Του Ελευθέριου Χονδρού,
Ο Leo Varadkar, ο ηγέτης του κόμματος Fine Gael, επέστρεψε ως Πρωθυπουργός (Taoiseach στα γαελικά) της Ιρλανδίας στις 17 Δεκεμβρίου 2022, ως μέρος μιας ιστορικής «συμφωνίας εναλλαγής» με τον τέως Πρωθυπουργό Micheál Martin του κόμματος Fianna Fáil. Πρόκειται για την πρώτη φορά που η θέση του Taoiseach εναλλάσσεται μεταξύ δύο πολιτικών κομμάτων στην ιστορία της Ιρλανδικής Δημοκρατίας.
Η συμφωνία εναλλαγής –ή στα αγγλικά “rotation agreement”– επετεύχθη ως μέρος μιας συμφωνίας εμπιστοσύνης και προμήθειας μεταξύ των δύο κομμάτων, η οποία τους επέτρεψε να σχηματίσουν Κυβέρνηση μειοψηφίας μετά τις γενικές εκλογές του Φεβρουαρίου 2020. Σύμφωνα με τους όρους αυτής της συμφωνίας, οι σχεδόν αιώνιοι αντίπαλοι της ιρλανδικής πολιτικής, το Fianna Fáil και το Fine Gael, σχημάτισαν την πρώτη κοινή Κυβέρνηση με την υποστήριξη ενός μικρότερου εταίρου του συνασπισμού, του Κόμματος των Πρασίνων.
Τι ώθησε τους «αιώνιους εχθρούς» στη συνεργασία;
Και τα τρία κόμματα είχαν συμφωνήσει ότι ο Martin θα ηγούταν, κατέχοντας τον ρόλο του Taoiseach για τα πρώτα δυόμιση χρόνια, ενώ ο Varadkar για το υπόλοιπο μιας αναμενόμενης πενταετούς θητείας. Αντίστοιχα, στο διάστημα το οποίο ο ένας θα υπηρετούσε ως Πρωθυπουργός, ο άλλος θα έμενε ως Tánaiste, δηλαδή ως αναπληρωτής επικεφαλής της Κυβέρνησης της Ιρλανδίας και, επομένως, κάτοχος του δεύτερου υψηλότερου αξιώματος της χώρας. Η συμφωνία όριζε αρχικά ότι η αλλαγή θα γινόταν στις 15 Δεκεμβρίου, αλλά αυτό άλλαξε προκειμένου να επιτραπεί στον πλέον πρώην Πρωθυπουργό Martin να συμμετάσχει στην τελική σύνοδο κορυφής των ηγετών της Ε.Ε. του έτους στις Βρυξέλλες την περασμένη εβδομάδα. Στη συνέχεια, ο ηγέτης του Fianna Fáil υπέβαλε την παραίτησή του από τη θέση του Πρωθυπουργού στον Πρόεδρο Michael D. Higgins, διαλύοντας αυτόματα την Κυβέρνηση. Τελικά, στις 17 Δεκεμβρίου κατά τη διάρκεια ειδικής συνόδου του Dáil Éireann (της Κάτω Βουλής του Κοινοβουλίου της Ιρλανδίας) τα μέλη ψήφισαν σύμφωνα με τις κομματικές γραμμές 87–62, για να δώσουν την κορυφαία θέση πίσω στον Varadkar.
Ο λόγος που τα δύο κόμματα ένωσαν τις δυνάμεις τους πριν περίπου 2 χρόνια δεν είναι άλλος, παρά ένας κοινός εχθρός. Ο εχθρός αυτός πρόκειται για το σοσιαλδημοκρατικό και υπερκαθολικό κόμμα Sin Fein, το οποίο ήταν στην κορυφή της λαϊκής ψήφου το 2020, και που ηγείται σταθερά σε όλες τις δημοσκοπήσεις έκτοτε, δοκιμάζοντας τακτικά την πλειοψηφία του συνασπισμού με την ελπίδα να πυροδοτήσει πρόωρες γενικές εκλογές.
O Varadkar ως Πρωθυπουργός στο παρελθόν
Ο Varadkar, ο οποίος γεννήθηκε στο Δουβλίνο το 1979, είναι γιος ενός Ινδού μετανάστη πατέρα και μιας Ιρλανδής μητέρας. Σπούδασε ιατρική στο Trinity College του Δουβλίνου, πριν ασχοληθεί με την πολιτική. Το 2007 εξελέγη στο ιρλανδικό Kοινοβούλιο και υπηρέτησε ως Υπουργός Επικρατείας σε διάφορα υπουργεία, συμπεριλαμβανομένων των Μεταφορών, του Τουρισμού και του Αθλητισμού, προτού γίνει Υπουργός Υγείας το 2014. Για πρώτη φορά έγινε Πρωθυπουργός το 2017, διαδεχόμενος τον Enda Kenny. Ο διορισμός του τον κατέστησε τον πρώτο ανοιχτά ομοφυλόφιλο άτομο που κατείχε τη θέση, καθώς και το νεότερο άτομο που κατέχει το αξίωμα εδώ και περισσότερα από 150 χρόνια. Η εκλογή του χαιρετίστηκε ευρέως ως σημαντικό ορόσημο για τα δικαιώματα της κοινότητας L.G.B.T.Q.+, τόσο στην Ιρλανδία όσο και σε όλο τον κόσμο. Ο ινδικής καταγωγής Πρωθυπουργός υπηρέτησε στη θέση μέχρι τον Φλεβάρη του 2020, όταν παραιτήθηκε λίγο μετά τις εκλογές, καθώς έκρινε ότι δεν είχε την επαρκή στήριξη για να ηγηθεί. Τελικά, αντικαταστάθηκε από τον Micheál Martin ως μέρος της προαναφερθείσας συμφωνίας.
Ως Taoiseach στο παρελθόν, ο Varadkar είχε επικεντρωθεί σε μια σειρά θεμάτων, συμπεριλαμβανομένου του Brexit, της ιρλανδικής οικονομίας και κοινωνικών ζητημάτων, όπως η στέγαση και η υγειονομική περίθαλψη. Είχε, επίσης, εργαστεί σκληρά για την ενίσχυση της σχέσης της Ιρλανδίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλους διεθνείς εταίρους. Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του ως Πρωθυπουργός, ο Varadkar πέτυχε σε πολλούς τομείς, συμπεριλαμβανομένης της επιτυχούς διαπραγμάτευσης μιας συμφωνίας για το Brexit, που προστάτευε τα συμφέροντα της Ιρλανδίας, της θέσπισης ενός εθνικού σχεδίου στέγασης για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης της χώρας και της εισαγωγής ορισμένων μέτρων για τη βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης, συμπεριλαμβανομένης της καθιέρωσης ενός καθολικού συστήματος υγειονομικής περίθαλψης.
Η επιστροφή του Varadkar και οι αντιδράσεις
Η επιστροφή του Varadkar ως Πρωθυπουργού έχει αντιμετωπιστεί με ποικίλες αντιδράσεις. Ορισμένοι επαίνεσαν την ιστορική φύση της συμφωνίας εναλλαγής, η οποία επιτρέπει στα δύο μεγάλα κόμματα στην Ιρλανδία να μοιράζονται την εξουσία και να αποφεύγουν την ανάγκη για δαπανηρές και δυνητικά αποσταθεροποιητικές γενικές εκλογές. Άλλοι, ωστόσο, έχουν εκφράσει ανησυχίες για τη σταθερότητα της Κυβέρνησης, δεδομένου ότι πρόκειται για Κυβέρνηση μειοψηφίας, που βασίζεται στην υποστήριξη μικρότερων κομμάτων. Παρά αυτές τις ανησυχίες, ο Varadkar είπε ότι είναι βέβαιος ότι η Κυβέρνηση θα μπορέσει να υλοποιήσει τις προτεραιότητές της και να επιτύχει τους στόχους της. Έχει περιγράψει ορισμένες βασικές προτεραιότητες για τη δεύτερη θητεία του ως Taoiseach, συμπεριλαμβανομένης της αντιμετώπισης των συνεχιζόμενων επιπτώσεων της πανδημίας COVID–19, της ενίσχυσης της ιρλανδικής οικονομίας και της αντιμετώπισης κοινωνικών ζητημάτων, όπως η στέγαση και η υγειονομική περίθαλψη.
Όσον αφορά τη συνεχιζόμενη πανδημία COVID–19, αυτή πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο Varadkar και η Κυβέρνησή του. Η Ιρλανδία έχει επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από τον ιό με περισσότερα από 200.000 επιβεβαιωμένα κρούσματα και σχεδόν 4.000 θανάτους τον Δεκέμβριο του 2022. Ο Varadkar είπε ότι η κορυφαία προτεραιότητα της Κυβέρνησης θα είναι να συνεχίσει να εργάζεται για τον έλεγχο της εξάπλωσης του ιού και την προστασία της υγείας και της ευημερίας του ιρλανδικού λαού. Αυτό θα περιλαμβάνει την εφαρμογή προγραμμάτων εμβολιασμού, την υποστήριξη επιχειρήσεων και ατόμων που έχουν πληγεί από την πανδημία και τη συνεργασία με διεθνείς εταίρους για την αντιμετώπιση της κρίσης.
H οικονομική σταθερότητα στο επίκεντρο της προσοχής
Εκτός από την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID–19, ο Varadkar είπε, επίσης, ότι θα επικεντρωθεί στην ενίσχυση της ιρλανδικής οικονομίας. Αυτό θα περιλαμβάνει υποστήριξη επιχειρήσεων και εργαζομένων, όσο ανακάμπτουν από τις επιπτώσεις της πανδημίας, καθώς και επενδύσεις σε υποδομές και στην εκπαίδευση για τη στήριξη της μακροπρόθεσμης οικονομικής ανάπτυξης. Ένα μεγάλο εμπόδιο που θα συναντήσει ο Varadkar και η Κυβέρνησή του σε αυτούς τους τομείς θα είναι η εύρεση των πόρων για τη χρηματοδότηση αυτών των πρωτοβουλιών. Δεν είναι παρά πραγματικότητα, εξάλλου, ότι η ιρλανδική οικονομία έχει επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από την πανδημία και η Κυβέρνηση θα πρέπει να εξισορροπήσει την ανάγκη για επενδύσεις σε βασικούς τομείς με την ανάγκη διατήρησης της δημοσιονομικής σταθερότητας.
Ενώ η Κυβέρνηση αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης αντιμετώπισης βασικών ζητημάτων, όπως η στέγαση και η υγειονομική περίθαλψη, ο Varadkar διαβεβαιώνει ότι θα είναι σε θέση να υλοποιήσει τις προτεραιότητές της και να επιτύχει τους στόχους της. Η εστίασή του στην οικονομική σταθερότητα και την κοινωνική πρόοδο, καθώς και η δέσμευσή του για διεθνή συνεργασία και την ανάπτυξη μιας ισχυρής σχέσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση θα είναι ζωτική, καθώς η χώρα συνεχίζει να αντιμετωπίζει τις δυσχέρειες του παρόντος και να εργάζεται για ένα πιο ευημερούν και δίκαιο μέλλον.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Leo’s back: Varadkar returns as prime minister of Ireland, Politico, διαθέσιμο εδώ
- Leo Varadkar becomes taoiseach as Micheál Martin steps down, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Ιρλανδία: Ο Λίο Βαράντκαρ εξελέγη πρωθυπουργός της χώρας, Capital.gr, διαθέσιμο εδώ
- Varadkar returns as Irish leader in political job-share deal, Washington Post, διαθέσιμο εδώ
- Leo Varadkar becomes Taoiseach again from historic rotation agreement, Irish Times, διαθέσιμο εδώ
- Leo Varadkar returns as Ireland’s prime minister, AA, διαθέσιμο εδώ
