Της Φαίδρας Βιτζηλαίου,
Οι σχέσεις Κοσόβου–Σερβίας είναι τεταμένες εδώ και ένα αρκετά μεγάλο διάστημα, αλλά έχουν επιδεινωθεί ανησυχητικά τον τελευταίο μήνα, σπέρνοντας τον φόβο μιας ακόμα ένοπλης σύγκρουσης σε ευρωπαϊκό έδαφος. Συγκεκριμένα, οι νέες εντάσεις ξεκίνησαν στις 10 Δεκεμβρίου, όταν οι Σέρβοι προέβησαν σε διαμαρτυρία με τον αποκλεισμό δρόμων, στήνοντας οδοφράγματα ως απάντηση στη σύλληψη ομοεθνών τους αστυνομικών, οι οποίοι κατηγορούνται για τρομοκρατική δράση.
Ο Πρωθυπουργός του Κόσοβου Albin Kurti έκανε λόγο για «πολεμικά οδοφράγματα», που αποτελούνται από «ανθρώπους κοντοκουρεμένους, με μαύρες στολές», περνώντας έμμεσα μηνύματα για την εικόνα της κατάστασης. Στις 26 Δεκεμβρίου, ο Πρωθυπουργός του Κοσόβου ήρθε σε συνάντηση με τον διοικητή της διεθνούς στρατιωτικής δύναμης στο Κόσοβο (KFOR), Στρατηγό Angelo Mikel, και ζήτησε την επέμβαση της KFOR, ώστε να απομακρυνθούν τα οδοφράγματα. Το ίδιο βράδυ, ο Πρόεδρος της Σερβίας δήλωσε πως θέτει τον στρατό και την αστυνομία σε κατάσταση υψίστης ετοιμότητας, αυξάνοντας τις δυνάμεις της κατά 1.500 στην περιοχή (σύνολο 5.000), με στόχο να «προστατεύσει τον λαό και να διαφυλάξει τη Σερβία», τονίζοντας, επίσης, πως ό,τι συμβαίνει από τη μεριά του Κοσόβου, πρόκειται για επαναλαμβανόμενη εκδήλωση βίας και τρόμου κατά των Σέρβων.
Ύστερα από πιέσεις της Ε.Ε. και των Η.Π.Α., για να αποκλιμακωθεί η ένταση, οι Σέρβοι του Κοσόβου τερμάτισαν τον αποκλεισμό των δρόμων και απέσυραν τα οδοφράγματα. Τον περασμένο μήνα, ωστόσο, για πρώτη φορά μετά το τέλος του πολέμου, η Σερβία ζήτησε από την KFOR του ΝΑΤΟ να αναπτύξει στρατεύματα στο Κοσσυφοπέδιο ως απάντηση στις συγκρούσεις μεταξύ των αρχών του Κοσσυφοπεδίου και των Σέρβων στη βόρεια περιοχή, όπου αποτελούν την πλειοψηφία, επικαλούμενοι το Ψήφισμα 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας (Σ.Α.) του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε.). Το ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών αναφέρει ότι μπορεί να επιτραπεί στη Σερβία –εάν εγκριθεί από την KFOR– να τοποθετήσει το προσωπικό της σε συνοριακά περάσματα, ορθόδοξους χριστιανικούς θρησκευτικούς χώρους και περιοχές με σερβική πλειοψηφία.
Η KFOR έδωσε στο Βελιγράδι αρνητική απάντηση πριν περίπου μια εβδομάδα, υποστηρίζοντας πως δεν υπάρχει ανάγκη για επιστροφή των στρατιωτικών και αστυνομικών, και πως δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις του ψηφίσματος 1244. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο Πρόεδρος της Σερβίας, «Η KFOR μας ενημέρωσε γραπτώς πως έκρινε ότι δεν υπάρχει ανάγκη για την επιστροφή δυνάμεων ασφαλείας της Σερβίας στο Βόρειο Κόσοβο. Ήταν κάτι που το περιμέναμε». Εξάλλου, ο Πρόεδρος Vucic δεν επιθυμεί να τεθεί το θέμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του Ο.Η.Ε., καθώς κρίνει πως το αίτημα της Σερβίας θα το υποστηρίξει μόνο η Ρωσία και όλα τα υπόλοιπα μέλη θα το καταψηφίσουν. Σημειώνεται πως η Ρωσία έχει δηλώσει πως στηρίζει τις προσπάθειες της Σερβίας να προστατεύσει τους Σέρβους στο Βόρειο Κόσοβο, δε σκοπεύει, όμως, να πυροδοτήσει περαιτέρω εντάσεις στα Βαλκάνια.
Σχετικά με την KFOR, υπενθυμίζεται πως πρόκειται για τη νατοϊκή αποστολή στο Κόσοβο, που έχει ως ρόλο τη διασφάλιση και εγγύηση της ασφάλειας στη χώρα από το 1999. Το έτος εκείνο έληξαν οι εχθροπραξίες ανάμεσα σε Σερβία και Κόσοβο, έπειτα από βομβαρδισμό εκ μέρους του ΝΑΤΟ, που ανάγκασε τα σερβικά στρατεύματα να αποσυρθούν από το Κόσοβο. Το ψήφισμα 1244 του Σ.Α. του Ο.Η.Ε (10 Ιουνίου 1999) ήταν αυτό που ανακήρυξε ως προτεκτοράτο το Κόσοβο υπό την προσωρινή διοίκηση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Η αυτονομία του Κοσόβου αποκαταστάθηκε, αλλά η ανεξαρτησία του ήρθε τον Φεβρουάριο του 2008, οπότε και το Κόσοβο ανακήρυξε μονομερώς την ανεξαρτησία του από τη Σερβία. Η Σερβία εξακολουθεί να θεωρεί το Κόσοβο αποσχισμένη επαρχία του Σερβικού κράτους. Μέχρι τώρα, 98 κράτη–μέλη του Ο.Η.Ε. αναγνωρίζουν την ανεξαρτησία του, άλλα, όμως, όπως η Ελλάδα, όχι.
Η ένταση Σερβίας–Κοσόβου αναζωπυρώθηκε ξανά την περασμένη Παρασκευή 6 Ιανουαρίου, την παραμονή Χριστουγέννων για τους Σέρβους, όταν δύο Σέρβοι υπέστησαν τραυματισμό από Αλβανό στρατιωτικό. Η επίθεση φαίνεται να είχε εθνικιστικά κίνητρα, καθώς ο στρατιωτικός πιστεύεται ότι ήξερε τη σερβική ταυτότητα των δύο θυμάτων, αφού κρατούσαν κλαδί βελανιδιάς, που αποτελεί σερβικό έθιμο της παραμονής Χριστουγέννων.
Οι αρχές του Κοσσυφοπεδίου καταδίκασαν το περιστατικό, το οποίο προκάλεσε εντάσεις. Την Κυριακή, μερικές χιλιάδες Σέρβοι διαδήλωσαν ειρηνικά στο Štrpce ενάντια σε αυτό που αποκαλούσαν βία κατά των Σέρβων. Ο Goran Rakic, ο επικεφαλής της Σερβικής Λίστας, που είναι το κύριο σερβικό κόμμα στο Κοσσυφοπέδιο, κατηγόρησε τον Πρωθυπουργό του Κοσσυφοπεδίου ότι προσπαθεί να διώξει τους Σέρβους.
Σερβικά Μ.Μ.Ε. ανέφεραν ότι ένας άλλος νεαρός άνδρας φέρεται να δέχτηκε επίθεση και ξυλοδαρμό από ομάδα Αλβανών νωρίς το Σάββατο, ενώ μέσα ενημέρωσης στην Πρίστινα ανέφεραν ότι ένα λεωφορείο του Κοσσυφοπεδίου, που πήγαινε στη Γερμανία μέσω Σερβίας, δέχθηκε επίθεση με πέτρες αργά την ίδια μέρα. Οι διεθνείς οργανισμοί καταδίκασαν τις επιθέσεις, οι οποίες αναμένεται να βαθύνουν τη δυσπιστία μεταξύ των Αλβανών στην πλειοψηφία τους, και περίπου 100.000 Σέρβων, που ζουν στο Κοσσυφοπέδιο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Κόσοβο: Νέα διαδήλωση διαμαρτυρίας – Η KFOR απέρριψε το αίτημα για στρατιωτική παρουσία της Σερβίας, Ιn.gr, διαθέσιμο εδώ
- Κοσσυφοπέδιο: Διαδήλωση διαμαρτυρίας για τον τραυματισμό δύο νεαρών Σέρβων, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, διαθέσιμο εδώ
- NATO declines Serbia’s request to deploy its troops in Kosovo, REUTERS, διαθέσιμο εδώ
