Του Μενέλαου Γιώτη,
Το ιστορικό της Air Fast Tickets
Όλα ξεκίνησαν το έτος 2009, όταν με αρχικό χρηματικό κεφάλαιο €60.000 ιδρύθηκε η εταιρεία Air Fast Tickets, με έδρα στον Πειραιά. Η συγκεκριμένη εταιρεία είχε ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό. Πουλούσε ταξιδιωτικά εισιτήρια, παρουσιάζοντας ζημιά στα αποτελέσματα χρήσης. Αυτό σήμαινε πως τα εισιτήρια ήταν σε τιμές κάτω του κόστους, με αποτέλεσμα –παρά τον τζίρο που κάνανε κάθε μήνα− να είναι πάντα ζημιογόνα. Με αυτόν τον ρυθμό η εταιρεία έγινε ισχυρό brand, καθώς έφτασε να εξυπηρετεί έως και 5 εκατ. πελάτες. Μέσα σε τρία χρόνια, η επιχείρηση εξελίχθηκε σε ένα «χρυσορυχείο», αφού έφτασε να έχει τζίρο κοντά στα €30 εκατ. Αυτό ώθησε την εταιρεία να κάνει σημαντικά ανοίγματα στο εξωτερικό, ιδρύοντας το 2012 νέα γραφεία σε Λονδίνο και Νέα Υόρκη. Το αποκορύφωμα ήταν να γίνει ακόμα και χορηγός ομάδας του N.B.A., της Brooklyn Nets.
Όπως είναι λογικό, κάποιος με μια πρώτη ματιά θα μπορούσε πρόχειρα να αναρωτηθεί πώς μια εταιρεία που εμφάνιζε κάθε μήνα ζημιά κατάφερε σε τρία χρόνια, όχι μόνο να σταθεί στην αγορά, αλλά και να επεκταθεί σε τέτοιο βαθμό, έτσι ώστε να αποτελέσει έναν κολοσσό στην ταξιδιωτική αγορά. Θα μπορούσε κάποιος να υποθέσει ότι το επιχειρηματικό δαιμόνιο των εκπροσώπων της εταιρείας ήταν τόσο ισχυρό, ώστε η Air Fast Tickets να θεωρείται από τις πιο επιτυχημένες επιχειρήσεις εκείνη την περίοδο. Ήταν, όμως, έτσι η πραγματικότητα; Ή μήπως η συγκεκριμένη εταιρεία δεν ήταν αυτό που φαινόταν;
Από την Κορυφή στην Κατάρρευση
Η Air Fast Tickets στην ουσία κατέρρευσε μέσα σε δύο χρόνια από το έτος της μεγάλης ακμής, συμπληρώνοντας περίπου πέντε χρόνια ζωής (2009-2014). Στην τελική πτώχευση έφτασε το 2016, όταν έπαψε και τυπικά η επιχειρηματική δραστηριότητα της εταιρείας. Πως, όμως, φτάσαμε στην κατάρρευση μιας από τις πιο πετυχημένες εταιρείες στην ταξιδιωτική αγορά, της οποίας η «δόξα» έφτασε μέχρι και την άλλη άκρη του Ατλαντικού; Η απάντηση, με πολύ απλά λόγια, ήταν ότι η συγκεκριμένη επιχείρηση ξεκίνησε χωρίς στέρεες βάσεις και, όπως αποδείχθηκε, με πολλά νομικά κενά. Μια επιχείρηση με αυτά τα χαρακτηριστικά είναι καταδικασμένη να καταρρεύσει με μαθηματική ακρίβεια μέσα σε λίγα μόλις χρόνια. Βάσει του αποτελέσματος, αυτό συνέβη και με την Air Fast Tickets. Το ζήτημα είναι να εξετάσουμε τα βαθύτερα αίτια που οδήγησαν στην κατάρρευση αυτή.
Η παρακμή της Air Fast Tickets ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2014. Την ίδια στιγμή που η εταιρεία κέρδιζε το βραβείο της κορυφαίας αναπτυσσόμενης μικρομεσαίας επιχείρησης από το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών (Ε.Β.Ε.Α.), παρουσιάζονταν ολοένα και περισσότερα δημοσιεύματα που εμφάνιζαν την εταιρεία να έχει συσσωρευμένες οφειλές στην Ελλάδα και το εξωτερικό, τα οποία άγγιζαν το ιλιγγιώδες ποσό των €45 εκατ. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αναλάβει δράση η Διεθνής Ένωση Αερομεταφορέων (I.A.T.A.), που εποπτεύει για λογαριασμό των αεροπορικών εταιρειών−μελών της τα πρακτορεία πώλησης εισιτηρίων. Ειδικότερα, η I.A.T.A. έθεσε σε καθεστώς πτώχευσης την Air Fast Tickets. Συνεπώς, η εταιρεία βρήκε εναλλακτικούς τρόπους για να συνεχίσει τις πωλήσεις εισιτηρίων της σε βάρος του περιθωρίου κέρδους της. Έτσι, από τη μια στιγμή η εταιρεία εμφανιζόταν ως μια από τις πιο ταχύτατα αναπτυσσόμενες −όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό− και μάλιστα με πάνω από 15 εκατ. πελάτες.
Από την άλλη, όμως, κινδύνευε εντελώς η ύπαρξή της από τις υπέρογκες οφειλές. Φτάνοντας, λοιπόν, προς το τέλος της διαδρομής, τον Μάιο του 2015, μη μπορώντας η διεύθυνση της εταιρείας να διαχειριστεί τα σοβαρά οικονομικά, αλλά και νομικά προβλήματα, αποφασίζει και πουλήσει το 51% των μετοχών της. Αυτό είχε ως χείριστο αποτέλεσμα πολλοί εργαζόμενοι να χάσουν τις δουλειές τους. Τέλος, λόγω των έντονων διαφωνιών που είχαν οι νέοι μέτοχοι, αποφασίζουν να κηρύξουν σε πτώχευση την εταιρεία και το 2016 έπαψε, πλέον, να υφίσταται, «γκρεμίζοντας» όλα αυτά τα οποία είχε κάποτε εκπροσωπήσει.
Κριτική Προσέγγιση
Η Air Fast Tickets, όπως αποδείχθηκε, ήταν μια τεράστια επιχειρηματική «φούσκα». Άρα ήταν απόλυτα καταδικασμένη να αποτύχει σαν επιχειρηματική ιδέα. Φτάνοντας, όμως, στο δια ταύτα και γενικεύοντας την κουβέντα, καλό θα ήταν να επισημάνουμε και να σκεφτούμε ορισμένα κρίσιμα πράγματα. Τέτοιων ειδών εταιρείες είναι αυτές που πρέπει να στελεχώνουν την ελληνική αγορά; Μπορεί η ελληνική οικονομία να ανακάμψει ποτέ, όταν παρά το νομικό πλαίσιο επιτρέπουμε να ξεπηδούν από το πουθενά εταιρείες «φούσκες», που ο μόνος τους σκοπός είναι να κάνουν «αρπαχτές», χωρίς να έχουν κάποιο σοβαρό επιχειρηματικό σχέδιο με μακρά πνοή; Ιδίως όταν αποδεικνύονται, τελικά, ως απάτες. Η απάντηση και στα δύο ερωτήματα είναι ένα ηχηρό «όχι». Ο βασικός λόγος είναι ότι τέτοιες επιχειρήσεις, που κινούνται στα όρια του νόμου και είναι εντελώς ευκαιριακές (χωρίς κάποιος να γνωρίζει την ημερομηνία λήξης τους), μπορούν να βλάψουν πολύ σοβαρά την οικονομία, καθώς συμβάλουν και στην αύξηση της ανεργίας. Ωστόσο, το χειρότερο είναι ότι πολλές φορές αυτό το φαινόμενο είναι αυτοτροφοδοτούμενο, καθώς υπάρχει η ανοχή −αν όχι και στήριξη− από τις Κυβερνήσεις. Επιπλέον, πολλές φορές νομοθετούν εντελώς φωτογραφικά νόμους και διατάξεις, που έχουν ως αποτέλεσμα να «ξεπλένονται» νομικά διάφοροι επιχειρηματίες ή να τους δίνεται «συγχωροχάρτι» και μια νέα «ευκαιρία», έτσι ώστε να έχουν τη δυνατότητα να δραστηριοποιηθούν ξανά με άνεση, χωρίς κανέναν απολύτως περιορισμό.
Η Air Fast Tickets είναι ένα από τα πολλά παραδείγματα τέτοιων εταιρειών, δήθεν επιχειρήσεων. Δυστυχώς, υπάρχουν πολλές αντίστοιχες περιπτώσεις, που θα μπορούσαν να αναφερθούν και να αναλυθούν. Όταν μια εθνική οικονομία έχει ως πυρήνα τέτοιες επιχειρηματικές δραστηριότητες, τότε δεν είναι απλά ένα πρόβλημα δομικό, αλλά ένα τεράστιο εθνικό πρόβλημα, προσεγγίζοντάς το πάντα από την πλευρά της εθνικής οικονομίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Airfasttickets: Γιατί έκλεισε η γνωστή ιστοσελίδα για αεροπορικά εισιτήρια, fimes.gr, διαθέσιμο εδώ
- AirFastTickets: Το μαύρο κουτί ενός αεροπορικού «δυστυχήματος», andro.gr, διαθέσιμο εδώ
- Πώς έσκασε η «φούσκα» της AirFastTickets, economy365.gr, διαθέσιμο εδώ
