Του Άγγελου Μαρίνου,
Δεν υπήρξαν πολλά πράγματα για τα οποία είχα ένστικτο από μικρός, αλλά θυμάμαι πεντακάθαρα το δέος που μου προκαλούσαν οι κανόνες. Δεν χρειαζόμουν πολλές εξηγήσεις, όσον αφορά ποιον να υπακούσω και γιατί, που τελείωναν τα εδαφικά όρια της επιρροής του και πως έπρεπε να διαχειρίζομαι διαφορετικά τις καταστάσεις εν απουσία κάποιου δασκάλου, διευθυντή, κηδεμόνα κ.ο.κ. στον χώρο. Η αντίληψη αυτών μου παραδόθηκε έτοιμη, όπως και η συνείδησή μου. Καθότι αναγνώριζα την σημασία της τάξης, εμμέσως πλην σαφώς αναγνώριζα επίσης, το κύρος και την ιεραρχική ανωτερότητα του κράτους. Δε θυμάμαι να μου εξήγησε κανείς τι ακριβώς συνέβαινε με όλους αυτούς τους θεσμούς. Τους θεσμούς της Δικαιοσύνης, της Αστυνομίας, του Κοινοβουλίου και όποιον άλλο έχουμε εύκαιρο. Εκ φύσεως γνώριζα τι είναι αυτό που πρεσβεύουν, το οποίο είναι η κανονικότητα.
Μπορείτε να καταλάβετε λοιπόν σε τι κομφούζιο βρίσκομαι πλέον. Κατάλαβα σύντομα πως ο θεσμός του κράτους, που ως παιδί μου φαινόταν ανήκουστο να διανοηθεί καν κάποιος να πάει ενάντια στους κανόνες του, ήταν ένας περίγελος. Οι κανόνες δεν ακολουθούνται, η ακόμα χειρότερα οι κανόνες για την δημιουργία των κανόνων δε τηρούνται. Παραδείγματα αποτελούν η σωρεία σκανδάλων, επιδομάτων σε μη δικαιούχους, το φαγοπότι σε δήμους και περιφέρειες, καθώς πολλές φορές και οι ίδιοι οι νόμοι, οι οποίοι φαίνονται να επιδιώκουν το ακριβώς αντίθετο από την κανονικότητα. Με καθησύχασα πως ίσως εδώ πέρα να είναι έτσι , αλλά αλλού είναι καλύτερα. Αποκλείεται να μην υπάρχουν ενήλικες άνθρωποι να τηρούν τους κανόνες στις άλλες χώρες, καθώς και να εξασφαλίζουν την τήρηση και από τους άλλους. Αποκλείεται να βρισκόμαστε όλοι σε αυτά τα χάλια. Και όμως, εντός λίγων ετών, κατέληξα ότι δεν υπάρχει ούτε μια δυτική χώρα που να μπορώ να ορίσω ως κανονική. Όλες έχουν τα παραδείγματά τους από μισαλλοδοξία, παρατυπία, αδικία και το αρχέγονο αμάρτημα της πολιτικής τάξης, τη θυσία αξιών στο βωμό των μεσοπρόθεσμων συμφερόντων. Αν οι αξίες δεν επιβιώνουν εγχώρια, όσον αφορά το διεθνές πολιτικό σύστημα, καμία αξία δεν είναι αρκετά ανθεκτική για να αντέξει σε αυτό το μακάβριο περιβάλλον.
Ας πάρουμε για παράδειγμα κάτι απλό και πρόσφατο, τη συμφωνία των Πρεσπών. Αποτελεί μία συμφωνία όπου στα πλαίσια αυτής, η ιστορική αλήθεια έχει θυσιαστεί διεθνώς και εθνικώς, η δημοκρατία κρίνεται ως προαιρετική καθώς στο State Department, ευρωπαίοι εκπρόσωποι και διεθνείς οργανισμοί χαιρετίζουν ένα εκ συνταγματικού ορισμού άκυρο εκλογικό αποτέλεσμα ως επικύρωση της συμφωνίας, και όλα αυτά υπό την κάθε άλλο παρά διακριτική χορωδία Ρωσίας, Αμερικής , Ε.Ε. και Τουρκίας να εκφωνούν έκαστος τους ύμνους των συμφερόντων τους. Πριν καλά-καλά ξεκινήσω να μιλάω για τη συμφωνία, γίνεται αντιληπτό ότι όλες οι χώρες, δυτικές και μη, έχουν αποποιηθεί οποιασδήποτε ευθύνης όσον αφορά αξίες, όπως αυτές της αλήθειας και της δημοκρατίας. Το ότι οι πολιτικές τάξεις συνεργάζονται μεταξύ τους ανεξάρτητα από την βούληση του λαού τους δεν αποτελεί κάτι νέο, αλλά κάτι όσο παλιό όσο ο θεσμός της βασιλείας. Όσον αφορά τη θυσία της αλήθειας, παιδιά δεν είμαστε, δεν εκπλησσόμαστε. Αλλά με τη δημοκρατία τι γίνεται; Για τη Ρωσία και τη Τουρκία δεν είναι άξιο αναφοράς. Τα άτακτα παιδία της τάξης παραμένουν άτακτα. Το State Department; Η Αμερική έχει μεγαλύτερα προβλήματα να ασχοληθεί από τις διαδικαστικές λεπτομέρειες ενός κρατιδίου, όπου μόλις περάσει η θύελλα των παροντικών πολιτικών δραστηριοτήτων του, η Αμερικανική ηγεσία θα μπορεί και πάλι να αγνοεί την ύπαρξή του. Η Ευρωπαϊκή Ένωση; Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει την ατζέντα της, και έχει ήδη τόσο εσωτερικό διχασμό που το τελευταίο που διατίθεται να κάνει είναι να φρενάρει τα σχέδια της χάριν της οποιαδήποτε (σχεδόν οποιασδήποτε θέλω να πιστεύω) αξίας. Που πήγε η αξία της δημοκρατίας λοιπόν; Πριν από λίγο θα ορκιζόμουν ότι ήταν εδώ. Όταν η Ε.Ε κινητοποιήθηκε εναντίον του Ορμπάν, ήταν για την προάσπιση των δημοκρατικών αρχών. Βέβαια, πιθανώς και λόγω του ότι ο ηγέτης της Ουγγαρίας έχει εμποδίσει οποιαδήποτε μεταναστευτική ροή προς την χώρα του. Όταν ξεκίνησε το φιάσκο της ελεύθερης μετανάστευσης στην Ευρώπη, περίτρανα η Ευρωπαϊκή Ένωση όρθωσε το ανάστημά της ενάντια στην άνοδο του εθνικισμού, όπου απειλούσε τις φιλειρηνικές δημοκρατίες. Δεκτό, αλλά σίγουρα συνέβαλε και η εχθρότητα αυτών των ανερχόμενων εθνικιστών προς τη μεταναστευτική πολιτική.
Τι έγινε λοιπόν; Η δημοκρατία ήταν υποτίθεται ο λόγος όλων αυτών των κινητοποιήσεων. Που πήγε ο ενθουσιασμός για τις περίφημες αυτές δημοκρατικές αρχές, που μας ενδιαφέρουν, εφόσον η χώρα αναφοράς είναι δυτικά της Μέσης Ανατολής; Πείτε με κυνικό, αλλά φαντάζει σα παραμυθάκι πλέον η φράση “δημοκρατικές αξίες”. Τη παραδοχή ότι η αλήθεια είναι πολύ υψηλό στάνταρ για το διεθνές πολιτικό σύστημα την έκανα ήδη. Για τη δημοκρατία όμως, σε επίπεδο Ευρώπης, πίστευα διαφορετικά.
Και σε αυτή μου τη πεποίθηση, όπως και άλλες που είχα από μικρός, τη θέση της έχει πάρει πλέον ο κυνισμός. Δεν υπάρχουν δημοκρατικές αξίες, ξεχάστε τες. Ακόμα και σήμερα δεν υπάρχει χώρα ή οργανισμός που να ενδιαφέρεται αγνά για αυτά τα πράγματα. H κυβέρνηση της Αμερικής έχει δείξει πολλές φορές ότι τα συμφέροντα είναι πιο ισχυρά από τις δημοκρατικές αξίες και ότι οι Ευρωπαίοι γραφειοκράτες δεν είναι ανώτεροι. Παρόλα όσα θα θέλαμε να πιστεύουμε για το σύγχρονο διεθνές σύστημα, αυτό παραμένει άναρχο, ή αν προτιμάτε,αμετάκλητα ελεύθερων ηθών. Απέκτησε κατά καιρούς ψεγάδια σταθερότητας λόγω της έλλειψης ανταγωνισμού στη κορυφή ισχύος, αλλά αυτή αποτελεί παροδική σταθερότητα που σιγοσβήνει. Δεν έχουμε σύμμαχους, έχουμε προσωρινώς εχθρούς και ως εκ τούτου κοινούς εχθρούς με άλλους. Δεν υπάρχουν αξίες που θα παλέψουμε για αυτές χωρίς κάποιο συμπληρωματικό συμφέρον, και αν περιμένουμε να καλυφθεί αυτό το έλλειμμα δικαιοσύνης από οποιονδήποτε υπερεθνικό οργανισμό, είτε αυτός είναι η Ε.Ε. είτε ο Ο.Η.Ε, φοβούμαι ότι κοροϊδευόμαστε. Στη διεθνή πολιτική λάθος και σωστό δεν ορίζονται, όπως απαιτείται για να έχουμε ένα διεθνές σύστημα θεσμών. Το καλό και το κακό, το λάθος και το σωστό προκύπτουν από αξίες. Στη διεθνή πολιτική οι αξίες αποτελούν μοναχά αμυντικό μηχανισμό της πολιτικής τάξης για καθαρά εσωτερική κατανάλωση.
Δεν υπάρχει συμφωνία, υπάρχει εποπτευόμενη διαφωνία, με επόπτες εκείνους των οποίων τα συμφέροντα επηρεάζονται. Αν δεν φτάνει μια διακρατική συμφωνία αντίθετη στην Ιστορία, συνοδευόμενη από Ευρωπαϊκή και Αμερικανική υποστήριξη ενός μη έγκυρου δημοψηφίσματος, δεν ξέρω τη φτάνει για να γίνει αντιληπτή η αφερεγγυότητα του διεθνούς συστήματος, όσον αφορά οποιασδήποτε μορφής αντικειμενικότητα ή αξιακής συνοχής. Υποθέτω το μόνο που έμεινε είναι να μελετήσει κανείς την 73η γενική συνέλευση του ΟΗΕ, για να καταλήξει ότι τα τελευταία ψεγάδια σταθερότητας του διεθνούς συστήματος μας αφήνουν.
Γεννηθείς το 1996 στη Κομοτηνή, είναι φοιτητής του Οικονομικού Τμήματος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, με κατεύθυνση στην οικονομική ανάλυση. Διαθέτοντας ακόρεστο ενδιαφέρον για τα πολιτικά, αρθρογραφεί στην κατηγορία των Οικονομικών του OffLine Post.
