Της Νένας Πεσκελίδη,
Στην είσοδο του λιμανιού της Kω βρίσκεται το επιβλητικό Κάστρο των Ιπποτών, γνωστό και ως Κάστρο της Νεραντζιάς. Αποτελεί ένα εμβληματικό μεσαιωνικό κάστρο, η κατασκευή του οποίου ξεκίνησε το 1436 και ολοκληρώθηκε το 1514. Η ονομασία «Νεραντζιά» οφείλεται στο γεγονός ότι το νησί ήταν πυκνοφυτεμένο με νεραντζιές και λεμονιές στα τέλη του 14ου αιώνα και στις αρχές του 15ου.
Το επιβλητικό κάστρο αποτελεί ένα εξαιρετικό δείγμα της ιπποτικής αμυντικής αρχιτεκτονικής των Δωδεκανήσων, ενώ για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκαν ντόπιοι λίθοι και πολλά αρχιτεκτονικά μέλη από τα ερείπια της αρχαίας πόλης της Κω. Η σημερινή του μορφή οφείλεται στην Ιταλική Αρχαιολογική Υπηρεσία, η οποία κατά τη διάρκεια της ιταλικής κατοχής προχώρησε στην κατεδάφιση των Οθωμανικών προσθηκών και αναστήλωσε, έπειτα, το κάστρο, σε μια προσπάθεια να το επαναφέρει στην αρχική του μορφή.
Ο χώρος στον οποίο βρίσκεται το κάστρο ήταν, κατά την αρχαιότητα, ένα νησί το οποίο ενωνόταν με την ξηρά μέσω μιας γέφυρας που υπάρχει μέχρι και σήμερα. Ο λόγος γίνεται για τη γέφυρα της Οδού Φοινίκων, αρχικού πλάτους 33 μέτρων.
Το κάστρο της Νερατζιάς και το κάστρο του Μπόντρουμ στην απέναντι ακτή ήλεγχαν το θαλάσσιο πέρασμα προς τους Άγιους Τόπους κατά τη διάρκεια των Σταυροφοριών. Μετά από πολλές αποτυχημένες προσπάθειες, οι Οθωμανοί κατάφεραν να καταλάβουν τελικά το κάστρο το 1522. Αξίζει να αναφέρουμε ότι ο βασικότερος λόγος για τον οποίο επιθυμούσαν την κατάκτησή του ήταν η σημαντική γεωστρατηγική θέση που κατείχε.
Το κάστρο αποτελείται από δύο οχυρωματικούς περιβόλους, τον εσωτερικό και τον εξωτερικό, οι οποίοι χωρίζονται με πλατιά τάφρο και επικοινωνούν με μια γέφυρα. Αριστερά της γέφυρας βρίσκεται το παλαιότερο χρονολογικά σωζόμενο κτίσμα του κάστρου: Ο κυκλικός πύργος, ο οποίος φέρει τα οικόσημα των Μεγάλων Μαγίστρων De Lastic (1437-1454) και De Milly (1454-1461). O εσωτερικός περίβολος –πιθανώς χτισμένος πριν από τα τέλη του 14ου αιώνα, οπότε οι επιθέσεις του σουλτάνου Bαγιαζίτ I΄ ήταν εντονότερες– αποτελείται από τέσσερις κυκλικούς πύργους στις γωνίες. O εξωτερικός περίβολος είναι μεταγενέστερος και περιβάλλει τον πρώτο με ογκώδεις προμαχώνες στις τέσσερις γωνίες, επάλξεις και κανονιοθυρίδες. Η κατασκευή του ξεκίνησε περίπου το 1495 από τον M. M. D’ Aubusson, συνεχίστηκε από τον D’ Amboise κι ολοκληρώθηκε από τον Del Carretto το 1514.
Μία ελληνιστική ζωοφόρος κοσμεί το επάνω μέρος της κεντρικής πύλης, αποτελούμενη από προσωπεία και γιρλάντες. Στην οροφή των εισόδων βρίσκονται τοποθετημένοι κίονες από γρανίτη, που πιθανώς προέρχονται από την παλαιοχριστιανική βασιλική του λιμένα.
Ανάμεσα στον εσωτερικό και τον εξωτερικό περίβολο στη βόρεια πλευρά, υπήρχε ένα ιπποτικό κτίσμα (αποθήκη), που αναστηλώθηκε κατά την περίοδο της ιταλοκρατίας. Σήμερα, φυσικά, χρησιμοποιείται ως μουσείο των αρχιτεκτονικών μελών της Kω. Είναι αρχαιολογικός χώρος, ανοικτός στους επισκέπτες, στον οποίο συνήθως παρουσιάζεται πρόχειρη έκθεση βωμών, γλυπτών και επιγραφών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Κάστρο των Ιπποτών και Λεωφόρος των Φοινίκων, kos.gr, διαθέσιμο εδώ
- Κάστρο Νερατζιάς, odysseus.culture.gr, διαθέσιμο εδώ
- ΚΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΝΕΡΑΝΤΖΙΑΣ Η ΤΩΝ ΙΠΠΟΤΩΝ ΚΩΣ, golden-greece.gr, διαθέσιμο εδώ
