Της Μιχαέλας Αθηνιώτη,
Κάθε χρόνο, όταν έρχονται οι γιορτές των Χριστουγέννων και ξεκινούν οι πολυπόθητες διακοπές, είτε κάποιος λατρεύει είτε κάποιος άλλος μισεί τις εορταστικές ημέρες των Χριστουγέννων. Όλοι έχουμε να αναμένουμε κάτι από αυτές τις μέρες. Ίσως ένα δώρο, ίσως κάποιο ταξίδι στο χωριό, στα χιόνια, με φίλους ή την οικογένεια, κάποια επίσκεψη ενός αγαπημένου μας προσώπου ή και τη συνάντηση και τον εορτασμό με τους κοντινούς μας. Μπορεί να περιμένουμε μια έξοδο ή κάποιο φεστιβάλ, να δούμε τις καθιερωμένες –και ίσως πολυπαιγμένες– ταινίες των Χριστουγέννων στην τηλεόραση, να στολίσουμε το δέντρο, ή ακόμα και αν δεν είναι κάποιος φαν της εορταστικής περιόδου, οι 2 βδομάδες αποθεραπείας από την κλασική καθημερινότητα μπορεί να φαίνονται όαση ξεκούρασης.
Ένα είναι το σίγουρο πάντως κάθε χρόνο: τα χριστουγεννιάτικα οικογενειακά τραπέζια. Δεν έχει σημασία αν κάποιος έχει μεγάλη ή μικρή οικογένεια, αν δεν έχει κι αν θα βρεθεί με φίλους, αν θα αργήσει να παρευρεθεί λόγω δουλειάς και θα φτάσει λίγο πριν το κόψιμο της βασιλόπιτας όταν σχεδόν όλο το φαγητό θα έχει τελειώσει, ή αν κάποιος θα κάτσει με τους αγαπημένους του φίλους, τα ζωάκια του, αφού ο καθένας μπορεί να έχει μια διαφορετική αντίληψη της οικογένειας. Αυτό που είναι σημαντικό είναι ότι τα Χριστούγεννα είναι μια περίοδος όπου μοιραζόμαστε όχι μόνο δώρα, αλλά και κοινές εμπειρίες με όσους αγαπάμε.
Όλοι έχουμε βρεθεί σε μικρή ηλικία, όταν όλα μας φαίνονται ακόμα πιο τρελά και εξωφρενικά –ή έστω σε κάποια στιγμή της ζωής μας–, σε οικογενειακό τραπέζι Χριστουγέννων, Πρωτοχρονιάς ή και των Φώτων. Και σίγουρα, όλοι μοιραζόμαστε τις ίδιες εμπειρίες τελικά μεταξύ μας. Την ίδια εμπειρία με τον διπλανό μας στο μετρό, ή και με αυτόν που στέκεται από πίσω μας στην ουρά στο μαγαζί με τα δώρα.
Γιατί όλες οι οικογένειες φαίνεται να μοιάζουν, ειδικά την περίοδο των γιορτών. Αυτός που έχει αναλάβει το μαγείρεμα μονίμως ξεφεύγει και φτιάχνει φαΐ για έναν στόλο, πολύ περισσότερο πάντως από όσο χρειάζεται, έτσι που καταλήγει η οικογένεια να τρώει για σχεδόν μια βδομάδα το φαγητό από το τραπέζι. Στην κορυφή του τραπεζιού, ο μεγαλύτερος της οικογένειας. Τα παιδιά σε μια γωνία, όλα μαζί να τσιρίζουν και να τραγουδάνε τα κάλαντα και να τρώνε ελάχιστα, γιατί το μυαλό τους είναι στο παιχνίδι και ανυπομονούν να τους αφήσουν να πάνε να παίξουν. Οι έφηβοι της οικογένειας, που ασχολούνται με το κινητό τους, αλλά ταυτόχρονα συμμετέχουν στις κουβέντες, προσδίδοντας τον νεανικό τόνο. Μια γιαγιά που προσπαθεί να ταΐσει τους πάντες έως σκασμού και να τους δώσει να δοκιμάσουν και από τα 15 διαφορετικά φαγητά, ακόμα και αν δε χωράνε όλα στο πιάτο. Κάποιος θα λέει ιστορίες από το παρελθόν, ενώ χριστουγεννιάτικες μελωδίες παίζουν στο υπόβαθρο σε χαμηλή ένταση, ίσα ίσα ώστε να προσδώσουν το εορταστικό κλίμα. Στρυμωγμένοι όλοι γύρω από το τραπέζι.
Και μετά το φαΐ, σε κατάσταση ημιλιπόθυμη και λίγο πριν τον ύπνο, σε μεγάλες πιατέλες, έρχονται μελομακάρονα με μέλι ή και σοκολάτα, κουραμπιέδες και δίπλες, τα παραδοσιακά γλυκά των Χριστουγέννων, ενώ την Πρωτοχρονιά δε λείπει από το σπίτι η Βασιλόπιτα. Μοίρασμα σε κομμάτια, λοιπόν, και ένα θα είναι του Χριστού και ένα του σπιτιού. Ποιος θα είναι ο τυχερός που θα του πέσει το φλουρί και θα έχει τύχη όλο τον χρόνο; Κάπου κάπου, ίσως και η βασιλόπιτα να έχει δύο φλουριά, για τα παιδιά της οικογένειας, ή ακόμα και τρία. Όλα τα παιδιά να είναι τυχερά, λένε όλοι. Στημένη, αλλά αξίζει για τα χαμόγελα στα πρόσωπά τους.
Και μετά από όλο το φαΐ, έρχεται η ανταλλαγή των δώρων. Ίσως είναι μικρά και συμβολικά, αλλά η ζεστασιά της σκέψης είναι που μετράει. Κάποια είναι αστεία, κάποια χρήσιμα, κάποια προσωπικά, άλλα πάλι είναι συγκινητικά. Ένα διακοσμητικό, ένα παιδικό παιχνίδι, μία κούπα, μικρά και σημαντικά.
Το σημαντικό, όμως, είναι, όχι ότι φεύγουμε με γεμάτα χέρια από αυτά τα τραπέζια, από δώρα και φαγητό στα ταπεράκια, αλλά ότι φεύγουμε γεμάτοι ψυχολογικά. Με δύναμη για το καινούριο έτος. Και όταν τελειώσουν οι γιορτές, η γλυκιά μελαγχολία έρχεται πάλι. Οι συναντήσεις αυτές μπορεί να γίνουν πιο σπάνιες, ίσως η οικογένεια και οι φίλοι να μη μαζεύονται τόσο συχνά πια όλοι μαζί, αλλά πάντα υπάρχει και ο επόμενος χρόνος, μια γλυκιά υπενθύμιση.
Η γιορτή των Χριστουγέννων έχει μια βαθύτερη αξία. Μας υπενθυμίζει ότι ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον. Μέσα από τις συναντήσεις με τους άλλους και τη διαπροσωπική επικοινωνία, κερδίζουμε ξανά όσα έχουμε χάσει με τη διαμεσολαβημένη επικοινωνία που κυριαρχεί στην καθημερινότητά μας. Τα χριστουγεννιάτικα τραπέζια, είτε οικογενειακά είτε και όχι, είναι μια ευκαιρία να υπάρξουμε με τους άλλους, να αναπτύξουμε πραγματικές σχέσεις, να γιορτάσουμε όσο βρισκόμαστε στον ίδιο χώρο, στον ίδιο χρόνο, και όχι απλά να στείλουμε μια ευχή ετεροχρονισμένα με ένα μήνυμα. Είναι ευκαιρία να συμμετέχουμε με όλες μας τις αισθήσεις στην επικοινωνία με τους δικούς μας ανθρώπους.
