Του Χρήστου Μητρόπουλου,
Το καλοκαίρι του 2022, η πολιτική ζωή του τόπου κλονίστηκε από τις αποκαλύψεις σχετικά με την προσπάθεια παρακολούθησης, μέσω του παράνομου λογισμικού κατασκοπείας Predator, του Νίκου Ανδρουλάκη, Προέδρου του Κινήματος Αλλαγής. Η ελληνική κυβέρνηση δήλωσε πως η υποκλοπή ήταν νόμιμη, αλλά ουσιαστικά ποτέ δεν ανέφερε τους λόγους για τους οποίους επιχειρήθηκε κάτι τέτοιο. Τη συγκεκριμένη αποκάλυψη ακολούθησαν και άλλες, με τελευταία αυτή της εφημερίδας Documento, η οποία κατηγόρησε την κυβέρνηση Μητσοτάκη και έκανε λόγο για λίστα παρακολουθήσεων που στόχευε στενούς συνεργάτες, επιχειρηματίες, αλλά και πολιτικούς αντιπάλους του Πρωθυπουργού.
Το Predator είναι ένα λογισμικό κατασκοπείας, του οποίου η τιμή ξεπερνά τις 100 χιλιάδες ευρώ και μέσω αυτού, ο κάτοχος μπορεί να αποκτήσει πρόσβαση σε όλες τις λειτουργίες του κινητού τηλεφώνου, αλλά και στους κωδικούς που έχουν χρησιμοποιηθεί σε αυτό. Είναι παρεμφερές με το λογισμικό Pegasus, το οποίο, επίσης, κατέχει το ελληνικό κράτος, αλλά πολύ πιο οικονομικό.
Το νέο νομοσχέδιο που εισηγείται η κυβέρνηση σχετικά με τη λειτουργία της Ε.Υ.Π. μέσω των Υπουργών Επικρατείας, Γιώργου Γεραπετρίτη, και Δικαιοσύνης, Κώστα Τσιάρα, έρχεται ως απάντηση στις αποκαλύψεις των τελευταίων μηνών. Αναλυτικότερα, το νέο νομοσχέδιο προβλέπει ότι η κατοχή και η εμπορία παράνομων λογισμικών θα αντιμετωπίζεται ως πλημμέλημα και η ποινή θα εκτείνεται από ένα έως πέντε έτη. Το Δημόσιο θα μπορεί να προμηθεύεται τέτοιου είδους λογισμικά υπό προϋποθέσεις, με προεδρικό διάταγμα των συναρμοδίων Yπουργών και έγκριση του Συμβουλίου Επικρατείας. Παράλληλα, προβλέπεται ότι ο ενδιαφερόμενος μπορεί να ενημερώνεται με την πάροδο τριών χρόνων από την άρση απορρήτου και εφόσον ο σκοπός της άρσης δε διακυβεύεται πλέον. Σχετικά με την ενημέρωση αυτή, θα συνταχθεί τριμελές όργανο, το οποίο θα αποτελείται από τον πρόεδρο της ΑΑΔΕ, τον αρμόδιο εισαγγελέα και τον διοικητή της Αντιτρομοκρατικής ή της Ε.Υ.Π. Οι συγκεκριμένες υπηρεσίες θα είναι και οι μόνες που θα έχουν το δικαίωμα να υποβάλουν αίτημα άρσης τηλεφωνικού απορρήτου για λόγους εθνικής ασφάλειας.
Ειδική μνεία γίνεται για την άρση του απορρήτου σε πολιτικά πρόσωπα, όπου προτείνεται το τριπλό «φίλτρο εγγυήσεων». Πρώτον, τη διαδικασία αυτή μπορεί να κινήσει μόνο η Ε.Υ.Π. Δεύτερον, απαιτείται η άδεια του Προέδρου της Βουλής και το αίτημα είναι απαραίτητο να συνοδεύεται από συγκεκριμένα στοιχεία, τα οποία να αποδεικνύουν ότι πρόκειται για άμεσο και πολύ πιθανό κίνδυνο της εθνικής ασφάλειας. Τέλος, απαιτείται η γνωμοδότηση δύο εισαγγελέων: του εποπτεύοντος της Ε.Υ.Π και ενός δευτέρου (επανήλθε με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου).
Επιπλέον, προβλέπεται η κατάργηση της σύναψης απόρρητων συμβάσεων από το Κέντρο Τεχνολογικής Υποστήριξης, Ανάπτυξης και Καινοτομίας της Ε.Υ.Π. Η εξήγηση για αυτή τη διάταξη απαντάται στα πολλά δημοσιεύματα για τον ύποπτο ρόλο του Κέντρου στις παρακολουθήσεις μέσω του Predator. Όσον αφορά τα αρχεία της άρσης απορρήτου, αυτά θα καταστρέφονται σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, αναλόγως με το περιεχόμενό τους. Τέλος, για τη θέση του διοικητή της Ε.Υ.Π. προτείνεται η τοποθέτηση απόστρατου ανώτερου αξιωματικού ή διπλωμάτη.
Το νομοσχέδιο έχει προκαλέσει την αντίδραση των κομμάτων της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Στον ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζουν ότι πρόκειται για νομοθετική ταφόπλακα και επιχείρηση κάλυψης του σκανδάλου. Ο Νίκος Ανδρουλάκης εναντιώθηκε στην πρόβλεψη για ενημέρωση του ενδιαφερόμενου τρία χρόνια μετά τη λήξη της παρακολούθησης και απαίτησε αυτό να γίνεται άμεσα.
Αν και φέρεται να παρακολουθούνται πρόσωπα που κατέχουν κυβερνητικές θέσεις, η κυβέρνηση φαίνεται ακόμα συμπαγής υπό την ομπρέλα Μητσοτάκη. Ιδιαίτερη αναφορά θεωρώ πως αξίζει να γίνει στις δηλώσεις του Υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια, σχετικά με τη λίστα παρακολουθήσεων, στην οποία αναφέρεται και το όνομά του. Προσερχόμενος, λοιπόν, στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δήλωσε, δίχως να του γίνει κάποια σχετική ερώτηση, πως τον καλύπτει η διαβεβαίωση του Πρωθυπουργού για άπλετο φως. Αν μη τι άλλο, μια στοχευμένη και πολύ προσεκτική τοποθέτηση πάνω στο θέμα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Greece to Ban Sale of Spyware After Government Is Accused of Surveillance, nytimes.com, διαθέσιμο εδώ
- Greece’s spyware scandal expands further, politico.eu, διαθέσιμο εδώ
- Ανατροπές στη λειτουργία της ΕΥΠ, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Δένδιας: «Με καλύπτει η διαβεβαίωση για άπλετο φως», kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Οι αντίπαλοι συντονίζονται και ο πρωθυπουργός εκνευρίζεται, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
