Της Ζαφειρίας Πολυχρονιάδου,
Οι επίσημες γλώσσες στον κόσμο ανέρχονται περίπου στις 6.000 με 7.000, ενώ υπάρχουν και οι διαλεκτικές μορφές της γλώσσας. Το κάθε γλωσσικό σύστημα σμιλεύεται, αλλάζει και εμπλουτίζεται στο πέρασμα του χρόνου, καθώς είναι φορέας των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών γνωρισμάτων της κουλτούρας και της ιδιοσυγκρασίας του εκάστοτε λαού. Τρανταχτή απόδειξη οι λέξεις που θα παραθέσω στη συνέχεια του άρθρου, οι οποίες δεν είναι απλοί φορείς σημασιών, αλλά μιας νοοτροπίας άρρηκτα συνυφασμένης με την καθημερινή ζωή των ανθρώπων που τις διαμορφώσαν.
- Sobremesa
Ψηφίδα της ισπανικής κουλτούρας και νοοτροπίας. Η συγκεκριμένη λέξη σημαίνει «πάνω στο τραπέζι» αν την μεταφράσουμε κυριολεκτικά και δηλώνει τον χρόνο που περνάνε οι άνθρωποι αφού ολοκληρώσουν το γεύμα και το επιδόρπιό τους πίνοντας καφέ, καπνίζοντας και περνώντας ευχάριστα με αυτούς που δείπνησαν. Απ’ ότι φαίνεται, στην Ισπανία, και όχι μόνο, μια από τις χαρές της ζωής είναι να απολαμβάνεις το φαγητό και την παρέα σου χωρίς να βιάζεις διόλου τη στιγμή και αυτή τη συνήθεια την εντοπίζουν οι τουρίστες ακόμη και στα εστιατόρια, όπου φίλοι και συγγενείς γεύονται το φαγητό τους και περνάνε ευχάριστα με τη συνοδεία του καφέ, ενός τσιγάρου και πολύ γέλιου.
- Krengjai
Πρόκειται για μια ταϊλανδική λέξη που αποτελείται από δύο διαφορετικές λέξεις: το ρήμα “kreng” που σημαίνει «φοβάμαι κάτι» ή «φοβάμαι να δράσω» και τη λέξη “jai” που δηλώνει την καρδιά ή το μυαλό. Συνολικά η λέξη Krengjai εκφράζει την ευαισθησία και το ενδιαφέρον για τα συναισθήματα των άλλων και τον δισταγμό να προσβάλεις ή να ενοχλήσεις κάποιον άλλο άνθρωπο. Μια λέξη ριζωμένη στον πολιτισμό της Ταϊλάνδης και συνδεδεμένη με την φιλοσοφία του κάρμα. Οτιδήποτε δίνεις σε αυτή τη ζωή είναι και αυτό που θα εισπράξεις στην επόμενη. Θα μπορούσαμε να πούμε πως η λέξη Kengjai αντιστοιχεί στις έννοιες της ευγένειας και της ενσυναίσθησης, όπως εννοιοθετούνται στον δυτικό–ευρωπαϊκό τρόπο σκέψης.
- Shinrin–yoku
Όρος της ιαπωνικής γλώσσας, η φράση που στα αγγλικά μεταφράζεται ως “forest bathing”, αν κυριολεκτήσουμε «κάνοντας μπάνιο στο δάσος». Σε αυτήν ενυπάρχει η αγάπη για να αφιερώνεις χρόνο στη φύση, σε δάση και γενικά σε φυσικά τοπία. Πηγάζει από την αντίληψη πως η φύση συνιστά το πιο αποτελεσματικό αγχολυτικό έναντι της στρεσογόνας ζωής των μεγαλουπόλεων καθώς και ο καλύτερος τρόπος διατήρησης της σωματικής και ψυχικής μας υγείας, αλλά και της ευημερίας.
- Μεράκι
Από αυτή τη λίστα δεν θα μπορούσε να λείπει η λέξη… Μεράκι. Λέξη με τουρκικές ρίζες από την λέξη “merak” η οποία με τη σειρά της προέρχεται από μια αραβική λέξη, έχει πλέον συνδεθεί άρρηκτα με την ελληνική κουλτούρα. Ορίζεται ως τον ζήλο και το πάθος που δείχνει κανείς όταν καταπιάνεται με μια ασχολία, τον ενθουσιασμό, την όρεξη, την έντονη αγάπη και φροντίδα για ένα αντικείμενο, μια εργασία ή την πραγμάτωση μιας επιθυμίας ή ονείρου.
Κάθε γλώσσα αποτελεί έναν απύθμενο θησαυρό στον οποίο μπορούμε να εντοπίσουμε και να διακρίνουμε τον πλούτο και την ουσία του τρόπου σκέψης και της φιλοσοφίας του λαού, που φέρει το συγκεκριμένο γλωσσικό σύστημα. Έχει, πράγματι, μεγάλο ενδιαφέρον η εύρεση λέξεων και φράσεων, όπως οι προαναφερθείσες, τις οποίες μέχρι και σήμερα αδυνατούμε να τις μεταφράσουμε με απόλυτη ακρίβεια, παρά μόνο περιφραστικά. Αποτελεί ακράδαντη απόδειξη της πολυπλοκότητας και της ποικιλίας, που διέπουν τον ανθρώπινο πολιτισμό γενικά και τις ανθρώπινες γλώσσες ειδικότερα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ξένες και ελληνικές λέξεις που δεν μεταφράζονται σε άλλες γλώσσες!, neolaia.gr, διαθέσιμο εδώ
