Του Ελευθέριου Χονδρού,
Μια πανεθνική απεργία εκπαιδευτικών βρίσκεται σε εξέλιξη στην Πορτογαλία, εν μέσω ενός αυξανόμενου ρεύματος ταξικών αγώνων, τόσο στη χώρα όσο και διεθνώς, τρία χρόνια μετά την έναρξη της πανδημίας του COVID–19, καθώς διεξάγεται πόλεμος στην Ουκρανία. Οι εκπαιδευτικοί πραγματοποίησαν απεργία, για να απαιτήσουν υψηλότερους μισθούς και καλύτερες συνθήκες εργασίας, ασκώντας περαιτέρω πίεση στην πορτογαλική Κυβέρνηση, καθώς αντιμετωπίζει την κρίση κόστους ζωής, και ενώ ο Πρωθυπουργός της χώρας, Antonio Costa, αντιμετωπίζει πτώση δημοτικότητας, μόλις ένα χρόνο μετά την εκλογή του.
Έτσι, το περασμένο Σάββατο στη Λισαβόνα έλαβε χώρα μια από τις μεγαλύτερες διαδηλώσεις από την «Επανάσταση των Γαρυφάλλων», που ανέτρεψε το ακροδεξιό καθεστώς της Πορτογαλίας το 1974. Ειδικότερα, συγκεντρώθηκαν έως και 80.000 δάσκαλοι, σχολικό προσωπικό και άλλοι, φέροντας πανό και απαιτώντας «σεβασμό», «αξιοπρέπεια στο επάγγελμα», «ένα δημόσιο σχολικό σύστημα (που λειτουργεί)», καλώντας, συγχρόνως, τον Υπουργό Παιδείας του Σοσιαλιστικού Κόμματος (PS) Joao Costa να παραιτηθεί.
Στην πραγματικότητα, οι απεργίες ξεσπούν στον έναν οικονομικό τομέα μετά τον άλλο. Τον Νοέμβριο, χιλιάδες γιατροί, νοσηλευτές, δάσκαλοι και δημόσιοι υπάλληλοι της Πορτογαλίας προχώρησαν σε μονοήμερη απεργία, ζητώντας αυξήσεις στους μισθούς. Ήταν αντίθετοι στις –όπως τις χαρακτήρισαν– «ασήμαντες» αυξήσεις των μισθών κατά 3,6% για τον δημόσιο τομέα το 2023. Τώρα, το δικαστικό προσωπικό πρόκειται να απεργήσει από τις 15 Φεβρουαρίου έως τις 15 Μαρτίου, επίσης για τους μισθούς.
Είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό ότι, σύμφωνα με το σημερινό μοντέλο στην Πορτογαλία, ένας δάσκαλος φτάνει στην κορυφή της καριέρας του μετά από 34 χρόνια υπηρεσίας, μια από τις μεγαλύτερες σταδιοδρομίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.). Έτσι, η Ένωση Όλων των Επαγγελματιών της Εκπαίδευσης (STOP) απαιτεί από την Κυβέρνηση να αυξήσει τους μισθούς των δασκάλων και των εργαζομένων στα σχολεία κατά τουλάχιστον € 120 τον μήνα και να επιταχύνει την εξέλιξη της σταδιοδρομίας.
Το STOP προέκυψε μετά από δεκαετίες συνδικαλιστικής συνεργασίας με διαδοχικές Κυβερνήσεις, για την επιβολή περικοπών στη δημόσια εκπαίδευση. Δημιουργήθηκε το 2018 και αποτελεί μια «απολιτική» εναλλακτική στα παραδοσιακά συνδικάτα. Περιγράφει τον εαυτό της ως μια «μη θρησκευτική, ακομμάτιστη και αληθινά δημοκρατική ένωση», που δεσμεύεται να «μην υπογράφει ποτέ σημαντικές δεσμεύσεις/συμφωνίες με την Κυβέρνηση, χωρίς να ακούει πρώτα δημοκρατικά τη διδασκαλία». Το STOP διοργάνωσε διαμαρτυρία 20.000 εκπαιδευτικών στη Λισαβόνα, τον περασμένο Δεκέμβριο και προκήρυξε την τρέχουσα απεργία.
Η Κυβέρνηση δεν έχει κάνει αντιπρόταση, ειδικά για τους εκπαιδευτικούς, αλλά έχει πει ότι θα αυξήσει κατά € 52 τους μηνιαίους μισθούς όλων των δημοσίων υπαλλήλων, που κερδίζουν περίπου € 2.600, γεγονός που φέρει ακόμα περισσότερες αντιδράσεις, καθώς οι δάσκαλοι με τη χαμηλότερη μισθολογική κλίμακα αμείβονται με περίπου € 1.100 τον μήνα και ακόμα και εκείνοι που ανήκουν στην κορυφαία «μπάντα», συνήθως, κερδίζουν λιγότερα από € 2.000 μηνιαίως. Εκτός των άλλων, η Κυβέρνηση του PS απειλεί να απαγορεύσει την απεργία, δηλώνοντας χαρακτηριστικά πως: «Αυτό που συμβαίνει είναι ότι υπάρχει απεργία τη μια μέρα μετά την άλλη, χωρίς να λειτουργεί αποτελεσματικά το εκπαιδευτικό σύστημα. Κατά τη γνώμη μας, αυτό δε σέβεται τις βασικές αρχές του τι πρέπει να είναι μια απεργία», είπε ο Πρωθυπουργός.
Οι δάσκαλοι στη μικρή χώρα της Ιβηρικής χερσονήσου έχουν χάσει το 20% της αγοραστικής τους δύναμης από το 2009 και τα δημόσια σχολεία δεν έχουν ανακάμψει από τη λιτότητα της Ε.Ε., που επιβλήθηκε μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008. Το 2011, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα διέσωσαν την Πορτογαλία με € 78 δις. Αυτά τα κεφάλαια, που παραδόθηκαν στις τράπεζες, αποπληρώθηκαν με μια δεκαετία λιτότητας που επέβαλε: το δεξιό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (PSD), το PS και οι Κυβερνήσεις μειοψηφίας του PS, που υποστηρίζονται από το αριστερό μπλοκ Pabloite της μεσαίας τάξης (BE), και το Σταλινικό Κομμουνιστικό Κόμμα Πορτογαλίας (PCP).
Τώρα, οι ανταγωνιστικές συνδικαλιστικές γραφειοκρατίες της Πορτογαλίας μπλοκάρουν έναν ευρύτερο αγώνα ενάντια στο PS, εμποδίζουν την ενωμένη δράση των δασκάλων και άλλων στρωμάτων εργαζομένων και τους αποκόπτουν από τους αγώνες των εργαζομένων διεθνώς.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Portuguese teachers strike after failed negotiations, Euractiv, διαθέσιμο εδώ
- Union calls for teachers strike to intensify, The Portugal News, διαθέσιμο εδώ
- Tens of thousands of teachers march in Lisbon to demand better pay and conditions, Reuters, διαθέσιμο εδώ
