Της Δανάης Τομαροπούλου,
Συχνά ακούμε πολλούς γονείς να εκφράζουν έντονη ανησυχία για την εμφάνιση του λεγόμενου βρογχικού άσθματος στα παιδιά τους. Πρόκειται για μία χρόνια φλεγμονή των αεραγωγών του αναπνευστικού συστήματος που εμφανίζεται σε πάνω από 9 εκατομμύρια παιδιά στις Η.Π.Α. Αποτελεί την πιο συχνά εμφανιζόμενη και μακράς διαρκείας ασθένεια στα παιδιά.
Τι είναι το βρογχικό άσθμα;
Το αναπνευστικό σύστημα του ανθρώπου χωρίζεται με βάση τη λειτουργία του σε δύο μοίρες, τη μεταφορική και την αναπνευστική. Η μεταφορική μοίρα που εκτείνεται από τη μύτη μέχρι τα τελικά βρογχιόλια αποτελείται από έναν σωλήνα που διαιρείται σε πολλούς αεραγωγούς, που καθώς κινούμαστε προς τους πνεύμονες, αυτοί μειώνονται σε διάμετρο, σχηματίζοντας το λεγόμενο βρογχικό δέντρο (ξεκινάει από το σημείο όπου η τραχεία διακλαδίζεται και δίνει τους δύο κύριους βρόγχους και φτάνει μέχρι τους τμηματικούς βρόγχους). Η μοίρα αυτή είναι υπεύθυνη για τη μεταφορά του αέρα από και προς τους πνεύμονες, την ύγρανση, τον καθαρισμό και τη θέρμανσή του. Στη συνέχεια, η αναπνευστική μοίρα, που περιλαμβάνει τα αναπνευστικά βρογχιόλια, τους κυψελιδικούς πόρους, τους κυψελιδικούς σάκους και τις κυψελίδες, είναι υπεύθυνη για την ανταλλαγή των αερίων ανάμεσα στον αέρα και το αίμα.
Στην περίπτωση του βρογχικού άσθματος, παρατηρείται απόφραξη των αεραγωγών λόγω παραγωγής βλεννωδών εκκρίσεων από τα επιθηλιακά τους κύτταρα και λόγω μυϊκής σύσπασης των τοιχωμάτων τους (στένωση). Ακόμα, παρατηρείται παρουσία φλεγμονωδών κυττάρων (των ηωσινόφιλων και των λεμφοκυττάρων). Αυτό έχει ως απόρροια τη δυσκολία στη μεταφορά του αέρα από και προς τους πνεύμονες, λόγω του μικρότερου αυλού των αεραγωγών εξαιτίας της φλεγμονής, καθιστώντας την αναπνευστική διαδικασία και ιδίως την εκπνοή δύσκολη.
Ποια είναι τα κύρια συμπτώματα με τα οποία εκδηλώνεται;
Τα κύρια συμπτώματα είναι τα εξής:
- αναπνευστική δυσχέρεια
- έντονος βήχας κατά τη διάρκεια της νύχτας είτε έπειτα από σωματική άσκηση
- θωρακικό άλγος κατά τη διάρκεια της αναπνοής
- συριγμός. Πρόκειται για έναν παθολογικό ήχο, το λεγόμενο «σφύριγμα της αναπνοής», που προκαλείται από απόφραξη της αναπνευστικής οδού, με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η ομαλή ροή του αέρα.
Ποιοι είναι οι παράγοντες που το προκαλούν;
Οι παράγοντες που προκαλούν ή που μπορούν να επιδεινώσουν το βρογχικό άσθμα είναι οι ακόλουθοι:
- Τα αλλεργιόνα (γύρη από τα λουλούδια, τρίχες ζώων, υγρασία, κακός αερισμός, μούχλα, σκόνη, ακάρεα)
- Λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος
- Το κάπνισμα των γονέων, ιδίως της μητέρας, που κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, μπορεί να οδηγήσει σε κακή πνευμονική λειτουργία και κίνδυνο άσθματος στην παιδική ηλικία
- Η ρύπανση λόγω των καυσαερίων, ο μη καλός αερισμός των εσωτερικών χώρων
- Η κληρονομικότητα. Το βρογχικό άσθμα είναι ένα πολυπαραγοντικό νόσημα, οπότε η εμφάνισή του επηρεάζεται όχι μόνο από περιβαλλοντικούς παράγοντες, αλλά και από το γενετικό υπόβαθρο. Έτσι, στην περίπτωση που πάσχει ο ένας ή και οι δύο γονείς, η πιθανότητα να πάσχει και το παιδί είναι αρκετά υψηλή. Ωστόσο, η σοβαρότητα των συμπτωμάτων δεν είναι ίδια μεταξύ των ατόμων, αλλά αντιθέτως διαφέρει σε σημαντικό βαθμό, όπως και η απάντηση σε μία φαρμακευτική αγωγή.
Τι είδους θεραπεία επιλέγεται στην περίπτωση του παιδικού βρογχικού άσθματος;
Οι κύριες φαρμακευτικές αγωγές που ακολουθούνται είναι οι ακόλουθες:
- Αναλγητική αγωγή που αποσκοπεί στην ύφεση του πόνου
- Φαρμακευτική αγωγή που αποσκοπεί στον περιορισμό της φλεγμονής και στην αντιμετώπιση των κρίσεων άσθματος, με τη χορήγηση εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών.
Πιθανές παρενέργειες
Τα φάρμακα που λαμβάνουν κυρίως τα παιδιά είναι τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή που έχουν αντιφλεγμονώδη δράση, με σκοπό την αντιμετώπιση της φλεγμονής στους αεραγωγούς. Επειδή η λήψη της συγκεκριμένης φαρμακευτικής αγωγής γίνεται για μεγάλο χρονικό διάστημα και μικρό μέρος του φαρμάκου εισέρχεται στο υπόλοιπο μέρος τους οργανισμού μας, υπάρχει το ενδεχόμενο πρόκλησης παρενεργειών.
Πρόληψη
Για την πρόληψη των κρίσεων άσθματος τα παιδιά θα πρέπει:
- Να αποφεύγουν την έκθεση στον καπνό του τσιγάρου
- Να αποφεύγουν την έκθεση στα αλλεργιογόνα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Παπαδοπούλη, Ευαγγελία, Μελέτη των μηχανισμών που εμπλέκονται στο ηπιο επίμονο άσθμα ενηλίκων και παιδιών και σύγκριση των δύο ηλικιακών ομάδων, Πνευμονολογική Κλινική Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Κρητης, 2005
- Βρογχικό Άσθμα, euroclinic.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Παιδικό άσθμα, europeanlung.org. Διαθέσιμο εδώ
- Άσθμα: Συμπτώματα, διάγνωση & θεραπεία, affidea.gr. Διαθέσιμο εδώ
