Της Φαίδρας Βιτζηλαίου,
Διαδηλώσεις κατά της Ελλάδας και του ΥΠΕΞ Νίκου Δένδια πραγματοποιήθηκαν στην Τρίπολη της Λιβύης με αφορμή το διπλωματικό επεισόδιο που έλαβε χώρα την προηγούμενη εβδομάδα. Οι διαδηλωτές κρατούσαν πλακάτ, ορισμένα μάλιστα γραμμένα στα ελληνικά, με συνθήματα όπως: «Ο Δένδιας συμμαχεί με εγκληματίες πολέμου», «Πρώτα τα συμφέροντα της Λιβύης», «Δένδια τα χέρια σου είναι βαμμένα με αίμα», «Θα υπερασπιστούμε τα θαλάσσια σύνορά μας με αίμα».
Η υπηρεσιακή κυβέρνηση της Τρίπολης, μάλιστα, έχει στείλει και επιστολή διαμαρτυρίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στην οποία εκφράζει τη δυσαρέσκειά της για την κίνηση του Υπουργού Δένδια αλλά και την έκπληξή της για «τέτοιου είδους συμπεριφορά από ένα κράτος μέλος της Ε.Ε.». Υπενθυμίζεται πως ο ΥΠΕΞ Δένδιας είχε ταξιδέψει στην Τρίπολη προκειμένου να συζητήσει με τον Πρόεδρο Μένφι, ενώ είχε συμφωνήσει πως δεν πρόκειται να έρθει σε επικοινωνία με την υπηρεσιακή κυβέρνηση της Τρίπολης της οποίας η θητεία έχει λήξει εδώ και ένα χρόνο. Παρόλα αυτά, φτάνοντας στο αεροδρόμιο της Τρίπολης, τον περίμενε εκεί η ΥΠΕΞ της υπηρεσιακής κυβέρνησης της Λιβύης, Νάιλα Αλ Μάνγκους. Έτσι, ο Νίκος Δένδιας διέκοψε τη συνάντηση και αποφάσισε να πετάξει προς τη Βεγγάζη προκειμένου να συνεχιστεί το πρόγραμμα ως είχε, από εκεί. Ο ίδιος δήλωσε πως θα συνομιλήσει μόνο με τη νόμιμη κυβέρνηση της Λιβύης, η οποία θα προκύψει μετά τις εκλογές.
Οι συζητήσεις της Ελλάδας με τη Λιβύη κρίνονται μεγάλης σημασίας, ιδιαίτερα μετά το τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019 και την πρόσφατη ενεργοποίησή του που προανήγγειλε η Τρίπολη. Συγκεκριμένα, Τουρκία και Λιβύη υπέγραψαν δύο συμφωνίες για έρευνες υδρογονανθράκων και ο προσωρινός Πρωθυπουργός της Λιβύης Αμπντελχαμίντ Ντμπέιμπα ανήγγειλε την έναρξη των ερευνών αυτών, οι οποίες πρόκειται να πραγματοποιηθούν εντός της υποτιθέμενης ΑΟΖ που προβλέπει το παράνομο Τουρκολιβυκό μνημόνιο. Η υποτιθέμενη αυτή ζώνη επικαλύπτει τόσο την ελληνική ΑΟΖ, που έχει οριοθετηθεί με τη Συμφωνία με την Αίγυπτο, όσο και τη μη οριοθετημένη ελληνική υφαλοκρηπίδα βορείως της μέσης γραμμής.
Το μνημόνιο αυτό που έχει υπογραφεί ανάμεσα στα κράτη της Τουρκίας και της Λιβύης και το οποίο οριοθετεί αυθαίρετα μια ΑΟΖ κρίνεται παράνομο, καθώς καταπατά το διεθνές δίκαιο, τις νόμιμες διαδικασίες σύναψης διεθνών συμφωνιών και αγνοεί τις ήδη οριοθετημένες και διεθνώς αναγνωρισμένες ΑΟΖ, όπως επίσης και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας. Οι ΗΠΑ, η ΕΕ, ο ΟΗΕ αλλά και το Συμβούλιο Ασφαλείας δεν εγκρίνουν την εν λόγω συμφωνία. Η ΥΠΕΞ της Λιβύης Νάιλα Αλ Μάνγκους δήλωσε ότι μνημόνιο δεν έχει ακόμη ενεργοποιηθεί, καθώς αναμένει τις διαδικασίες επαλήθευσης του ΟΗΕ. Ωστόσο, ο ΥΠΕΞ της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου της απάντησε υποστηρίζοντας πως η Τουρκία και η Λιβύη είναι δύο κυρίαρχα κράτη και άρα έχουν απόλυτη δικαιοδοσία στο να συνάπτουν συμφωνίες μεταξύ τους. Γίνεται φανερό πως η Τουρκία αγνοεί εθελοτυφλώντας το Διεθνές Δίκαιο, όπως επίσης και τις αντιρρήσεις των υπόλοιπων χωρών, ελπίζοντας πως θα καθιερώσει ένα τετελεσμένο που αν και παράνομο θα συνεχίσει να υφίσταται, όπως ακριβώς έχει γίνει και στην Κύπρο με την Τουρκική Δημοκρατία της Βορείου Κύπρου, η οποία δεν αναγνωρίζεται από κανένα άλλο κράτος πέρα από την Τουρκία.
Παράλληλα, την Τρίτη 22 Νοεμβρίου υπογράφηκε μνημόνιο από τους Υπουργούς Άμυνας Ελλάδας και Αιγύπτου. Μεταξύ άλλων προβλέπεται η πρόθεση των δύο πλευρών να αναγνωρίσουν ότι τα όρια του FIR (Flight Information Region) τους ταυτίζονται με την περιοχή που ασκείται η Έρευνα και Διάσωση (SAR). Αυτό σημαίνει πως αναγνωρίζεται μέσω διμερούς συμφωνίας πως η περιοχή νοτίως της Κρήτης και του Ανατολικού Αιγαίου μέχρι τις Αιγυπτιακές ακτές ελέγχεται αποκλειστικά από την Αθήνα και το Κάιρο. Αυτή η συμφωνία αποτελεί και σημαντική απάντηση στην Τουρκία, η οποία εκτός από το τουρκολιβυκό μνημόνιο, το 1988 είχε διεκδικήσει Έρευνα και Διάσωση εντός του FIR Αθηνών.
Το μόνο σίγουρο είναι πως το τουρκολιβυκό μνημόνιο έχει εντείνει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ενώ το κλίμα για συζήτηση δεν ευνοείται, όπως φαίνεται και από το διπλωματικό επεισόδιο ανάμεσα στην προσωρινή κυβέρνηση της Τρίπολης και τον ΥΠΕΞ Νίκο Δένδια. Φαίνεται, ακόμη, πως η Ελλάδα παρουσιάζεται ως ο εχθρός που καταπατά τα συμφέροντα της Λιβύης και της Τουρκίας, άποψη που διαφαίνεται και από τα συνθήματα των διαδηλωτών της Τρίπολης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Διαδηλώσεις στη Λιβύη εναντίον της Ελλάδας – «Δένδια τα χέρια σου είναι βαμμένα με αίμα», tanea.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ελλάδα – Λιβύη: Το διπλωματικό επεισόδιο και η προσπάθεια «παγίδευσης» Δένδια, ot.gr, διαθέσιμο εδώ
- Τουρκολιβυκό μνημόνιο: Τι προβλέπει – Οι στόχοι Ερντογάν, tovima.gr, διαθέσιμο εδώ
- Συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης για υδρογονάνθρακες – Η αντίδραση της Ελλάδας, tovima.gr, διαθέσιμο εδώ
- Συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου: «Έπεσαν» οι υπογραφές – Τι προβλέπει, cnn.gr, διαθέσιμο εδώ
