Της Μαρίας-Ελένης Γιαννίκα,
Οκτώβριος 2017
Η περιφερειακή Κυβέρνηση της Καταλονίας προχωρά σε δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της επαρχίας από την Ισπανία, το οποίο ζητήθηκε για πρώτη φορά τον Ιούνιο του 2017 και εγκρίθηκε από το καταλανικό κοινοβούλιο σε συνεδρίαση της 6ης Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους, μαζί με νόμο που όριζε ότι η ανεξαρτησία θα είναι δεσμευτική με απλή πλειοψηφία, χωρίς να απαιτείται ελάχιστη προσέλευση. Έπειτα από θυελλώδεις αντιδράσεις, η ισπανική κυβέρνηση απαιτεί έλεγχο συνταγματικότητας και εν συνεχεία το συνταγματικό δικαστήριο της Ισπανίας ακυρώνει το ψήφισμα που έδωσε το Κοινοβούλιο της Καταλονίας να διεξαγάγει μια τέτοια ψηφοφορία. Παράλληλα, ανακύπτει η παρανομία του νόμου που ψηφίστηκε την 6η Σεπτεμβρίου περί απλής πλειοψηφίας, καθώς σύμφωνα με το καταλανικό Καταστατικό της Αυτονομίας χρειάζεται πλειοψηφία των δύο τρίτων στο καταλανικό κοινοβούλιο για οποιαδήποτε αλλαγή στο καθεστώς της Καταλονίας.
Τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος ήταν υπέρ της ανεξαρτησίας σε ποσοστό 91,96% με 2.020.144 θετικές ψήφους. Το καταλανικό κοινοβούλιο προχωρά σε ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της περιοχής από την Ισπανία, κίνηση που πυροδοτεί την ενεργοποίηση του άρθρου 155 του Ισπανικού Συντάγματος από τη Γερουσία, το οποίο επιτρέπει στην ισπανική κυβέρνηση να επιβάλει άμεση κυριαρχία στην Καταλονία. Ο πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι διαλύει το Κοινοβούλιο της Καταλονίας, απολύει το Εκτελεστικό Συμβούλιο και ανακοινώνει έκτακτες περιφερειακές εκλογές για τις 21 Δεκεμβρίου 2017, ενώ από τις 30 Οκτωβρίου η κεντρική κυβέρνηση στη Μαδρίτη παίρνει υπό τον έλεγχό της τη διοίκηση της περιοχής.
Οκτώβριος 2019
Το Ανώτατο Δικαστήριο της Ισπανίας καταδικάζει εννέα αυτονομιστές ηγέτες της Καταλονίας σε ποινές κάθειρξης από 9 έως 13 χρόνια για τον ρόλο τους στην αποτυχημένη προσπάθεια της περιφέρειας, το 2017, να αποκτήσει την ανεξαρτησία της. Οι τρεις άλλοι κατηγορούμενοι κρίθηκαν ένοχοι μόνο για ανυπακοή και δεν καταδικάστηκαν σε ποινές φυλάκισης, ενώ όλοι οι κατηγορούμενοι αθωώθηκαν για την κατηγορία της εξέγερσης. Ο πρώην ηγέτης της περιφερειακής κυβέρνησης της Καταλονίας, Κάρλες Πουτζδεμόν, που ήταν επικεφαλής της ισπανικής περιφέρειας όταν έγινε η απόπειρα να ανεξαρτητοποιηθεί, δε συμμετείχε σ’ αυτή τη δίκη, επειδή διέφυγε στο Βέλγιο, όπου ζει τώρα αυτοεξόριστος.
Η απόφαση αυτή αποτελεί ορόσημο για τη μεγαλύτερη πολιτική κρίση των τελευταίων δεκαετιών στην Ισπανία, ωστόσο οι μετέπειτα εξελίξεις επιβεβαιώνουν τη βαθιά ρήξη που έχει πραγματωθεί στην χώρα. Η ετυμηγορία του δικαστηρίου επέφερε 7 διαδοχικές ημέρες ειρηνικών και μη διαδηλώσεων, τα αποτελέσματα των οποίων αντικατοπτρίζουν την κατάσταση στο εσωτερικό της χώρας. Κινητοποιήσεις με 525.000 διαδηλωτές, ενίσχυση πολιτοφυλακής, κήρυξη γενικής απεργίας, ζημιές ύψους 1,5 εκατομμυρίου ευρώ λόγω της πυρπόλησης 700 κάδων απορριμμάτων, τραυματισμοί 288 αστυνομικών, πραγματοποίηση 194 συλλήψεων, με τη βασιλική Σαγκράδα Φαμίλια να παραμένει κλειστή, την όπερα Λισέου να ακυρώνει παραστάσεις, πολλά καταστήματα να αναστέλλουν την λειτουργία τους και σύμφωνα με τις αρχές 57 πτήσεις να ακυρώνονται στο αεροδρόμιο, όπου επικρατούσε το αδιαχώρητο, την ώρα που η κυκλοφορία διακόπηκε σε πολλούς δρόμους.
Η στάση της ισπανικής κυβέρνησης είναι ενδεικτική της εθελοτυφλίας που εξακολουθεί να υποδαυλίζει τις εντάσεις που αποτρέπουν τη γεφύρωση του χάσματος και την αποφυγή της περαιτέρω ρήξης. Ο υπουργός Εσωτερικών της Ισπανίας, Φερνάρντο Γκράντε-Μαρλάσκα, δήλωσε πως «σημειώθηκαν βίαια επεισόδια στην Καταλονία. Ήταν οργανωμένα από ομάδα που αποτελεί τη μειοψηφία, όμως πολύ καλά οργανωμένα», ενώ ο σοσιαλιστής -υπηρεσιακός- Πρωθυπουργός της Ισπανίας, Πέδρο Σάντσεθ, κατηγόρησε τον πρόεδρο της Καταλονίας, Κιμ Τόρα, ο οποίος τάσσεται υπέρ της απόσχισης της ισπανικής αυτής επαρχίας, ότι δεν εκπλήρωσε το καθήκον του να εξασφαλίσει τη δημόσια τάξη και την ειρήνη ανάμεσα στους υποστηρικτές και τους αντιπάλους της ανεξαρτησίας.
Εξετάζοντας τη στάση της ισπανικής κυβέρνησης παρατηρείται το εξής παράδοξο. Η Καταλονία εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται ως το «μαύρο πρόβατο» της Ισπανίας, με την κυβέρνηση να επιρρίπτει συνολικά ευθύνες ξανά στην Διοίκηση της επαρχίας, απαιτώντας παράλληλα και την παύση των οποιονδήποτε φωνών ανεξαρτητοποίησης, αρνούμενη, ωστόσο, να αποπειραθεί να δώσει λύση στο μείζων ζήτημα. Είναι έκδηλο, λοιπόν, ότι εάν δεν υπάρξει κάποια αλλαγή στάσης, η ρήξη δε θα παύσει ποτέ, αντίθετα θα αναζωπυρώνεται ανά διαστήματα, επιφέροντας μόνο αρνητικές συνέπειες για την Ισπανία όχι μόνο σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, αλλά και στο πλαίσιο της κρατικής συνοχής.
Γεννημένη το 2000 στην Αθήνα και απόφοιτος του Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών. Πλέον σπουδάζει στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο τμήμα Νομικής. Διαθέτει αρκετές εμπειρίες σε ρητορικούς διαγωνισμούς, legal clinics και συνέδρια προσομοίωσης, με συμμετοχή σε προσομοιώσεις των Ηνωμένων Εθνών, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της UNESCO, τόσο στην Ελλάδα όσο και το εξωτερικό. Μιλάει άριστα αγγλικά και γερμανικά.
