Της Νεφέλης Τσιλοπούλου,
Η φράση Ανεξάρτητος Κινηματογράφος ορίζει μία πλευρά της βιομηχανίας που περιλαμβάνει ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους που δεν υπάγονται στα μεγάλα κινηματογραφικά στούντιο. Αν και δεν πρόκειται για τον γενικό κανόνα, συνήθως αποτελούν παραγωγές που πραγματοποιούνται με πολύ χαμηλότερο προϋπολογισμό από αυτές των μεγάλων εταιριών.
Το περιεχόμενό τους δεν ακολουθεί τα συμβατικά πρότυπα, αλλά την κινηματογραφική αντίληψη του σκηνοθέτη, εξού και ο καυστικός όρος «κουλτουριάρες». Το σενάριό τους δεν ακολουθεί πάντα γραμμική πορεία και δεν έχει απαραίτητα στόχο την κορύφωση, αλλά την όξυνση της αντίληψης και της ενσυναίσθησης του θεατή. Πρόκειται για υλικό που κάνει ντεμπούτο σε Φεστιβάλ, πριν διανεμηθεί επίσημα στις κινηματογραφικές αίθουσες. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα καταξιωμένων ηθοποιών που έχουν ως αφετηρία αυτές τις μικρές παραγωγές, αλλά και ήδη αναγνωρισμένων που συμμετέχουν παρά τις χαμηλότερες απολαβές, καθώς πιστεύουν στο όραμα του σκηνοθέτη. Χαρακτηριστικότερο δείγμα επιτυχημένης ταινίας του ανεξάρτητου κινηματογράφου είναι το Pulp Fiction (1994) σε σενάριο και σκηνοθεσία του Quentin Tarantino.
Το 2022 μία νέα σκηνοθέτρια από τη Σκωτία, η Charlotte Wells μας παρέδωσε το Aftersun, την πρώτη της ταινία μεγάλου μήκους. Εμείς στη θέασή της μείναμε για λίγο σιωπηλοί. Ένας πατέρας με την κόρη του παραθερίζουν σε ένα θέρετρο με φόντο την Τουρκία. Mέσα σε ατμόσφαιρα απαλή και ήρεμη, αλλά ταυτόχρονα γνήσια θερινή, γινόμαστε μάρτυρες μίας σχέσης που έχει τη δύναμη να γίνει τραυματική, όπως τα σημάδια από το κάψιμο του ήλιου και, παράλληλα, θεραπευτική και ανακουφιστική, όπως ακριβώς ένα aftersun.
O Calum βρίσκεται στην αφετηρία των 30 και η Sophie στο προεφηβικό σημείο των 11. Με απλά μαθηματικά μας γνωστοποιείται μέσω των διαλόγων πως πρόκειται για έναν νέο πατέρα, που είναι χωρισμένος από τη μητέρα της κόρης του. Η Sophie είναι ένα παιδί που μεγαλώνει και μαθαίνει τη ζωή παράλληλα με τους γονείς της. Ζει με τη μητέρα της, ενώ ο Calum δεν έχει ακριβώς μία σταθερή βάση, μία σταθερή δουλειά, ενώ το κύριο ενδιαφέρον του είναι οι πολεμικές τέχνες. Η σχέση ανάμεσά τους είναι μία αέναη προσπάθεια ένωσης του χάσματος.
Πέρα από τη σκηνοθεσία, η Wells έχει επιμεληθεί και το σενάριο, το οποίο είναι εμπνευσμένο από αυτοβιογραφικές της εμπειρίες. Η Sophie βιντεοσκοπεί με την κάμερά της, σε όλη τη διάρκεια, στιγμές από τις διακοπές τους. Και αν υποθέσουμε πως η εντεκάχρονη είναι μία αυτοβιογραφική αντανάκλαση της Charlotte, τότε η σκηνοθετική της κλίση είναι μία φυσική εξέλιξη της ιστορίας. Ουσιαστικά, η ταινία είναι μία όψη αυτών ακριβώς των σκηνών από την ενήλικη πλέον Sophie. Με χρονικό σημείο τα τέλη των 90’s όλες οι υφές λειτουργούν για χάρη της εποχής. Η αναλογική κάμερα, που βιντεοσκοπεί, έρχεται σε αντιδιαστολή με το ψηφιακό αποτέλεσμα των καιρών μας. Τα ρούχα, τα έπιπλα του ξενοδοχείου, οι ηλεκτρονικές συσκευές, όλα απαντούν σε αυτή τη μεταιχμιακή εποχή ανάμεσα στους δύο αιώνες με την επικράτηση της τεχνολογίας.
Η Wells αναμφισβήτητα χαρακτηρίζεται από σκηνοθετικό άστρο, καθώς κατάφερε μέσα από την απλότητα και την ηρεμία να μεγαλουργήσει και να μας συγκινήσει. Χωρίς επιτηδευμένες δραματικότητες, μονολόγους απόγνωσης και συναισθηματική σκληρότητα έφτιαξε μία ταινία, που θίγει με τρόπο λιτό αλλά εκκωφαντικό, το κενό ανάμεσα στις γονικές σχέσεις. Ωστόσο, κυρίως με αυτά τα θραύσματα αποδεικνύει τη σημασία, την πολυπλοκότητα και την αξία τους. Η Sophie παρατηρεί, αφομοιώνει – χωρίς να ζητάει. Ακούει τον μπαμπά της να λέει «Σ’ αγαπώ» στη μαμά της, παραξενεύεται, το εκφράζει, το συζητά. Είναι ώριμη, είναι συνειδητοποιημένη. Ο Calum, σε αντιδιαστολή, όλες εκείνες τις μέρες που περνάει με την κόρη του, βιώνει την επιβεβαίωση της μετριότητάς του, θρηνεί τον πατερά που δεν είναι εκεί και προσπαθεί ακόμα και αν ματαιώνεται.
Ένας αριστουργηματικός Paul Mescal που προτάθηκε μόλις στα 26 του χρόνια για Oscar Α’ Ανδρικού Ρόλου. Μία ταλαντούχα Frankie Corio, που αν και δεν είχε παίξει ποτέ σε ταινία, τα κατάφερε εξαιρετικά και απέδωσε φυσικά τους συναισθηματικούς περιπάτους της Sophie. Τέλος, μία Charlotte Wells που πήρε τα κενά και τις παύσεις και δημιούργησε, σύμφωνα με το κοινό και τους κριτικούς, μία από τις κορυφαίες ταινίες της χρονιάς.
Αξίζει να αναφερθεί σε αυτό το σημείο πως ανάμεσα στους άλλους υποψήφιους είναι και ο Brendan Fraser για τον πρωταγωνιστικό του ρόλο στο The Whale. Το αξιοσημείωτο είναι η στροφή της προσοχής προς την πατρότητα. Ο κινηματογράφος εμπνέεται από τη ζωή και σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε γίνεται ένας ανοιχτός διάλογος σχετικά με τις τραυματικές συνέπειες των οικογενειακών σχέσεων. Το γεγονός πως έχουμε δύο πατρικούς ρόλους στο επίκεντρο δείχνει μία αλλαγή αντίληψης, την εξίσωση της σημασίας τους, αφού και οι δύο κόρες στην πραγματικότητα τους έχουν ανάγκη, τους αναζητούν.
“I Think It’s Nice That We Share The Same Sky”, λέει η Sophie στον μπαμπά της.
Πράγματι είναι.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Aftersun – Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, filmfestival.gr διαθέσιμο εδώ
- Aftersun (2022) – IMDb, imdb.com, διαθέσιμο εδώ
- Aftersun | FLIX, flix.gr, διαθέσιμο εδώ
