Της Βικτώριας Βενιού,
Το διαχρονικό έργο του Μολιέρου «Ο Μισάνθρωπος» παρουσιάζει μια κοινωνία στην οποία πρωταγωνιστικό ρόλο διαδραματίζει ο ναρκισσισμός, η υποκρισία και ο σεξισμός. Έως τις 29 Ιανουαρίου μπορεί κανείς να απολαύσει την εν λόγω θεατρική παράσταση στο θέατρο Εμπορικόν σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα. Πιο επίκαιρο από ποτέ τόσο το έργο, όσο και η σκηνοθεσία του Γιάννη Κακλέα αναδεικνύουν αδιαμφισβήτητα τάσεις και συμπεριφορές, που αντικατοπτρίζουν τη σημερινή πραγματικότητα και καθιστούν σημεία των καιρών.
Η διανομή αποτελείται από ένα θίασο ταλαντούχων ηθοποιών. Τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Αλσέστ ενσαρκώνει ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος. Ο Αλσέστ, αν και παράφορα ερωτευμένος, παραμένει πικρόχολος, πεσιμιστής και κατακριτής της υποκρισίας, που χαρακτηρίζει τη γαλλική αριστοκρατική κοινωνία. Αυτή την αντίθεση μεταξύ του πιο αγνού συναισθήματος και εκείνων που «κατατρώγουν» και βασανίζουν τον πρωταγωνιστή, ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος καταφέρνει να απεικονίσει με τον καλύτερο τρόπο, προσδίδει, δηλαδή, πολύ εύστοχα το κωμικό στοιχείο που διατρέχει το έργο, καθώς πάνω από όλα τα έργο είναι σατιρικό και όχι απολύτως αυστηρό. Τη Σελιμέν, η γυναίκα που έχει κλέψει την καρδιά του Αλσέστ, υποδύεται η Ευγενία Σαμαρά. Μία χειραφετημένη, ανεξάρτητη γυναίκα με κύρια χαρακτηριστικά της τη φιλαρέσκεια, την κοινωνικότητα και την ικανότητά της να «κινεί τα νήματα» προς όφελός της. Η ηθοποιός, όπως και η Σελιμέν, κατορθώνει να «λάβει τη συγχώρεση» του θεατή, παρόλο που αναγνωρίζει τη χωλότητα του χαρακτήρα της, αναγνωρίζοντας πόσο γοητευτική είναι, εισχωρώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο στη θέση του Αλσέστ.
Περαιτέρω, στον ρόλο του Ορόντ, αντεραστή του Μισάνθρωπου, παρουσιάζεται ο Στέλιος Ιακωβίδης, της Αρσινόης, της αντίζηλης της Σελιμέν, η Αθηνά Μουστάκα, μνηστήρες της γοητευτικής Σελιμέν, ο Θάνος Μπίρκος και ο Αυγουστίνος Κούμουλος. Ο Αλέξης Φουσέκης και ο Κυριάκος Σαλής είναι οι φίλοι του ζευγαριού. Πρόκειται για ένα υπέροχο αποτέλεσμα που φανερώνει σκληρή δουλειά. Τέλος, η Φωτεινή Αθερίδου με σατιρικά κείμενα διαδραματίζει ρόλο αφηγητή, προσθέτοντας μια ευχάριστη νότα στην θεατρική παράσταση.
Η σκηνοθεσία συνδιαλέγεται ανάμεσα στην παλιά αριστοκρατική Γαλλία και τον 21ο αιώνα, καθιστώντας αβέβαια τα όρια μεταξύ των δύο κόσμων και αποδεικνύοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο πως ακόμα και 400 χρόνια μετά από τη γέννηση του Μολιέρου παραμένει το συγγραφικό του έργο σχετικό σε οποιαδήποτε στιγμή του χωροχρόνου και αν τοποθετηθεί. Το σύγχρονο στοιχείο της παράστασης μαρτυρείται από πλήθος παραγόντων. Μοντέρνα μουσική: Prince, η μουσική υπόκρουση του Barry Lyndon και άλλοι καλλιτέχνες αναπαράγονται από τα ηχεία, καθημερινά αλλά και φανταχτερά ρούχα κεντρίζουν το ενδιαφέρον του θεατή, απλά σκηνικά: Ένα χαλί με ποτήρια και μπουκάλια από αλκοόλ καθιστούν το έργο μοντέρνο και συνάμα προσιτό στον θεατή, δημιουργώντας του την εντύπωση ότι βρίσκεται σε ένα οικείο περιβάλλον, παρακολουθώντας ένα θέμα που θα τον προβληματίσει, λησμονώντας το γεγονός ότι όλα τα τεκταινόμενα έλαβαν σάρκα και οστά για πρώτη φορά σε ερμηνεία του έργου τον Ιούνιο του 1666.
Μέσα από συνέντευξη του Γιάννη Κακλέα στο Magazine αναδεικνύεται ξεκάθαρα η επιθυμία και η ορμή που τον ώθησαν να ασχοληθεί με τον Μισάνθρωπο. «Είχα τρομερή περιέργεια και διάθεση να ανακαλύψω τον Μολιέρο. Ήθελα να εξερευνήσω τον κόσμο του, γιατί αποτελούσε για μένα ένα αίνιγμα. Είχα την αίσθηση πως ήταν μανιεριστής, πως η γραφή του δεν έχει βάθος και ίσως ήμουν επηρεασμένος από τους στίχους του, καθώς όλα του τα έργα είναι γραμμένα σε έναν στίχο περίεργο, που δε με έκανε να αισθανθώ την αλήθεια του. Πίστευα πως κάπου υπάρχει ένα ισχυρό βάθος και το ανακάλυψα».
Και συνεχίζει, «ο Μισάνθρωπος προέκυψε από την επιθυμία που είχαμε μαζί με τον Οδυσσέα (Παπασπηλιόπουλο) να ανεβάσουμε ένα έργο που να πήγαινε και στους δύο. Όταν έχεις ένα έργο με τίτλο και πρωταγωνιστή τον Μισάνθρωπο, πρέπει να έχεις και τον Μισάνθρωπο. Ο Οδυσσέας είναι πραγματικά ο ιδανικός. Μαζί αποφασίσαμε να παίξουμε το παιχνίδι της κωμωδίας και να σατιρίσουμε όλους αυτούς που πιστεύουν πως ξέρουν την αλήθεια. Γιατί ο ίδιος ο Μολιέρος σατιρίζει τον Μισάνθρωπο. Οι περισσότεροι τον παρουσιάζουν σαν έναν άνθρωπο που μάχεται υπέρ του δικαίου, ενώ ο τίτλος του έργου είναι τελείως σατιρικός, όπως κι ο Ταρτούφος κι ο Κατά φαντασίαν Ασθενής. Ένας νάρκισσος είναι στην πραγματικότητα ο Μισάνθρωπος».
Ο Μολιέρος, χρησιμοποιώντας την κωμωδία του ως το μείζον εργαλείο για άσκηση κοινωνικής κριτικής, συμπορεύεται με το έργο του Γιάννη Κακλέα και των ηθοποιών για να παράγουν ένα ομοιόμορφο και βαθυστόχαστο αποτέλεσμα, που αξίζει όλοι να παρακολουθήσουν για να θαυμάσουν την ομορφιά της παραγωγής, αλλά και του διαχρονικού θεάτρου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ο ΜΙΣΑΝΘΡΩΠΟΣ / MOLIERE JEAN-BAPTISTE. DE – politeianet, διαθέσιμο εδώ
- “Μισάνθρωπος”: Μια κωμωδία με περιεχόμενο διά χειρός Κακλέα – athinorama, διαθέσιμο εδώ
