Της Ευστρατίας Καραμπατζάκη,
Καθημερινότητα για χιλιάδες κατοίκους της Ονδούρας αποτελούν οι επιθέσεις από συμμορίες, τόσο σε επαρχίες, όσο και σε μεγαλουπόλεις. Η Ονδούρα, μαζί με το Ελ Σαλβαδόρ και τη Γουατεμάλα, αποτελούν το λεγόμενο «τρίγωνο του θανάτου» που μαστίζεται από δολοφονικές συμμορίες, οι οποίες ελέγχουν τη διακίνηση ναρκωτικών και το οργανωμένο έγκλημα. Οι συμμορίες αυτές φέρουν την ονομασία “Maras”, που σημαίνει στην κυριολεξία «συμμορίες», και η δράση τους πλέον έχει γίνει τόσο εξωφρενικά μη διαχειρίσιμη που η Πρόεδρος της χώρας, Xiomara Castro, κήρυξε πριν λίγες μέρες την χώρα σε «κατάσταση έκτακτης ανάγκης».
Παραδεχόμενη, λοιπόν, την αδυναμία των κρατικών οργάνων να χαλιναγωγήσουν το οργανωμένο έγκλημα, η Πρόεδρος της χώρας, ανακοίνωσε ένα νέο σχέδιο δράσης για την καταπολέμηση των εκβιασμών από τις βίαιες συμμορίες. Με τον όρο «οργανωμένο έγκλημα», αναφερόμαστε σε ομάδες εγκληματιών, τις λεγόμενες συμμορίες, μαφίες ή γκέτα, τα οποία επαναλαμβάνουν συνεχώς πράξεις, οι οποίες νομικά επιδέχονται ποινές. Στην πραγματικότητα, στο πλαίσιο του οργανωμένου εγκλήματος, μπορεί να υπάρχουν μεγαλύτερες ομάδες που να ελέγχουν τα κατώτερα μέλη, με σταθερότερη δομή και διάρκεια. Βέβαια, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, πρόκειται για μια ευέλικτη, ευκαιριακή και ασταθή συνάντηση προσώπων σε δίκτυα, όπου τις περισσότερες φορές η εγκληματική δράση είναι απόρροια αυτοσχεδιασμού. Οι μαφίες αυτές, αποτελούν κομμάτι του υποκόσμου, ζουν και θρέφονται μέσα από αυτόν, καθώς πλέον το οργανωμένο έγκλημα αποτελεί μία τεράστια βιομηχανία που μαστίζει το «ευ ζην» πολλών ανθρώπων. Σύμφωνα με τον κ. Αντωνόπουλο και τον κ. Παπανικολάου (καθηγητές Εγκληματολογίας στο Πανεπιστήμιο Teesside), οι μαφίες παγκοσμίως αποτελούν μία απελπισμένη ή αδίστακτη λύση σε πραγματικά αδιέξοδα. Τα αδιέξοδα αυτά δημιουργούνται από φαινόμενα, όπως η φτώχεια, ο κοινωνικός αποκλεισμός, η έλλειψη ευκαιριών να πραγματωθούν τυχόν επιθυμίες και φιλοδοξίες.
Στη χώρα, το 2020 καταγράφηκαν 37,6 ανθρωποκτονίες ανά 100.000 κατοίκους. Εκατοντάδες άνθρωποι εγκαταλείπουν τη χώρα καθημερινά, ως αποτέλεσμα της υψηλής φτώχειας και της ανεργίας, σε συνδυασμό με βία συμμοριών και ναρκωτικών. Πολλοί από αυτούς κατευθύνονται προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου ζουν ήδη πάνω από ένα εκατομμύριο μετανάστες, οι περισσότεροι από τους οποίους δεν κατέχουν τα νόμιμα έγγραφα για την εγκατάστασή τους.
Η «κήρυξη της χώρας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης» αποτελεί την ύστατη λύση για τις δημοκρατικές κυβερνήσεις. Μέσω των έκτακτων προσωρινών μέτρων αναστέλλονται ορισμένα συνταγματικά δικαιώματα σε περιοχές με μεγάλη παρουσία συμμοριών. Ως μέρος του σχεδίου, η Castro έχει τοποθετήσει 20.000 αστυνομικούς στις «κόκκινες περιοχές», η παρουσία των οποίων αμβλύνει προσωρινά την ανησυχία των κατοίκων. Επιπροσθέτως, έχει θέσει νέους ελέγχους ασφαλείας στους δρόμους και έχει επιβάλει μέτρα κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης, εξουσιοδοτεί επίσης την κυβέρνηση της Ονδούρας να κάνει έκτακτη χρήση των δημόσιων πόρων για την καταπολέμηση των “maras” που ειδικεύονται στις απαγωγές και τη διακίνηση ναρκωτικών.
Παρόλο που η «κήρυξη έκτακτης ανάγκης» δεν έχει εγκριθεί ακόμη από το Κονγκρέσο, έχει τεθεί ήδη σε ισχύ. Οι συμμορίες πλέον έχουν προεκτείνει τη δράση τους και επιχειρούν ακόμη και τον εκβιασμό των πολιτών. Μάλιστα, τους τελευταίους μήνες, οι κάτοικοι αναφέρουν ότι ο εκβιασμός έχει επιδεινωθεί μετά την έντονη δράση των συμμοριών “Mara Salvatrucha” και “Mara Barrio”. Ο εκβιασμός από τις συμμορίες αποτελεί μία τόσο κερδοφόρα παράνομη δραστηριότητα που αγγίζει πλέον το 3% του ΑΕΠ της χώρας, δείκτης ο οποίος πυροδότησε και την κήρυξη της χώρας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Η κήρυξη προήλθε μετά την διαμαρτυρία οδηγών λεωφορείων και ταξί στην πρωτεύουσα Tegucigalpa, για επιβολή «πολεμικού φόρου» από τοπικές συμμορίες. Με λίγα λόγια, σε αντάλλαγμα για τα μετρητά, οι συμμορίες προσφέρουν προστασία ή εκβιάζουν τους πολίτες με θάνατο, εάν δεν τους αποφέρουν το ζητούμενο χρηματικό ποσό. Μάλιστα, οι συμμορίες έχουν πυρπολήσει λεωφορεία, ενώ σκότωσαν οδηγούς που δεν πλήρωσαν το τέλος που ζητήθηκε, ωθώντας επιχειρήσεις και ανθρώπους να πληρώσουν από φόβο.
Η κατάσταση στη χώρα της Ονδούρας έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Ο κρατικός μηχανισμός, αδυνατεί να ανταποκριθεί στις εκκλήσεις για ασφάλεια και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας γίνονται καθημερινός εφιάλτης για εκατομμύρια ζωές. Σκοπός είναι η διεθνής κοινότητα να συνδράμει το αδύναμο κράτος με γρήγορες και αποτελεσματικές μεθόδους, υπό το γνώμονα της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Honduras declares national emergency over gang extortion, DW, διαθέσιμο εδώ
- Οργανωμένο έγκλημα: τι είναι, τι να κάνουμε;, Η Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
