Του Αναστάση Αναστασόπουλου,
Στην Ελλάδα, στα τέλη της προηγούμενης χιλιετίας, κυκλοφορούσε αρκετό χρήμα στην αγορά, εξαιτίας της άνθισης της οικονομίας και κυρίως λόγω της ένταξής της στην Ο.Ν.Ε., ενώ σύντομα θα είχαμε ως νόμισμα το ευρώ.
Πολύς κόσμος στράφηκε στο χρηματιστήριο, για να επενδύσει τα χρήματά του, ήδη από το 1998. Στην αρχή, ξένα funds ξεκίνησαν να επενδύουν στην Ελλάδα και, στη συνέχεια, Έλληνες ιδιώτες θέλησαν να επενδύσουν και αυτοί. Οι ενεργοί χρηματιστηριακοί κωδικοί εκείνη την περίοδο έφταναν το αστρονομικό νούμερο του 1,5 εκατ. Για να το καταλάβουμε καλύτερα, οι εργαζόμενοι στη χώρα ήταν μόλις 4,5 εκατ. και οι 1,5 εξ αυτών «έπαιζαν» στο χρηματιστήριο, χωρίς να έχουν καν τις απαιτούμενες γνώσεις.
Πιο συγκεκριμένα, ο ημερήσιος τζίρος έφτανε τις 400 δις δραχμές (€1,15 δις). Οι μετοχές που αγόραζαν οι επενδυτές δεν είχαν τόσο μεγάλη πραγματική αξία. Ωστόσο, αγορές γίνονταν ακόμα και από τους γνώστες της αγοράς, γιατί ήξεραν ότι ακόμα και αν δεν αξίζουν τόσο, θα πωληθούν σύντομα και με μεγάλο κέρδος. Μέχρι και δάνεια δίνονταν σε απλούς πολίτες για αγορά μετοχών. Γι’ αυτό, πρέπει να τονιστεί ότι η αξία των εταιρειών –πριν το «κραχ»– ήταν πάνω από το 192% του Α.Ε.Π. της χώρας. Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. για τις εκλογές, εκείνη την περίοδο, τοποθετούσε στην προεκλογική εκστρατεία φυλλάδια με τίτλο: «Σήμερα, 1.000.000 επενδυτές ξέρουν ότι οι μετοχές τους έχουν αξία».
Η ξέφρενη πορεία του χρηματιστηρίου έλαβε τέλος στις 21 Σεπτεμβρίου του 1999, με μία πτώση της τάξεως του -12,7% εντός τριών ημερών και η κάθοδος συνεχίστηκε για χρόνια. Από έλεγχο αργότερα αποφάνθηκε ότι πολλές εταιρείες κατάφεραν να έχουν μεγάλη κεφαλαιοποίηση χωρίς να την αξίζουν, αφού η πραγματική αποτίμησή τους ήταν αρκετά μικρότερη. Οι αποταμιεύσεις των Ελλήνων εξανεμίστηκαν και, πιο συγκεκριμένα, οι αποταμιεύσεις των μικροεπενδυτών. Οι εφημερίδες της εποχής κατηγόρησαν την πολιτική εξουσία –δηλαδή το ΠΑ.ΣΟ.Κ.– για εσκεμμένη αλλαγή πλούτου. Οι 23 εταιρείες και τα άτομα που οδηγήθηκαν σε δίκη αθωώθηκαν το 2018. Επίσης, πληροφορίες από εκείνη την εποχή λένε πως συγγενείς των χρηματιστών ρωτούσαν πού μπορούν να τοποθετήσουν τα χρήματά τους, γεγονός που δείχνει ότι ο κόσμος αποσκοπούσε μεγάλα κέρδη από μεγάλες αποδόσεις, αλλά στην ουσία «τζόγαραν» τα χρήματα τους σε κάτι που δεν γνώριζαν.
Από τότε, ο χρηματιστηριακός δείκτης ποτέ δεν έφτασε πάλι σε τόσο υψηλά επίπεδα, αλλά μετά από αυτό το γεγονός με το «κραχ» του 1999 στο ελληνικό χρηματιστήριο μπήκαν φραγμοί και πραγματοποιούνται τακτικότεροι έλεγχοι από εξειδικευμένους φορείς, ώστε να μην επαναληφθεί. Παρόλα αυτά, ακόμα και στις Η.Π.Α., την πιο ανεπτυγμένη αγορά στον κόσμο, έχουν καταγραφεί παρόμοιες κρίσεις, με τον αντίκτυπο, βέβαια, παγκοσμίως να είναι τεράστιος. Συνεπώς, κανένα σύστημα δεν είναι πλήρως ελεγχόμενο και –πάντα– θα συμβαίνουν χρηματιστηριακά «κραχ», αλλά στη συνέχεια η αγορά θα διορθώνεται και θα επέρχεται ισορροπία, δηλαδή θα προσεγγίζει τη θεμελιώδη αξία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Καλοκαίρι 1999: Τότε που η Ελλάδα αναστέναζε στο ταμπλό του Χρηματιστηρίου, tanea.gr, διαθέσιμο εδώ
- 20 χρόνια από τη χρηματιστηριακή «φούσκα» του 1999, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
