Μεξικό: Πόλεμος μεταξύ καρτέλ και αστυνομίας μετά τη σύλληψη του Ovidio Guzmán López

Του Μάριου Κριτίδη,

Με βία και έντονες συγκρούσεις μπαίνει το 2023 για το Μεξικό μεταξύ δυνάμεων ασφαλείας και του καρτέλ της Sinaloa, του μεγαλύτερου καρτέλ της χώρας, αλλά και ολόκληρου του κόσμου. Αφορμή για τον νέο γύρο συγκρούσεων οργανωμένου εγκλήματος εναντίον κυβέρνησης αποτέλεσε η σύλληψη του Ovidio Guzmán López, άτομο υψηλής θέσεως στην ιεραρχία του καρτέλ.

Ο Ovidio Guzmán López βρισκόταν στο επίκεντρο των ερευνών και των παρακολουθήσεων των Μεξικάνικων αρχών και της Αμερικανικής Δίωξης Ναρκωτικών ήδη από το 2016 μετά τη σύλληψη του πρώην αρχηγού του καρτέλ της Sinaloa και πατέρα του Ovidio, Joaquín Guzmán “El Chapo”. Με τη σύλληψη του El Chapo αναμενόταν το καρτέλ της Sinaloa να έπεφτε σε περίοδο κρίσης και να μειωνόταν σημαντικά η διακίνηση ναρκωτικών που διηύθυνε η εγκληματική οργάνωση, ενώ το κενό εξουσίας που θα άφηνε ο Joaquín Guzmán θα αναπλήρωνε ο γιός του Ovidio. Η εκδίκαση της υπόθεσης του El Chapo ολοκληρώθηκε το Φεβρουάριο του 2019, όπου καταδικάστηκε σε ισόβια ποινή φυλάκισης χωρίς δικαίωμα αναστολής και επιπλέον 30 χρόνια κάθειρξης (σύνολο 55 χρόνια). Οι κατηγορίες που του προσάπτονταν αποτελούνταν από κατηγορία για τη σύσταση εγκληματικής οργάνωσης, 29 παραβιάσεις νόμων σχετικές με εμπόριο και διακίνηση ναρκωτικών και όπλων, κατηγορίες για ξέπλυμα μαύρου χρήματος και μία κατηγορία για συνωμοσία δολοφονίας.

3 χρόνια μετά την τελική απόφαση του δικαστηρίου, πίσω στο Μεξικό τα πράγματα φάνηκαν να βαίνουν –παρά ταύτα– ομαλώς. Δεν φάνηκε να υπήρξε μία ιδιαίτερη κρίση στη διαδοχή, ενώ το εμπόριο ναρκωτικών, όχι μόνο διατηρήθηκε, αλλά μπόρεσε να αναπτυχθεί περαιτέρω. Το καρτέλ της Sinaloa συνέχισε τη διακίνηση κοκαΐνης προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς και την παραγωγή και το εμπόριο των δικών του «εμπορευμάτων», που αποτελούνται κυρίως από μεθαμφεταμίνες και φαιντανύλη (πανίσχυρο οπιούχο αναλγητικό χάπι, συγγενές της μορφίνης). Τα δύο τελευταία, μάλιστα, έχουν κατακλείσει τις γειτονιές των Ηνωμένων Πολιτειών, μετατοπίζοντας την κρίση των ναρκωτικών από την κατάχρηση κοκαΐνης σε αυτή των φτηνότερων και πολύ πιο εθιστικών ναρκωτικών.

Αυτή η νέα κρίση, που έχει προκληθεί την τελευταία δεκαετία στις Η.Π.Α., φαίνεται να είναι και η αιτία των μεγάλων επιχειρήσεων που βλέπουμε τα τελευταία χρόνια. Τις πρώτες μέρες του 2023, πραγματοποιήθηκε η σύλληψη και του Ovidio Guzmán López, ως αποτέλεσμα μίας μακράς επιχείρησης που σχεδιαζόταν για χρόνια, σύμφωνα με τις Μεξικάνικες αρχές. Οι συνθήκες κατά τις οποίες πραγματοποιήθηκε αυτή η σύλληψη δεν έχουν γίνει ακόμα γνωστές. Πάντως, αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που ο Ovidio Guzmán πέφτει στα δίχτυα της αστυνομίας. Το 2019, την ίδια χρονιά που βγήκε η καταδικαστική απόφαση για τον πατέρα του στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Ovidio Guzmán López δέχτηκε καταδρομική επίθεση από τις Μεξικάνικες αρχές σε κρησφύγετό του στην πόλη Culiacán. Η σύλληψη αυτή διαδέχθηκε βίαιη και αποφασιστική απάντηση από το καρτέλ, το οποίο έσπειρε την καταστροφή και τον θάνατο στην Culiacán, πρωτεύουσα της πολιτείας Sinaloa. Οι αρχές υπέκυψαν τότε στους εκβιασμούς των εγκληματιών, και μόλις σε μία μέρα ο Ovidio Guzmán López αφέθηκε ελεύθερος.

Αυτό στο οποίο διαφέρει η σύλληψη του 2023 με τη σύλληψη του 2019 είναι ότι οι Μεξικάνικες αρχές πλέον έχουν μεταφέρει τον Ovidio Guzmán López σε φυλακές της Πόλης του Μεξικό, ενώ συλλήβδην τα σώματα ασφαλείας έχουν αποφασίσει να αντισταθούν μέτωπο με μέτωπο με τη βίαιη και άμεση απάντηση του καρτέλ. Βίντεο πολίτη της επαρχίας δείχνει κομβόι πολυτελών οχημάτων του καρτέλ να τρέχουν με μεγάλη ταχύτητα στους επαρχιακούς δρόμους με προορισμό την Culiacan, με στόχο να αποτρέψουν τη μεταφορά του βαρόνου των ναρκωτικών στην Πόλη του Μεξικό.

Πλέον, η πόλη της Culiacán και οι συγκρούσεις του καρτέλ με τα σώματα ασφαλείας μοιάζει όλο και περισσότερο με εμφυλιοπολεμική σύγκρουση. Λίγες ώρες μετά τη διάδοση του νέου, ότι ο Ovidio Guzmán López έχει συλληφθεί και μεταφέρεται αμέσως προς την πρωτεύουσα της χώρας, το καρτέλ μπήκε σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Οχήματα του καρτέλ έκλεισαν κεντρικές αρτηρίες, πυρπόλησαν νταλίκες με σκοπό να κλείσουν δρόμους, ενώ επιτέθηκαν σε αστυνομικά τμήματα και οχήματα της Culiacán. Επίσης, επιτέθηκαν σε τρία αεροδρόμια, καθώς και στον διεθνή αερολιμένα της πολιτείας της Sinaloa, πυροβολώντας αεροπλάνα που σκόπευαν να απογειωθούν. Οι επιθέσεις στα αεροδρόμια είχαν ως αποτέλεσμα να ακυρωθούν χιλιάδες πτήσεις από και προς τη Sinaloa, ενώ η λειτουργία του αεροδρομίου παρέλυσε τελείως.

Η σύλληψη του Ovidio Guzmán López δεν είναι η μόνη μεγάλη σύλληψη μέλους των καρτέλ που έχει γίνει τον τελευταίο καιρό. Μόλις έναν μήνα πριν, τον Δεκέμβριο του 2022, στη γειτονική πολιτεία του Jalisco, συνελήφθη ο Antonio Oseguera Cervantes, αδερφός του αρχηγού του καρτέλ Jalisco New Generation, Nemesio Oseguera Cervantes. Ο Nemesio, γνωστός με το ψευδώνυμο “El Mencho”, θεωρείται το πιο καταζητούμενο άτομο στο Μεξικό και στις Η.Π.Α., με την ανταμοιβή για τη σύλληψή του να φτάνει τα 10 εκατ. δολάρια.

Πλέον, η Culiacán βρίσκεται υπό καθεστώς πολιορκίας, με συγκρούσεις αστυνομικών και μελών του καρτέλ να έχουν κατακλείσει ολόκληρη την πόλη. Πρόσφατο βίντεο από κάμερα κατοίκου της πόλης δείχνει στρατιωτικά ελικόπτερα να βοηθούν τις επίγειες δυνάμεις, πυρπολώντας από αέρος στρατηγικές θέσεις των καρτέλ, εικόνες που αν δεν γνώριζε κάποιος από ποια χώρα είναι θα πίστευε ότι προέρχονται από κάποια ενεργή εμπόλεμη ζώνη. Παρόλα αυτά, εικόνες και νέα για τις συγκρούσεις είναι δύσκολο να διαδοθούν εκτός του Μεξικό. Ως γνωστών, η δημοσιογραφία –πόσω μάλλον προς το ζήτημα του οργανωμένου εγκλήματος και της κυβερνητικής διαφθοράς– είναι θανατηφόρα, με τη λίστα των δημοσιογράφων που έχουν χάσει τη ζωή τους, επειδή «σκάλιζαν» τις λάθος υποθέσεις και τα λάθος άτομα, να είναι μακάβρια και μακρά.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ