Της Δανάης Τομαροπούλου,
Πολλές φορές, ακούμε τους όρους καρδιακή ανακοπή και καρδιακή προσβολή, δύο όρους που αρκετά συχνά ταυτίζονται λανθασμένα. Πρόκειται για δύο ιατρικούς όρους που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν παθήσεις στην καρδιά που μπορούν να αποβούν θανατηφόρες, ιδιαίτερα η περίπτωση της καρδιακής ανακοπής. Στην περίπτωση της καρδιακής ανακοπής (καρδιακή παύση) εντοπίζεται δυσλειτουργία στο ηλεκτρικό σύστημα της καρδιάς με απόρροια τη διακοπή της λειτουργίας αυτής, ενώ στην καρδιακή προσβολή (έμφραγμα) έχουμε νέκρωση του καρδιακού μυϊκού ιστού λόγω μειωμένης αιμάτωσης και δεν οδηγεί απαραίτητα στον θάνατο.
Τι είναι ακριβώς η καρδιακή ανακοπή;
Στην καρδιακή ανακοπή η καρδιά σταματά να χτυπά λόγω βλάβης στο ηλεκτρικό της σύστημα με απότοκο την έλλειψη οξυγόνωσης τόσο του εγκεφάλου όσο και των υπόλοιπων ζωτικών οργάνων. Πιο συγκεκριμένα, όπως μία ηλεκτρική συσκευή απαιτεί ηλεκτρικό ρεύμα για να τεθεί σε λειτουργία, έτσι και τα καρδιακά μυϊκά κύτταρα απαιτούν ένα ηλεκτρικό ερέθισμα για να τους δώσει την εντολή της συστολής. Το ερέθισμα ξεκινά από την περιοχή του φλεβόκομβου –φυσικός βηματοδότης της καρδιάς– που εντοπίζεται στον δεξιό κόλπο, κοντά στο σημείο εισόδου της άνω κοίλης φλέβας και τα κύτταρά του πυροδοτούν δυναμικά ενέργειας με συχνότητα περίπου 60 έως 100 παλμούς ανά λεπτό. Έπειτα, το ερέθισμα περνά από τον κολποκοιλιακό κόμβο –παρεμβάλλεται μεταξύ κόλπων και κοιλιών– όπου υφίσταται μία μικρή επιβράδυνση προκειμένου να γίνει η σύσπαση των κόλπων και η πλήρωση των κοιλιών με αίμα. Στη συνέχεια, διαδίδεται στο δεμάτιο του His και μέσω του αριστερού και δεξιού κλάδου του στις δύο κοιλίες για την πρόκληση συστολής αυτών και την προώθηση του αίματος στα περιφερικά όργανα.
Σε μη παθολογικές καταστάσεις η καρδιά πάλλεται με συχνότητα 60–100 παλμούς ανά λεπτό, ενώ στις αρρυθμίες παρατηρείται ακανόνιστος καρδιακός ρυθμός, πολύ αργός όταν οι παλμοί είναι κάτω από 60 το λεπτό και πολύ γρήγορος όταν είναι πάνω από 100. Οι αρρυθμίες μπορούν να προκαλέσουν διακοπή της καρδιακής λειτουργίας με την πιο συχνή να είναι η κοιλιακή μαρμαρυγή. Αυτό συμβαίνει όταν οι κατώτεροι θάλαμοι της καρδιάς χτυπούν χαοτικά χωρίς να αντλούν αίμα. Το πιθανότερο αποτέλεσμα είναι ο θάνατος, εκτός αν ο ασθενής υποβληθεί σε καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) και απινίδωση.
Πώς εκδηλώνεται η καρδιακή ανακοπή;
Συνήθως, η καρδιακή ανακοπή εμφανίζεται αιφνιδίως. Το άτομο παρουσιάζει απώλεια αισθήσεων, δεν αναπνέει, δεν έχει σφυγμό και δεν αντιδρά όταν το ρωτάμε αν είναι καλά.
Πώς αντιμετωπίζεται ένα περιστατικό καρδιακής ανακοπής;
Στην καρδιακή ανακοπή, αν δεν επανέλθει σε λειτουργία η καρδιά άμεσα, επέρχεται ο θάνατος. Πρόκειται για μία εξαιρετικά επικίνδυνη κατάσταση, στην οποία η ζωή του ασθενούς «κρέμεται από μία κλωστή» και απαιτεί άμεση αντιμετώπιση. Αρχικά, αν διαπιστώσουμε ότι κάποιο άτομο χάσει τις αισθήσεις του:
- Το πλησιάζουμε με προσοχή και ελέγχουμε αν ανταποκρίνεται στις ερωτήσεις μας, αν έχει σφυγμό –ο έλεγχος γίνεται στην καρωτιδική αρτηρία– και αν αναπνέει. Αν δεν κάνει τίποτα από τα παραπάνω, λέμε σε κάποιον να καλέσει το 166 αμέσως.
- Απελευθερώνουμε τον αεραγωγό σηκώνοντας το κεφάλι προσεκτικά προς τα πίσω και αφαιρούμε τροφή που μπορεί να υπάρχει στη στοματική κοιλότητα.
- Ξεκινάμε αμέσως θωρακικές συμπιέσεις. Με τους αγκώνες τεντωμένους και κάθετα στο στέρνο, φέρνουμε τους ώμους πάνω από το κέντρο του θώρακα. Πιέζουμε το στέρνο 4–5 εκατοστά με συχνότητα 100 θωρακικές συμπιέσεις ανά λεπτό.
- Με τον δείκτη και τον αντίχειρα κλείνουμε τη μύτη, παίρνουμε μία βαθιά ανάσα και φυσάμε αργά και σταθερά στο στόμα του θύματος. Επαναλαμβάνουμε.
Οι θωρακικές συμπιέσεις πρέπει να γίνονται εναλλάξ με τις εμφυσήσεις, δηλαδή κάθε 30 θωρακικές συμπιέσεις να γίνονται 2 εμφυσήσεις. Η πιθανότητα ο σφυγμός του θύματος να επανέλθει χωρίς απινίδωση είναι μηδενική. Γι’ αυτό συνεχίζουμε την ΚΑΡΠΑ μέχρι να έρθει το ασθενοφόρο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τι είναι καρδιακή ανακοπή;, e-cardio.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Τι διαφέρει η καρδιακή προσβολή (έμφραγμα) από την καρδιακή ανακοπή, healthyliving.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Το ηλεκτρικό σύστημα της καρδιάς & το ΗΚΓ, eponline.gr. Διαθέσιμο εδώ
-
Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ), ekab.gr. Διαθέσιμο εδώ
