο από τη ζώνη του ευρώ, μέχρι τουλάχιστον να ολοκληρωθεί ο κύκλος της νομισματικής «σύσφιξης» και να υπάρξει μια παγκόσμια οικονομική σταθεροποίηση, καθώς ο συναλλαγματικός κίνδυνος αποτελεί εμπόδιο στη μετατροπή κεφαλαίων σε άλλο νόμισμα για την κίνησή τους.
Κλείνοντας, καλό είναι να επισημάνουμε και ένα βασικό πρόβλημα αρκετών εισηγμένων, το οποίο μειώνει σημαντικά το επενδυτικό δημόσιο ενδιαφέρον, παρά τα ισχυρά θεμελιώδη που μπορεί να έχει μια εισηγμένη συγκριτικά με τη χρηματιστηριακή αποτίμησή της. Αυτό είναι το μικρό μέγεθος του free float (ή αλλιώς public float), που είναι οι μετοχές που διατίθενται δημόσια προς διαπραγμάτευση και συναλλαγές. Τρανταχτό και κάπως ακραίο παράδειγμα αποτελεί η εταιρεία Πλαίσιο, η οποία εξήλθε σχετικά πρόσφατα από το Χρηματιστήριο Αθηνών. Μόνο περίπου το 7% των μετοχών της διακινούταν δημόσια, με αποτέλεσμα η μετοχή της επιχείρησης να εμφανίζει χαμηλές χρηματιστηριακές αποτιμήσεις, παρά τη σημαντική κερδοφορία της. Συνεπώς, αποφασίστηκε από τη διοίκηση να βγει από τη δημόσια αγορά, εξαγοράζοντας αυτό το μερίδιο η οικογένεια Γεράρδου (μεγαλομέτοχος) με πολύ υψηλό premium της τάξης του 44,5%, ώστε να μένουν στους ίδιους τα μερίσματα και να μην χρειάζεται να δημοσιοποιούνται τα εταιρικά αποτελέσματα.
Συνεπώς, πέρα από την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, κρίνεται απαραίτητη η αύξηση του free float, ώστε να ανέβει το επενδυτικό ενδιαφέρον στο ελληνικό χρηματιστήριο. Γενικά, πρόκειται για μια αρκετή καλή περίοδο, βάσει της πορείας των εξελίξεων, για να βρει η εγχώρια αγορά ξανά την «αίγλη» της, παρά τις όποιες δυσκολίες που υπάρχουν διεθνώς. Η ανατροπή της υπάρχουσας κατάστασης φαίνεται αρκετά δύσκολη, καθώς τόσο η Ελλάδα όσο και η Ευρώπη έχουν γίνει πιο ανθεκτικές απέναντι σε αρνητικές εξελίξεις. Αν, επίσης, υπάρξει εγκράτεια μέσα στο επόμενο διάστημα στις δημόσιες δαπάνες και διατηρηθεί η δημοσιονομική σταθερότητα στην Ευρώπη, πιθανώς να επέλθει ταχύτερα του αναμενόμενου η τροχιά ανάκαμψης. Τέλος, η πολιτική ηγεσία της χώρας – όποια κι αν εκλεγεί στις προσεχείς εκλογές – θα πρέπει να δείξει εμπιστοσύνη στις αγορές και να προσφέρει ένα περιβάλλον οικονομικής σταθερότητας, ώστε να ευνοούνται οι επενδύσεις. Ευελπιστούμε να δούμε ξανά ημέρες ισχυρής ανάπτυξης και ευρύτερης ευημερίας στην Ελλάδα. Οι προοπτικές για ανάκαμψη της αγοράς υπάρχουν, ας ελπίσουμε, όμως, να το επιτρέψουν οι διεθνείς και εγχώριες (εκλογικές) εξελίξεις.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Το «ξύπνημα» των εταιρειών ακινήτων: Τα deals και οι κρυμμένες αξίες, businessdaily.gr, διαθέσιμο εδώ
- Προ των πυλών του Χρηματιστηρίου το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος», businessdaily.gr, διαθέσιμο εδώ
